W nocy z czwartku na piątek Sejm uchwalił nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (druk nr 2147).  Doprecyzowuje ona wiele procedur pomocowych na rzecz uchodźców wojennych Ukrainy, w tym opieki medycznej i psychologicznej dla uchodźców. Psycholodzy z Ukrainy będą mogli pomagać swoim rodakom bez konieczności nostryfikacji dyplomu i znajomości języka polskiego. Eksperci chwalą szybkie włączenie ich w pomoc, ale zwracają uwagę na konieczność weryfikacji wykształcenia i nauki języka.

Czytaj również: To początek końca reformy psychiatrii dziecięcej - NFZ dobija ośrodki środowiskowe >>

 

Pomoc psychologiczna bardzo potrzebna

Jak pisaliśmy w Prawo.pl, uciekający przed wojną w Ukrainie potrzebują pomocy psychologicznej. Ustawa o legalizacji ich pobytu mówi jedynie, że może być ona zapewniona bezpłatnie przez samorząd. To zadanie jednak nie jest w pełni finansowane z budżetu państwa, a jedynie dofinansowane. Na ten cel przeznaczono jedynie  81 mln zł. Zabrakło jednak systemowych rozwiązań. A jak zauważa Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej, już teraz dostępność do tego typu wsparcia jest mocno ograniczona dla obywateli Polski, a wiąże się to nie tylko z kwestią finansowania, ale także z niedoborem specjalistów - psychologów, psychiatrów, asystentów rodziny i pracowników socjalnych, mających często psychologiczne przygotowanie. Teraz doszedł problem braku kadry znającej język ukraiński lub rosyjski. I ten problem ma rozwiązać nowelizacja specustawy.

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów >

Psycholog z Ukrainy z prawem do świadczenia usług

Zgodnie z dodawanym art. 64a od 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, obywatel Ukrainy przebywający na terytorium Polski w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami posiadający uzyskany w Ukrainie dyplom:

  1. ukończenia jednolitych studiów na kierunku psychologia albo
  2. ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku psychologia i drugiego stopnia na kierunku psychologia – zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego specjalisty na kierunku psychologia albo magistra na kierunku psychologia,

może świadczyć usługi psychologiczne obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium Polski, w tym może udzielać świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień. Zatrudnienie będzie odbywać się na podstawie art. 22 ust. 1 specustawy. To oznacza, że podmiot powierzający wykonywanie pracy psychologa powiadomi w terminie 14 dni właściwy powiatowy urząd pracy. Jak czytamy w uzasadnieniu, weryfikacja dokumentów potwierdzających odpowiednie doświadczenie zawodowe personelu będzie stanowiła zadanie kierownika podmiotu leczniczego. Niestety rząd nie wie, ilu psychologów z Ukrainy jest obecnie w Polsce. Zatem trudno oszacować, jak nowelizacja wpłynie na poprawę dostępności do pomocy psychologicznej.

Czytaj też: Pomoc prawna dla Ukrainy w ochronie zdrowia - ważne komunikaty i publikacje >

Potrzebne systemowe rozwiązania 

Maria Libura, ekspert Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego ds. zdrowia, kierownik Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie cieszy się, że rząd szybko zdecydował się włączyć psychologów z Ukrainy w pomoc swoim rodakom, ale zwraca uwagi na niedoskonałość rozwiązania. - W Polsce nie ma samorządu psychologów, a od dłuższego czasu mamy problem w wysypem gabinetów z rodzimymi samozwańczymi terapeutami, o czym trzeba pamiętać wprowadzając dodatkowe ułatwienia. Trzeba pomyśleć o transparentnych i standardowych, metodach weryfikacji uprawnień. Nie można tego zrzucić na pracodawców, bo nie każdy ma do tego narzędzia, a także chęci rzetelnego wywiązania się z obowiązku. Należy też rozważyć wymóg posługiwania się językiem polskim w dłuższej perspektywie pracy w środowisku dwujęzycznym, a na pewno przygotować dedykowane dla nich szkolenia językowe, najlepiej bezpłatne. Podobnie polscy psychologowie pracujący z uchodźcami powinni mieć dostęp do kursów językowych: ukraińskiego i rosyjskiego. Weryfikacja kwalifikacji i kompetencje językowe są ważne ważne z kilku powodów: prestiżu zawodu, możliwości rozwoju zawodowego specjalistów obcojęzycznych,  a także bezpieczeństwa pacjentów i klientów - tłumaczy Maria Libura.

W Polsce co prawda obowiązuje od 2006 roku ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów uchwalona w 2001 roku, ale jest martwe prawo. Nigdy bowiem nie wydano do niej przepisów wykonawczych,  nie powołano samorządu psychologów. Jesienią 2020 roku z inicjatywy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów i Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, posłanki Lewicy, powstał Parlamentarny Zespół ds. Ustawowego Uregulowania Zawodu Psychologa, który przygotowuje projekt nowej ustawy.  Na konferencji prasowej 18 października ur. ogłoszono zakończenie prac nad projektem, który ma wprowadzić definicję psychologa, usług psychologicznych i  psychoterapii, a przede wszystkim doprecyzować zasady uzyskiwania prawo wykonywania zawodu. Projekt trafił do Kancelarii Sejmu i w niej utknął. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.