Czy lekarzowi odbywającemu staż podyplomowy i lekarzowi odbywającemu szkolenie specjalizacyjne (rezydentura) zatrudnionemu w podmiocie leczniczym przysługują na podstawie art. 775 Kodeksu Pracy należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową w związku z odbywaniem kursów i staży będących w programie stażu podyplomowego/specjalizacji?
W przypadku lekarzy odbywających staż podyplomowy przepisy wyraźnie przewidują pokrywanie przez podmiot zatrudniający kosztów podróży służbowej związanej z realizacją programu stażu poza miejscowością w której jest zatrudniony. Nie ma natomiast analogicznej regulacji w odniesieniu do lekarzy rezydentów.
Artykuł 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - dalej k.p., stanowi, iż pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Istotny jest więc w tym przypadku aspekt polecenia pracowniczego, jakie musi być źródłem wyjazdu pracownika poza miejsce pracy.
Zarówno w przypadku lekarza odbywającego staż podyplomowy jak i lekarza odbywającego specjalizację w trybie rezydentury wyjazd na kurs czy staż przewidziany programem tego stażu nie stanowi wykonywania pracy na polecenie pracodawcy, lecz z góry założony element szkolenia.
W obu przypadkach zasady wynagradzania lekarza regulują przepisy odrębne i to z nich wyłącznie, a nie z faktu wykonywania pracy na polecenie pracodawcy, wynikać mogłoby prawo do dodatkowego wynagrodzenia. W odniesieniu do lekarzy stażystów podstawa taka znajduje się w § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2012 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty - dalej r.s.p.l. W pierwszej kolejności dlatego, że zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 1-3 r.s.p.l. warunkiem prowadzenia stażu podyplomowego jest zapewnienie udzielania świadczeń w określonym zakresie oraz posiadanie zawartych umów z innymi podmiotami uprawnionymi do prowadzenia stażu, w celu umożliwienia zrealizowania przez lekarza lub lekarza dentystę, w ramach oddelegowania, tej części ramowego programu stażu, której realizacji nie może zapewnić w zakresie udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych. W przepisie tym mowa więc wyraźnie o oddelegowaniu, będącego następstwem realizacji określonej części stażu przez jednostkę, z którą pracodawca ma zawartą umowę o realizację ten części szkolenia. To na pracodawcy, na mocy powyższego przepisu, ciąży więc obowiązek zapewnienia lekarzowi stażyście realizacji całości programu stażu podyplomowego, zatem jego odbywanie w innym podmiocie jest więc realizacją polecenia pracodawcy. Po drugie § 6 ust. 4 r.s.p.l. stanowi, iż w przypadku skierowania przez podmiot wymieniony w ust. 1 r.s.p.l. lekarza, lekarza dentysty do odbycia części stażu poza miejscowością, w której jest zatrudniony, koszty podróży pokrywa ten podmiot na zasadach określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, wydanych na podstawie art. 775 § 2 k.p., w ramach środków finansowych, o których mowa w § 18 ust. 2 pkt 1 lit. b r.s.p.l.
Podobnych zapisów nie znajdujemy w odniesieniu do lekarzy rezydentów. Zgodnie z art. 16h ust. 1 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty - dalej u.z.l.l.d., lekarz odbywa szkolenie specjalizacyjne na podstawie umowy o pracę zawartej z podmiotem prowadzącym szkolenie specjalizacyjne na czas określony w programie specjalizacji w ramach rezydentury. Stosownie zaś do art. 16i u.z.l.l.d. odbywa to szkolenie przez cały okres jego trwania w wymiarze czasu równemu czasowi pracy lekarza zatrudnionego w podmiocie leczniczym, o którym mowa w art. 93 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, oraz pełni dyżury lub pracuje w systemie zmianowym lub równoważnym w maksymalnym czasie pracy dopuszczonym przepisami o działalności leczniczej. Zgodnie natomiast z art. 16j ust. 3 u.z.l.l.d. lekarz taki otrzymuje zasadnicze wynagrodzenie miesięczne ustalane przez ministra właściwego do spraw zdrowia na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ubiegły rok, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w drodze obwieszczenia, do dnia 15 stycznia każdego roku, w wysokości nie mniejszej niż 70% tego wynagrodzenia.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie wysokości zasadniczego wynagrodzenia miesięcznego lekarzy i lekarzy dentystów odbywających specjalizacje w ramach rezydentury określa jedynie wysokość wynagrodzenia zasadniczego rezydentów, i ani ono ani rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów nie zawiera postanowień przewidujących dodatkowe jego składniki.
Zatem wobec faktu, iż kursy, szkolenia i staże cząstkowe nie są w tym przypadku pracą wykonywaną na polecenie pracodawcy, nie ma podstaw do zastosowania do nich art. 775 k.p.