Na temat dawstwa szpiku ciągle pokutują mity

Co trzeci Polak sądzi, że metodą pobrania szpiku jest punkcja kręgosłupa. Takie są wyniki badania TNS Polska dla Fundacji DKMS „Nowotwory krwi i idea dawstwa szpiku i komórek macierzystych oczami Polaków”. Jest to jeden z mitów na ten temat, ciągle popularnych  pomimo prowadzonych w Polsce od wielu lat działań edukacyjnych.

Jak tłumaczy dr Tigran Torosian, lekarz hematolog i dyrektor medyczny Fundacji DKMS, pobranie szpiku nie ma nic wspólnego z kręgosłupem.

– W 80 procentach przypadków komórki macierzyste do transplantacji pobiera się z krwi obwodowej. Procedura wygląda podobnie jak oddawanie krwi – tłumaczy dr Torosian. – Pozostałe 20 procent przypadków to pobrania szpiku, ale nie z kręgosłupa, tylko z talerza kości biodrowej. To najbardziej bezpieczne miejsce do przeprowadzenie zabiegu, ponieważ w pobliżu nie znajdują się żadne narządy, który mogłyby być zagrożone. Pobrania dokonuje się w znieczuleniu ogólnym.

Kolejny mit dotyczący oddawania szpiku dotyczy bólu, tymczasem ból odczuwany podczas pobrania szpiku i komórek macierzystych jest niewielki i w większości przypadków związany z igłami do pobrania krwi. Potencjalny ból mogą wywołać zastrzyki podskórne z czynnikiem wzrostu, które stosuje się przed procedurą w celu zwiększenia liczby krwiotwórczych komórek macierzystych w krwioobiegu. Jednak są to tak małe igły, że większość dawców samodzielnie je sobie aplikuje. Mogą się w tym czasie pojawić objawy grypopodobne, na przykład bóle głowy czy mięśniowo-stawowe. Potencjalnie zaboleć może także założenie dwóch dożylnych dojść w obydwa przedramiona, po wkłuciu – ból znika. Przy metodzie pobrania z talerza kości biodrowej dawca nie musi przyjmować żadnych zastrzyków, gdyż w czasie zabiegu jest pod narkozą, więc nie czuje bólu.

Organizm dawcy odbudowuje szpik i komórki macierzyste w ciągu około 2 tygodni, nie ma więc obaw, że go zabraknie. Istnieje również pogląd, że jeśli odda się szpik jednej osobie, nie będzie można go oddać komuś innemu, na przykład z rodziny. To również nieprawda. Dawcą szpiku można być wielokrotnie. Jednak, dla bezpieczeństwa, dawca, który oddał komórki macierzyste, jest zarezerwowany dla pacjenta przez okres dwóch lat na wypadek nawrotu choroby lub konieczności ponownego oddania komórek z powodu odrzucenia przeszczepienia. Dotyczy to jednak dawstwa szpiku dla osób niespokrewnionych, dawstwo rodzinne podlega nieco innym kryteriom i jest rozpatrywane indywidualnie przez lekarzy.

Procedura pobrania komórek macierzystej z krwi obwodowej trwa około 4-5 godzin, a po jej zakończeniu dawca może o własnych siłach wrócić do domu. W niektórych przypadkach konieczne jest powtórzenie pobrania – jeśli organizm dawcy nie wytworzył wystarczającej liczby komórek. Zabieg wykonuje się następnego dnia i trwa zazwyczaj o połowę krócej. Nie więc ma potrzeby pozostawania w szpitalu.

 [-DOKUMENT_HTML-]

W przypadku pobrania z talerza kości biodrowej, ze względu na znieczulenie ogólne, dawca z reguły przyjmowany jest do kliniki pobrania na jeden dzień przed zabiegiem i pozostaje tam około 2-3 dni. Sam zabieg trwa około 60 minut. Fundacja DKMS zawsze stara się, aby pobranie miało miejsce jak najbliżej miejsca zamieszkania dawcy, ale ostatecznie o tym, gdzie się odbędzie decyduje dostępność miejsc w klinikach pobrania. W sytuacji, gdy konieczny jest dojazd do kliniki, Fundacja zajmuje się organizacją logistyczną.

Dawca nie ponosi żadnych kosztów finansowych związanych z oddawaniem szpiku. Poświęca jedynie swój czas. Koszty badań genetycznych pod kątem zgodności tkankowej pokrywa ośrodek, w którym rejestruje się dana osoba. Podobnie jest z kosztami badań, a także całą logistyką związaną z przygotowaniem dawcy do zabiegu – wszystkie koszty, które ponosi są mu zwracane lub otrzymuje na nie fundusze od razu. Dawcy przysługuje także zwolnienie lekarskie płatne w 100 procentach w czasie przygotowywania do pobrania komórek macierzystych lub szpiku kostnego oraz w trakcie samego pobrania.

Misją Fundacji DKMS jest znalezienie dawcy dla każdego pacjenta na świecie potrzebującego przeszczepienia komórek macierzystych. Fundacja działa w Polsce od 2008 roku jako niezależna organizacja pożytku publicznego oraz jako Ośrodek Dawców Szpiku w oparciu o decyzję ministra zdrowia. To największy Ośrodek Dawców Szpiku w Polsce, w którym zarejestrowanych jest ponad 1 180 000 potencjalnych dawców szpiku, spośród których ponad 4 500  osób oddało swoje komórki macierzyste lub szpik (dane z września 2017 roku). Aby zostać potencjalnym dawcą, wystarczy przyjść na organizowany przez Fundację Dzień Dawcy szpiku lub wejść na stronę www.dkms.pl i zamówić pakiet rejestracyjny do domu. 

Źródło: Fundacja DKMS

 [-OFERTA_HTML-]