Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024, poz. 146) – posiadające obywatelstwo polskie dzieci, które nie ukończyły 18 roku życia – mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czyli prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej finansowanej przez NFZ.

Na tych samych zasadach, z bezpłatnej opieki zdrowotnej, mogą w Polsce korzystać dzieci, które nie ukończyły 18 roku życia i które:

  1. uzyskały w Polsce status uchodźcy, ochronę uzupełniającą (przyznawaną cudzoziemcom, którzy nie spełniają warunków do nadania im statusu uchodźcy, a których powrót do kraju pochodzenia może narazić ich na poważną krzywdę) lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu połączenia się z zamieszkującą na terytorium Polski rodziną i same zamieszkują na terytorium Polski,
  2. pobierają rentę rodzinną i mają miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego UE, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub Wielkiej Brytanii lub
  3. pobierają świadczenie pieniężne przysługujące im jako członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia, zdrowia ludzkiego lub mienia oraz mają miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego UE, EFTA lub Wielkiej Brytanii.

Obowiązek zgłoszenia dziecka do ubezpieczenia

Każde dziecko do 18. roku życia, ma prawo do korzystania w Polsce z bezpłatnej opieki zdrowotnej, jeżeli nie zostało zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny osoby ubezpieczonej, ani nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Nie oznacza to jednak, że zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia zdrowotnego, nie jest obowiązkowe.

 

Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają:

  1. wszystkie dzieci do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego,
  2. uczniowie w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz
  3. dzieci przebywające w placówkach resocjalizacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych lub w domach pomocy społecznej, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony, po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegającej temu obowiązkowi. Do ubezpieczenia zdrowotnego, mają obowiązek zgłosić dziecko:

  1. w pierwszej kolejności – jego rodzice lub opiekunowie prawni (a dokładniej – jedno z nich),
  2. jeżeli żaden z rodziców nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym – babcia lub dziadek,
  3. jeżeli dziecko otrzymuje rentę rodzinną – ZUS,
  4. jeżeli dziecko jest podopiecznym placówki opiekuńczo-wychowawczej – ta placówka, a
  5. jeżeli dziecko jest uczniem i nie jest objęte ubezpieczeniem z innego tytułu – szkoła.

Zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia jako członka rodziny, nie powoduje zwiększenia składki zdrowotnej, która odprowadzana jest od przychodów ubezpieczonego.

Obowiązek zgłoszenia dziecka do ubezpieczenia zdrowotnego, pomimo tego, że niezgłoszenie nie pozbawia dziecka prawa do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, wynika z tego, że leczenie dzieci ubezpieczonych i nieubezpieczonych, finansowane jest z innych środków. Opieka zdrowotna nad dzieckiem objętym ubezpieczeniem zdrowotnym – finansowana jest przez NFZ ze składek osoby podlegającej ubezpieczeniu zdrowotnemu, która zgłosiła dziecko do ubezpieczenia. Nad dzieckiem nieobjętym ubezpieczeniem zdrowotnym natomiast – również przez NFZ, ale z dotacji, którą Fundusz otrzymuje na ten cel z budżetu państwa.

Czytaj także na Prawo.pl: Nastolatek może nie zgodzić się na obecność rodzica podczas badania

Podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia dziecku świadczenia

Żaden podmiot leczniczy nie ma prawa do ograniczania dostępu do świadczeń zdrowotnych dzieciom, których rodzice lub opiekunowie prawni nie są ubezpieczeni i które nie zostały objęte ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu. Zgodnie z komunikatem Departamentu Matki i Dziecka w Ministerstwie Zdrowia o uprawnieniach do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dla dzieci i kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu – podmioty medyczne mają prawo do żądania przedstawiania dokumentów potwierdzających objęcie dziecka ubezpieczeniem zdrowotnym – jako, że konieczne jest identyfikowanie podstawy prawnej uprawnienia dziecka do świadczeń zdrowotnych przez poszczególnych świadczeniodawców. Nie powinno to jednak tworzyć mylnego wrażenia, że uzyskanie przez dziecko świadczenia opieki zdrowotnej, jest uzależnione od posiadania statusu ubezpieczonego.

Sposób udokumentowania prawa do świadczeń

Dokumentami potwierdzającymi prawo do korzystania przez dziecko ze świadczeń opieki zdrowotnej są:

  1. jeżeli dziecko jest objęte ubezpieczeniem zdrowotnym – potwierdzenie powyższej okoliczności z systemu eWUŚ, a
  2. jeżeli dziecko nie jest objęte ubezpieczeniem zdrowotnym – dokument potwierdzający jego tożsamość lub skrócony odpis aktu urodzenia.

Brak powyższych dokumentów w momencie, gdy dziecko chce skorzystać ze świadczenia – nie może jednak stanowić podstawy do odmówienia mu jego udzielenia.

Bezpłatna opieka zdrowotna dla kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu

Prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej, niezależnie od objęcia obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym – przysługuje, na analogicznych zasadach co dzieciom, również kobietom w okresie ciąży, porodu i połogu.

Prawo to przysługuje przy tym nie tylko Polkom, ale również zamieszkającym w Polsce kobietom, które uzyskały w naszym kraju status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu połączenia się z zamieszkującą tu rodziną.

  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.