Celem ustawy jest zapewnienie efektywności wydatkowania środków publicznych i racjonalizacja nakładów na inwestycje w ochronie zdrowia poprzez poszerzenie zakresu działalności podmiotów leczniczych, które mogą ubiegać się o wydanie opinii o celowości inwestycji.

IOWISZ działa od blisko roku. Nowelizacja przepisów – jak podkreśla ministerstwo zdrowia – wynika z doświadczenia w stosowaniu przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej dotyczących opiniowania celowości inwestycji w ochronie zdrowia.

W latach 2016-2018 złożono łącznie 1426 wniosków (w tym 213 do ministra zdrowia, a 1213 do wojewodów). Odrzuconych zostało 424 wnioski,  w tym 75 przez ministra zdrowia. Wydano łącznie 978 opinii (w tym 134 przez ministra zdrowia). Przy czym 833 były to opinie pozytywne. Minister zdrowia wydał 100 pozytywnych opinii. Złożono łącznie 84 protesty, w wyniku których wydano 42 pozytywne i 24 negatywne opinie.

Jak zaznaczała wiceminister Katarzyna Głowala „Komisja Europejska bardzo pozytywnie odniosła się do tego instrumentu”. Wiceminister wspomniała, że gdy dostaliśmy pieniądze ze środków europejskich, komisja chciała, by powstało narzędzie, które przyczyni się do efektywniejszego wydatkowania środków publicznych.

Nowe przepisy umożliwiają umożliwienie uzyskania fakultatywnej opinii niezależnie od wartości inwestycji we wszystkich przypadkach (dotychczas o opinię niezależnie od wartości inwestycji można było się ubiegać wyłącznie na potrzeby starania się przez wnioskodawcę o środki europejskie).

 

Szerszy zakres podmiotów

Nowelizacja rozszerza zakres inwestycji w opiece zdrowotnej, wobec których istnieje możliwość złożenia wniosku. Nowe brzmienie ustawy przewiduje obowiązek wydania przez wojewodę albo ministra właściwego do spraw zdrowia opinii o celowości inwestycji polegającej na utworzeniu na obszarze województwa nowego podmiotu leczniczego, nowych jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego podmiotu leczniczego lub innej inwestycji dotyczącej wykonywania działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Taka redakcja przepisu znosi nie tylko ograniczenie zakresu wykonywanej działalności leczniczej, ale również limity kwot i warunek ubiegania się o dofinansowanie ze środków europejskich.

Z obowiązku opiniowania wyłączono inwestycje podmiotów leczniczych podległych ministrowi obrony narodowej lub ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych o wartości do 1 mln zł oraz – bez względu na jej wartość – realizowane na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa. Katalog podmiotów, w odniesieniu do których nie wydaje się opinii, rozszerzono o podmiot leczniczy prowadzony w formie jednostki budżetowej lub jednostki wojskowej.

Szerszy zakres przedmiotowy

Rozszerzono zakres świadczeń opieki zdrowotnej, wobec których istnieje możliwość złożenia wniosku. Zmiana ma na celu zapewnienie szerszego dostępu do opiniowania celowości inwestycji dla podmiotów leczniczych. Dotychczas obszar ten był ograniczony do wykonywania działalności leczniczej z zakresu leczenia szpitalnego, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz podstawowej opieki zdrowotnej.

 

Opinia o celowości inwestycji nadal będzie wydawana dla inwestycji polegającej na utworzeniu na obszarze województwa nowego podmiotu leczniczego, nowych jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego podmiotu leczniczego lub innej inwestycji dotyczącej wykonywania działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, przy czym wniosek o wydanie opinii dotyczy inwestycji, której części tworzą komplementarną całość i są niezbędne do prawidłowego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w objętych wnioskiem dziedzinach medycyny.

Zdefiniowano „inną inwestycję” poprzez wskazanie na czym konkretnie mają polegać inwestycje, które mogą być objęte opiniowaniem – przez zastosowanie dynamicznego odesłania do definicji zawartych w ustawie z dnia 7 lutego 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2017 r. poz. 1332, z późn. zm.). Zatem przez inną inwestycję rozumie się roboty budowlane w rozumieniu (…) ustawy (…) Prawo budowlane lub wyposażenie zakładu leczniczego podmiotu leczniczego, jeżeli działania te stanowią główny cel tej inwestycji. Zmiana ta ma na celu uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych.

Doprecyzowano, że zmiana adresu miejsca udzielania świadczeń zdrowotnych lub połączenie, podział albo przekształcenie spółek, w rozumieniu ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, stanowiące podstawę zmiany wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 100 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, nie stanowi inwestycji, o której mowa w ust. 1, jeżeli jej głównym celem nie była budowa, przebudowa, rozbudowa obiektu lub wyposażenie podmiotu wykonującego działalność leczniczą i nie wpływa na zakres udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej.

IOWISZ dla modernizacji

Ponadto ukonstytuowano drugi – obok dotychczasowego – formularz IOWISZ dedykowany wyłącznie inwestycjom o charakterze odtworzeniowym (tzn. pozostającym bez wpływu na zakres udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej). W projektowanym przepisie zawarto upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia, które w szczególności określi wzór, a więc i treść takiego formularza, algorytm wyliczania całkowitego wyniku punktowego umożliwiającego uzyskanie opinii pozytywnej, jak również minimalną liczbę punktów wymaganych do uzyskania opinii.

 Wprowadzono zróżnicowanie wysokości opłat za złożenie wniosku w zależności od tego, czy inwestycja, której dotyczy wniosek ma mieć charakter złożony (wieloprofilowy), czy nie.

Wprowadzono także mechanizm autokontroli - umożliwienie wojewodzie - w przypadku wniesienia protestu w sprawie wydanej przez niego opinii – zapoznania się z treścią protestu i ewentualnego dokonania zmiany pierwotnie wydanej opinii (w zakresie oceny poszczególnych kryteriów, czy uzasadnienia – jeżeli dotyczy), ale tylko w przypadku zmiany o charakterze pozytywnym dla składającego protest, co z kolei wyłączy konieczność przekazania protestu ministrowi.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.