Pytanie
Czy lekarz profilaktyk w trakcie orzekania o zdolności do pracy pracownika, który w ramach obowiązków służbowych prowadzi pojazd ma obowiązek korzystania ze "Wskazówki do przeprowadzania badań profilaktycznych kierowców" z późniejszą nowelizacją- opublikowane w czasopiśmie Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy przez zespół lekarz pod kierownictwem Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny pracy prof. dr n. med. Ewy Wągrowskskiej-Koski (Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera w Łodzi) w świetle § 2 Rozporządzenie MZiOS z 1996 r. (Dz. U. Nr 69, poz. 332)?
Czy ma obowiązek wykonać badania zgodnie z zgodny z wytycznymi określonymi w części V pkt 2 tj. badanie psychologiczne, okulistyczne i neurologiczne przy badaniach wstępnych?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 1 lutego 2012 r.
Lekarz w trakcie orzekanie o zdolności do pracy pracownika posługującego się w ramach obowiązków służbowych samochodem (do 3,5 t), a więc nie podlegającym ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.) tylko ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. oraz rozporządzeniom wykonawczym do Kodeksu pracy, powinien kierować się wytycznymi określonymi w części V pkt 2 (Inne – prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej) załącznika do rozporządzenia z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) – dalej r.p.b.l.p. Wytyczne odnośnie zakresu badań lekarskich i pomocniczych nie są ułożone według zawodów czy stanowisk pracy a według rodzajów narażenia. Lekarz ustalając niezbędny zakres badania wykorzystuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia łącząc je w jeden profil badania, odpowiedni do kompleksowej oceny wpływu różnych czynników narażenia na zdrowie pracownika, a także mając na uwadze wykluczenie istnienia choroby, która mogłaby stanowić zagrożenie dla innych osób (w przypadku kierowania pojazdem dla innych uczestników ruchu drogowego).
Wytyczne opracowane przez Polskie Towarzystwo medycyny Pracy pod kierownictwem krajowego konsultanta w dziedzinie medycyny pracy, co do zasady mają ten sam cel. Stanowią one jednak zbiór zaleceń; nie są źródłem obowiązującego prawa. Budzą one, być może na skutek zawartych w nich niejasności lub niefortunnego sformułowania wątpliwości dotyczące obowiązku przeprowadzania przy każdym badaniu testów psychomotorycznych.
Uzasadnienie
Według zaleceń Instytutu Medycyny Pracy i Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny pracy, osoby kierujące pojazdem samochodowym, niepodlegające ustawie o transporcie drogowym muszą być poddani badaniom psychotechnicznym. Oznacza to w praktyce, że każdy pracownik posiadający prawo jazdy kategorii B, korzystający z samochodu służbowego (niezależnie od czasu spędzanego w tym samochodzie) musi obowiązkowo w badaniu wstępnym przejść testy psychotechniczne. Jest to zgodne z rozporządzeniem w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy. w zakresie badania wstępnego, podczas którego muszą być przeprowadzone badania okulistyczne i testy psychologiczne. Natomiast w przypadku badań okresowych (co do zasady po 3 latach) oceny co do zakresu badań dokonuje lekarz na podstawie informacji od pracodawcy o czynnikach szkodliwych, na jakie narażony jest pracownik pracujący na tym stanowisku. Listę szkodliwych czynników powinien przekazać lekarzowi pracodawca w skierowaniu na badania. Jednakże to lekarz – w oparciu o tzw. wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników zawarte w rozporządzeniu sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy - ostatecznie dokonuje ustaleń, jakie badania należy przeprowadzić, z jaką częstotliwością i zawsze może poszerzyć ich zakres w odniesieniu do konkretnego pracownika (§ 2 r.p.b.l.p.). Może on zatem zadecydować o przeprowadzeniu badań psychologicznych ale nie musi.
Alicja Brzezińska