Czy pielęgniarka POZ może samodzielnie wykonać płukanie ucha?
Płukanie ucha może być wykonywane wyłącznie w gabinecie zabiegowym przez pielęgniarkę, która posiada wymagane kwalifikacje potwierdzone odpowiednimi dokumentami, na zlecenie lekarskie. Samodzielnie pielęgniarka nie może podjąć decyzji o wykonaniu takiego zabiegu. A zatem, w przypadku braku odpowiedniego doświadczenia oraz kwalifikacji pielęgniarki, zabieg płukania ucha powinien być wykonywany przez lekarza rodzinnego, pediatrę lub laryngologa.
Udzielanie świadczeń, o których mowa w art. 4 i 5 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.) – dalej u.z.p.p., pielęgniarka wykonuje przede wszystkim poprzez realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji. Tak więc podstawą do wykonania zabiegu płukania ucha przez pielęgniarkę (w warunkach ambulatoryjnych i domowych), jest udokumentowane zlecenie lekarskie, które powinno zawierać informacje, co do sposobu usunięcia woskowiny tj., poprzez płukanie ucha w gabinecie zabiegowym lub zapis, o tym że zabieg oczyszczania ucha z woskowiny należy wykonać z wykorzystaniem preparatów rozpuszczających wydzielinę w warunkach domowych, zgodnie z instrukcją podaną przez producenta preparatu. Za zlecenie lekarskie odpowiedzialność ponosi lekarz. Pielęgniarka ponosi odpowiedzialność jedynie za prawidłowe wykonanie zlecenia, zgodnie z aktualną wiedzą. Jednocześnie art. 22 ust. 4 i 5 u.z.p.p. daje pielęgniarce i położnej prawo odmowy wykonania zlecenia lekarskiego, uzasadniając niezwłocznie jej przyczynę na piśmie. Realizacja zlecenia lekarskiego na wykonanie płukania ucha w domu pacjenta bez uprzedniej oceny narządu słuchu przez lekarza za pomocą oftalmoskopu stwarza poważne zagrożenie bezpieczeństwa dla pacjentów i stanowi naruszenie obowiązujących zasad.
Także rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540) nie zawiera procedury płukania ucha wśród świadczeń, które pielęgniarka może wykonać samodzielnie.
Alicja Brzezińska
Płukanie ucha może być wykonywane wyłącznie w gabinecie zabiegowym przez pielęgniarkę, która posiada wymagane kwalifikacje potwierdzone odpowiednimi dokumentami, na zlecenie lekarskie. Samodzielnie pielęgniarka nie może podjąć decyzji o wykonaniu takiego zabiegu. A zatem, w przypadku braku odpowiedniego doświadczenia oraz kwalifikacji pielęgniarki, zabieg płukania ucha powinien być wykonywany przez lekarza rodzinnego, pediatrę lub laryngologa.
Udzielanie świadczeń, o których mowa w art. 4 i 5 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.) – dalej u.z.p.p., pielęgniarka wykonuje przede wszystkim poprzez realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji. Tak więc podstawą do wykonania zabiegu płukania ucha przez pielęgniarkę (w warunkach ambulatoryjnych i domowych), jest udokumentowane zlecenie lekarskie, które powinno zawierać informacje, co do sposobu usunięcia woskowiny tj., poprzez płukanie ucha w gabinecie zabiegowym lub zapis, o tym że zabieg oczyszczania ucha z woskowiny należy wykonać z wykorzystaniem preparatów rozpuszczających wydzielinę w warunkach domowych, zgodnie z instrukcją podaną przez producenta preparatu. Za zlecenie lekarskie odpowiedzialność ponosi lekarz. Pielęgniarka ponosi odpowiedzialność jedynie za prawidłowe wykonanie zlecenia, zgodnie z aktualną wiedzą. Jednocześnie art. 22 ust. 4 i 5 u.z.p.p. daje pielęgniarce i położnej prawo odmowy wykonania zlecenia lekarskiego, uzasadniając niezwłocznie jej przyczynę na piśmie. Realizacja zlecenia lekarskiego na wykonanie płukania ucha w domu pacjenta bez uprzedniej oceny narządu słuchu przez lekarza za pomocą oftalmoskopu stwarza poważne zagrożenie bezpieczeństwa dla pacjentów i stanowi naruszenie obowiązujących zasad.
Także rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540) nie zawiera procedury płukania ucha wśród świadczeń, które pielęgniarka może wykonać samodzielnie.
Alicja Brzezińska