WSA: Pielęgniarka na OIOM-ie nie ma prawa do emerytury pomostowej

Jeśli szpital nie wpisał do zarządzenia stanowiska starszej pielęgniarki Oddziału Intensywnej Terapii i Anestezjologii, jako pracy w szczególnych warunkach czy szczególnym charakterze, to inspekcja pracy nie ma prawa nakazać umieszczenia tego stanowiska w wykazie - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny.

Inspektor pracy utrzymał w mocy nakaz ze stycznia 2019 r. w sprawie umieszczenia pielęgniarki Małgorzaty Ł. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Zaskarżona decyzja oraz poprzedzający ją nakaz zostały wydane w wyniku kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

Członek zespołu operacyjnego

Kontrolę przeprowadzono w szpitalu specjalistycznym na pisemny wniosek pracownika. Inspektor pracy ustalił, iż Małgorzata Ł. jest zatrudniona na Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii Szpitala Specjalistycznego od marca 1995 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, obecnie na stanowisku starszej pielęgniarki.

Czytaj: SA: Trudno uzyskać prawo do emerytury pomostowej>>

Wskazano, że pracowała ona w równoważnym systemie czasu pracy w godzinach od 7.00 do 19.00 i od 19.00 do 7.00. W dni robocze po godzinie 15.05 lub po godzinie 19.00 oraz przez 12 godzin w soboty, niedziele i święta tj. gdy nie pracują pielęgniarki zespołów operacyjnych znieczulające do zabiegów tzw. planowych. W sytuacjach nagłych bierze udział w zespołach operacyjnych jako pielęgniarka znieczulająca do zabiegów operacyjnych pacjentów tzw. poza planowych i ostrych.

Organ wskazał, że pielęgniarka uczestnicząca w zabiegach operacyjnych tzw. poza planowych i ostrych jako pielęgniarka anestezjologiczna jest członkiem zespołu operacyjnego.

Wskazano, że z zakresu obowiązków pracownika wynika, że jest ona zobowiązana do zapewnienia całościowej opieki pielęgniarskiej, a w szczególności do jej zadań należy m.in. udział w zespole operacyjnym przy znieczuleniach ogólnych, miejscowych i krótkich zarówno planowanych, jak i ostrych przeprowadzanych na terenie szpitala.

Warunki ostrego dyżuru

Warto dodać, że Komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie rozumienia pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru" nie jest źródłem prawa, lecz sądy korzystają z niego w uzasadnieniach do wyroków.

Ministerstwo Zdrowia zajęło stanowisko, że prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru to nie tylko prace wykonywane (w ramach obowiązków pracowniczych) polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych, ale również inne prace tego personelu, które są wykonywane w ramach czasu pracy.

 W dalszej kolejności wskazano, że pojęcie "w warunkach ostrego dyżuru" oznacza nieuchronność wystąpienia zdarzenia, które powoduje konieczność udzielania świadczeń I zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych. Nieuchronność oznacza szczególną odpowiedzialność oraz szczególną sprawność psychofizyczna.

W dalszej kolejności Inspekcja Pracy wskazała, że praca starszej pielęgniarki w Oddziale ITiA, co do zasady jest pracą "w warunkach ostrego dyżuru", albowiem poza "normalną" pracą istnieje duże prawdopodobieństwo nagłych zabiegów operacyjnych. Zdarzeń takich pracodawca nie jest w stanie przewidzieć.

Skarga do WSA

 Na tę decyzję skargę do sądu administracyjnego wniósł szpital specjalistyczny zaskarżonej decyzji zarzucając naruszenie art. 3.ust. 3 w zw. z art. 3 ust. 5 ustawy o emeryturach pomostowych. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skarga okazała się zasadna. WSA zauważył. że przed Sądem Rejonowym toczą się postępowania z powództwa przynajmniej części pracowników z tego szpitala i Oddziału Intensywnej Terapii. Sprawy te zostały wywołane powództwem pracowników a nie odwołaniami od decyzji ZUS.

Istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy stanowisko starszej pielęgniarki na Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii znajduje się w wykazie stanowisk pracy szpitala, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. A jeśli nie, to czy organy PIP są uprawnione do nakazania umieszczenia pracownika w takim wykazie.

 W ocenie sądu obydwie kwestie należy rozstrzygnąć negatywnie.

Sąd stwierdził, że chodzi o stanowiska na których praca wykonywana jest - w pełnym wymiarze czasu pracy - w warunkach ostrego dyżuru. Jednocześnie, jak wynika z przekazanej Sądowi przez organ dokumentacji akt sprawy dyrektor szpitala dokonał rozróżnienia pomiędzy starszymi pielęgniarkami Oddziału Intensywnej Terapii i Anestezjologii, na takich, których miejscem pracy jest "Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii", i takich, których miejscem pracy jest "Blok operacyjny".

Blok operacyjny musiałby być miejscem pracy

Zdaniem sądu zasady logiki i reguł wykładni prowadzą do wniosku, że gdyby wolą szpitala było zamieszczenie w wykazie stanowisk zarówno starszych pielęgniarek Oddziału Intensywnej Terapii i Anestezjologii dla których miejscem pracy jest "Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii", jak i takich, dla których miejscem pracy jest: "Blok operacyjny", to  w zarządzeniu nie znalazłoby się zastrzeżenie, że chodzi o wykonujących pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach ostrego dyżuru na Bloku Operacyjnym.

Jednak nie przedstawiono żadnego dokumentu, z treści którego wynikałoby, że miejscem wykonywania pracy Małgorzaty Ł. jest "Blok operacyjny".

Natomiast korekta Państwowej Inspekcji Pracy ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach wymagałaby, wcześniejszej zmiany wykazu stanowisk, na których tego rodzaju praca jest wykonywana poprzez umieszczenie w niej stanowiska zajmowanego przez uczestniczkę postępowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lutego 2016 r. sygn. akt I OSK 1684/14).

Sygnatura akt IV SA/Po 511/19 - Wyrok WSA w Poznaniu