W środę 14 czerwca br. na posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy przygotowanej przez posłów PiS o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.

Uchwalona w piątek ustawa zawiera zmiany w ustawie z 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498). W 2010 r. wszedł w życie pakiet ustaw reformujących polską naukę, w tym ustawa o instytutach badawczych, przekształcająca jednostki badawczo-rozwojowe w instytuty badawcze. W świetle jej przepisów instytuty badawcze są państwowymi jednostkami organizacyjnymi, tworzonymi w celu prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych, których wyniki znajdują zastosowanie w praktyce, a także transferu wyników tych badań i prac do życia społeczno-gospodarczego.

Czytaj też: Pracownik naukowy a pracownik badawczy w świetle przepisów ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce >>

Zmiany potrzebne instytutom i organom nadzorczym

Wiceminister edukacji i nauki Wojciech Murdzek uzasadniał w Sejmie potrzebę licznych zmian w ustawie o instytutach badawczych oczekiwaniami ze strony instytutów i nadzorujących ich resortów.

Jak przypominają autorzy nowelizacji, instytuty badawcze posiadają osobowość prawną, mogą prowadzić działalność gospodarczą, tworzyć spółki kapitałowe i przystępować do spółek już istniejących. Instytuty badawcze mogą także, współpracując z przedsiębiorcami, tworzyć centra naukowo-przemysłowe. Ustawa o instytutach badawczych stworzyła instytucjonalne podstawy do działania instytutów badawczych, które wraz z instytutami działającymi w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz tworzą segment systemu szkolnictwa wyższego i nauki, w którym prowadzone przez naukowców badania naukowe i prace rozwojowe w największym stopniu odpowiadają na potrzeby gospodarki, w konsekwencji przyczyniając się do zwiększenia absorpcji funduszy unijnych i przyspieszenia rozwoju gospodarczego. Ustawa o instytutach badawczych kompleksowo uregulowała także zasady funkcjonowania instytutów badawczych, w tym państwowych instytutów badawczych realizujących zadania szczególnie ważne z punktu widzenia państwa.

Zdaniem autorów projektu, ustawa o instytutach badawczych obowiązuje już prawie 13 lat. Doświadczenia zgromadzone w tym czasie przez Radę Główną Instytutów Badawczych oraz ministrów nadzorujących poszczególne instytuty badawcze, a przedstawione ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, jak również zmiany przepisów prawa, jakie weszły w życie we wskazanym okresie, stały się podstawą do przygotowania nowelizacji ustawy. Jak podkreślają, zmiany zaproponowane w projekcie mają przede wszystkim charakter techniczny i doprecyzowujący określone regulacje oraz korygujący używaną w ustawie o instytutach badawczych terminologię, w celu usunięcia wątpliwości pojawiających się przy stosowaniu ustawy.

Wymogi kwalifikacyjne i planowanie prac

Mimo że zmiany o tym charakterze przeważają w uchwalonej nowelizacji, wprowadzono również kilka rozwiązań merytorycznych, mających istotne znaczenie dla sprawnego funkcjonowania instytutów badawczych. Dotyczą one m.in. kwalifikacji wymaganych od kandydata na dyrektora instytutu badawczego, okresu sprawowania funkcji przewodniczącego rady naukowej i ustalania planu działalności instytutu badawczego.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.