Ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Jej celem jest uregulowanie zasad i warunków wykonywania następujących zawodów medycznych:
- asystentka stomatologiczna,
- elektroradiolog,
- higienistka stomatologiczna,
- instruktor terapii uzależnień,
- opiekun medyczny,
- optometrysta,
- ortoptystka,
- podiatra,
- profilaktyk,
- protetyk słuchu,
- technik farmaceutyczny,
- technik masażysta,
- technik ortopeda,
- technik sterylizacji medycznej,
- terapeuta zajęciowy.
Część przepisów ustawy odnosić się będzie również do dietetyków pracujących na kontraktach z NFZ, ale nie będą oni wpisywani do centralnego rejestru.
Czytaj też: Technik dentystyczny nie będzie jednak zawodem medycznym >
W ustawie uregulowano ponadto zasady ustawicznego rozwoju zawodowego oraz zasady odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących wyżej wskazane zawody medyczne.
Czytaj też w LEX: Ustawa o jakości w ochronie zdrowia krok po kroku >
Zawody medyczne tylko dla profesjonalistów wpisanych do rejestru
Jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy, ustawa ma na celu „wprowadzenie mechanizmu mającego zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie, którzy posiadają wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki lub kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego.” Wymagane, dla określonych w ustawie zawodów medycznych, wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego zostały uregulowane szczegółowo w załączniku do ustawy.
Ustawa tworzy Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, który będzie prowadzony przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Administratorem danych zawartych w rejestrze będzie minister właściwy do spraw zdrowia. Dane osób wykonujących zawody medyczne będą udostępniane ministrowi właściwemu do spraw zdrowia przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby wykonującej zawód medyczny, a w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie właściwego wojewody – Wojewodę Mazowieckiego. Rejestr ten będzie częściowo jawny, w zakresie m.in. danych i informacji dotyczących osoby wykonującej zawód medyczny, dotyczących numer wpisu, indywidualnego identyfikatora wpisu, daty wpisu, nazwę wykonywanego zawodu medycznego, imienia i nazwiska osoby wykonującej zawód medyczny, nazwy i adres miejsca wykonywania zawodu medycznego informacji o zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego, informacji o zaprzestaniu wykonywania zawodu medycznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, informacji o wznowieniu wykonywania zawodu medycznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dacie utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny, informacji o tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności w jego wykonywaniu. Osoba ubiegająca się u wojewody o wpis do rejestru, obowiązana będzie do uiszczenia opłaty w wysokości 100 zł za złożenie wniosku o wpis do rejestru. Wpisu do rejestru będzie dokonywał właściwy wojewoda.
Zobacz w LEX: Postępowanie z pacjentem nieświadomym oraz udostępnianie informacji o jego stanie zdrowia >
Przepisy uregulują utratę uprawnień do wykonywania zawodu
Zgodnie z ustawą osoba wykonująca zawód medyczny będzie traciła uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego w przypadku:
- utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych;
- pozbawienia praw publicznych;
- prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego.
Zobacz w LEX: Postępowanie z trudnym pacjentem w placówce medycznej >
W rozdziale „Zasady wykonywania zawodów medycznych” uregulowano formy, w jakich osoba, może wykonywać zawód medyczny t.j.:
- na podstawie umowy o pracę lub
- w ramach stosunku służbowego, lub
- na podstawie umowy cywilnoprawnej, lub
- w ramach wolontariatu
– w zakładzie leczniczym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, jak również poza tym zakładem, lub
- jako przedsiębiorca będący podmiotem leczniczym, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, albo
- jako przedsiębiorca niebędący podmiotem leczniczym.
W ustawie zostały określone uprawnienia (np. prawo posługiwania się tytułem odpowiadającym nazwie zawodu medycznego, prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta) i obowiązki związane z wykonywaniem danego zawodu medycznego (np. obowiązek przestrzegania praw pacjenta i informowania pacjenta o jego prawach).
W rozdziale „Ustawiczny rozwój zawodowy” osoby wykonujące zawód medyczny uzyskały prawo i obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego, który będzie realizowany w ramach kształcenia podyplomowego lub doskonalenia zawodowego.
Zobacz nagranie szkolenia: Jak uniknąć naruszeń praw pacjenta w placówce - wskazówki dla personelu i kadry zarządzającej >
Zasady odpowiedzialności zawodowej
Ustawa wprowadza również regulacje dotyczące odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących zawód medyczny. Osoba wykonująca zawód medyczny będzie podlegała odpowiedzialności zawodowej za zawinione naruszenie przepisów związanych z wykonywaniem danego zawodu medycznego. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód medyczny będzie obejmowało:
- czynności sprawdzające prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego;
- postępowanie wyjaśniające prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego;
- postępowanie przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej.
Rzecznik dyscyplinarny będzie wszczynał postępowanie wyjaśniające na wniosek albo z urzędu. Zgodnie z ustawą uprawnionym do złożenia wniosku, będzie minister właściwy do spraw zdrowia, minister właściwy do spraw wewnętrznych, Minister Obrony Narodowej, Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia oraz pokrzywdzony. Złożenie wniosku, przez pokrzywdzonego będzie podlegało opłacie w wysokości 200 zł.
Komisja Odpowiedzialności Zawodowej będzie się składała z członków powoływanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia na 4‑letnią kadencję, po 4 przedstawicieli osób wykonujących dany zawód medyczny, 4 przedstawicieli osób wykonujących czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach świadczeń gwarantowanych oraz 8 przedstawicieli ministra właściwego do spraw zdrowia. W ustawie rozstrzygnięto, że członkowie Komisji w zakresie orzekania podlegają przepisom powszechnie obowiązującego prawa i nie są związani rozstrzygnięciami innych organów stosujących prawo, z wyjątkiem prawomocnego orzeczenia sądu.
Karami za przewinienie zawodowe będą: upomnienie; nagana; kara pieniężna; zawieszenie uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego na okres do 5 lat; pozbawienie uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego.
Od orzeczenia, osobie obwinionej oraz rzecznikowi dyscyplinarnemu będzie przysługiwał, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Komisję w składzie pięcioosobowym. W ponownym rozpatrywaniu sprawy nie będą mogły brać udziału osoby uczestniczące w wydaniu zaskarżonego orzeczenia. Z kolei od orzeczenia wydanego na skutek ponownego rozpatrzenia sprawy osobie obwinionej będzie przysługiwało, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, odwołanie do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby obwinionej sądu apelacyjnego.
Czytaj w LEX: Dokumentacja medyczna – udostępnianie informacji >
Orzeczenie kary pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego będzie powodowało skreślenie z rejestru bez prawa ubiegania się o ponowny wpis do rejestru przez okres 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o karze pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego. Ustawa reguluje także kwestie zatarcia orzeczonego kary z mocy prawa.
W ustawie wprowadzone zostały również przepisy penalizujące posługiwanie się określonym w ustawie tytułem zawodu medycznego, oraz wykonywanie zawodu medycznego bez posiadania stosownych uprawnień, co będzie podlegać karze grzywny.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z licznymi wyjątkami określonymi w jej art. 108.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.