Specjalista podkreślił, że nie zrzuca winy na pacjenta za to, że wynik badania czasami nie odzwierciedla jego faktycznego stanu zdrowia. Podkreśla, że jedynie 3 na 1000 przeprowadzanych badań jest wadliwych.
- 75 proc. błędów w badaniach powstaje na etapie przedlaboratoryjnym, a nie podczas ich przeprowadzania. Najczęściej dochodzi do nich z winy pacjenta, który niewłaściwie się do nich przygotował – podkreśla dr Marszałek.

Lekarze nie zawsze informują pacjenta, jak należy się przygotować do badania, ponieważ zwykle nie mają na to czasu.
- Pacjenci tymczasem popełniają nawet podstawowe błędy. Nie przychodzą na badanie na czczo, bo wydaje się im, że wypicie kawy nie zaszkodzi. A wystarczy zbyt późno zjeść kolację, na dodatku obfitą, by badanie nie było wiarygodne – dodaje specjalista.

Dyrektor ds. medycznych Szpitala im. Świętej Elżbiety w Warszawie, specjalista medycyny rodzinnej i dietetyk, dr Dariusz Rembisz zwrócił uwagę, że przed badaniem trzeba być na czczo co najmniej 12 godzin. Dzień wcześniej kolację należy zjeść najpóźniej o 19.00, lepiej żeby była ona lekkostrawna i niskokaloryczna.
- Jeśli rano zjemy śniadanie, to po 2 godzinach będziemy mieli podwyższony poziom trójglicerydów, glukozy, fosforanów oraz potasu - dodał.
 

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi powinien być wykonany jedynie w pozycji siedzącej i po 15-20 minutowym odpoczynku, inaczej będzie zawyżony.
- Bardzo ważny jest nasz stan psychiczny. Gdy jesteśmy zestresowani, choćby dlatego, że zbyt długo czekaliśmy na badanie, wzrasta poziom kortyzolu, tzw. hormonu stresu, który z kolej może podwyższyć poziom glukozy we krwi, co zafałszuje badanie w kierunku cukrzycy - wyjaśniał dr Rembisz. Z tego powodu zbyt duże może być również stężenie insuliny, hormonu tarczycy TSH, katecholamin (wykorzystywanych w diagnostyce niektórych wydzielających je nowotworów), mleczanów, cholesterolu i prolaktyny (PRL).

Dr Marszałek zwrócił uwagę, że dla uzyskania wiarygodnego wyniku ważna jest pozycja ciała, jaką zajmujemy przed badaniem. Oczekiwanie w kolejce przed pobraniem krwi w pozycji stojącej może zwiększyć poziom hemoglobiny (Hb), wapnia całkowitego, immunoglobulin, albumin, fosfatazy alkalicznej (ALP), trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, a także złego cholesterolu (LDL) oraz dobrego (HDL).

- Ważny jest również sposób pobrania krwi przez pielęgniarkę – podkreśla dr Marszałek. Zbyt długi ucisk ramienia powoduje zagęszczenie krwi w naczyniu w okolicy jej pobrania, co uruchamia czynniki krzepnięcia. To z kolei może wywołać podwyższenie stężenia wielu innych substancji: aminotransferazy alaninowej (ALT), kinazy kratynowej (CK), bilirubiny, dehydrogenazy mleczanowej (LDH), albuminy, białka całkowitego, cholesterolu, wapnia oraz krwinek czerwonych (RBC). Obniżony może być natomiast poziom glukozy, fosforanów, mocznika, kreatyniny i krwinek białych (Leu).
 

Według dr. Rembisza, najlepiej jest zgłaszać się na badania rano, a nie dopiero po południu, po pracy. Nie należy porównywać wyników badań wykonywanych o różnych porach, ponieważ w ciągu dnia zmienia się poziom hormonów. Przykładowo, stężenie kortyzolu i hormonu wzrostu jest dwukrotnie wyższe 6.00 rano niż o północy, a reniny i aldosteronu najniższe jest po południu.

- Trzeba również pamiętać o tym, żeby nie przetrzymywać pobranego do pojemnika moczu. Od jego pobrania do jego analizy w laboratorium nie powinno minąć więcej niż 6 godzin – dodał dr Marszałek.

Według profesora Dariusza Sitkiewicza z zakładu laboratoryjnej diagnostyki medycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ośrodek, w którym wykonujemy badania, powinien legitymować się certyfikatem poświadczającym, że uczestniczy on w Ogólnopolskim Centralnym Programie Sprawdzianów Międzylaboratoryjnych i spełnia wymagane kryteria poprawności wyników.

Specjalista przytoczył dane, z których wynika, że badania laboratoryjne dostarczają 70 procent informacji niezbędnych dla postawienia diagnozy i są podstawą prawie dwóch trzecich decyzji terapeutycznych.
- Dla efektywnego wykorzystania wyników laboratoryjnych bardzo ważne, jest żeby lekarz współpracował z laboratorium, zarówno podczas zlecania badań, jak interpretacji uzyskanych wyników - dodał prof. Sitkiewicz. (pap)