"Proaplikancką" zmianę regulaminu aplikacji adwokackiej wprowadzi uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej nr 78/2022 z dnia 18 listopada 2022 roku - doprecyzuje ona elementy ramowej umowy, którą każdy patron musi zawrzeć z aplikantem. Konieczne będzie zawarcie w niej zasad wynagradzania aplikanta. Zmiana wprowadza też powinność zatrudnienia aplikanta przez patrona.

Aplikant ma zdobywać doświadczenie, ale się nim nie naje>>

Sprawdź w LEX: Dofinansowanie rozpoczęcia działalności kancelarii prawnej >>>

Sprawdź w LEX: Jak założyć własną kancelarię prawną krok po kroku >>>

Szczegóły nadal ustalą zainteresowani

Uchwała nie narzuca jednak konkretnych warunków, tak w kwestii wynagrodzenia, jak i zatrudniania aplikanta adwokackiego - strony ustalą to w umowie. Choć samorząd adwokacki wskazuje, że najbardziej pożądaną sytuacją jest ta kiedy patron jest jednocześnie podmiotem, który zatrudnia i wynagradza aplikanta.

Kolokwium ustne? Mamy na to sposób! - SPRAWDŹ >>>

 

Znowelizowany regulamin określi również możliwe formy zatrudnienia aplikanta przez patrona lub adwokata współpracującego, którymi są:

  •    umowa o pracę,
  •    umowa zlecenia,
  •   umowa o współpracy w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez aplikanta.

 

- Ta zmiana ma ujednolicić i uporządkować praktykę funkcjonującą w kraju - tłumaczy adwokat Bartosz Tiutiunik, wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Zwraca uwagę, że nowela dopuszcza założenie i prowadzenie przez aplikanta działalności gospodarczej, w oparciu o którą będzie współpracował z patronem, innym adwokatem lub adwokatami. Nie oznacza to oczywiście, że aplikant ma pełną swobodę, co do przedmiotu działalności gospodarczej, nadal musi uzyskać zgodę dziekana na jakąkolwiek aktywność inną, niż ta wynikającą z aplikacji adwokackiej.

Zatrudnienie trzeba ustalić, ale może być gdzie indziej

Wyjaśnia też, że nowelizacja nie wyłącza sytuacji, że patron będzie związany z aplikantem umową ramową, będzie pełnił obowiązki patrona, a aplikant będzie zatrudniony przez innego adwokata, z którym będzie współpracował.

- To jest dopuszczalne, choć uważamy, że najlepszą, optymalną formą jest to, aby patron był jednocześnie osobą, która określa zasady wynagradzania, zatrudnia i finansuje, czy współpracuje z aplikantem. Powtarzam jednak, że będzie możliwa taka formuła, w której patron w ramowej umowie z aplikantem wskaże, że zatrudnienie, a co za tym idzie - wynagradzanie aplikanta, będzie u innego adwokat niż sam patron, w innym miejscu. Zdajemy sobie sprawę, że są przypadki, gdzie aplikant może mieć problem ze znalezieniem patrona gotowego go zatrudnić albo mu płacić. Jednak taka osoba jest gotowa wziąć odpowiedzialność za edukację aplikanta, za przygotowanie go do zawodu. Może się zdarzyć, że adwokat gotów jest zatrudnić aplikanta, ale nie może być jego patronem. Na przykład dlatego, że nie ma jeszcze dostatecznego stażu lub osiągnął już limit aplikantów w ramach patronatu -  wskazuje. Podkreśla, że choć rada dopuszcza takie sytuacje, to zmiana ma sprawić, że szczegóły takiej współpracy zostaną określone w umowie ramowej i będzie to działać na zasadzie trójstronnego porozumienia: patron, adwokat zatrudniający aplikanta, aplikant.

Aplikant nie jest darmową siłą roboczą

Niemniej - jak podkreśla wiceprezes NRA - choć zmiany pozwalają na sporą elastyczność przy określeniu warunków współpracy, to niedopuszczalna jest sytuacja, w której aplikant pracuje bez wynagrodzenia.

- Zrobiliśmy badania ankietowe wśród aplikantów (anonimowe, poprzez zwrócenie się do poszczególnych okręgowych rad adwokackich). Mając świadomość ich niepełności (nie mogły mieć charakteru obligatoryjnego), to jednak nie potwierdzają one funkcjonujących w przestrzeni publicznej twierdzeń o masowym braku zatrudniania i wynagradzania wśród aplikantów adwokackich. Doszliśmy jednak do wniosku, że to co oczywiste, a zatem, że aplikant powinien być zatrudniony i uzyskiwać wynagrodzenie, powinno być w końcu jednoznacznie zawarte w naszych wewnętrznych adwokackich normach - wskazuje.

Sprawdź w LEX: Prawo pracy - kwalifikacje pracownicze - urlop szkoleniowy - aplikant radcowski - odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy. Glosa do wyroku SN z dnia 14 stycznia 2015 r., II PK 54/14 >>>

 

Radcowie również położyli większy nacisk na obowiązki patrona wobec aplikanta, zmieniając swój kodeks etyki i regulamin aplikacji. - Na bieżąco monitorujemy w naszym samorządzie kwestię relacji patron-aplikant i podejmujemy takie działania, które tę współpracę mają usprawnić i zoptymalizować dla obu stron - mówi prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik. - W tym duchu KRRP przyjęła w zeszłym roku zmiany regulaminu odbywania aplikacji, które wzmacniają rolę patrona i zachęcają radców prawnych do aktywnego, zaangażowanego sprawowania tej funkcji. Dzięki temu, na przykład, jeśli aplikant jest zatrudniony u patrona lub współpracuje z nim na stałe, to patron jest zwolniony z półrocznego obowiązku informowania Izby o przebiegu patronatu. Przyjmujemy i też wiemy to z doświadczenia, że jeśli aplikant współpracuje z patronem na co dzień, systematycznie i regularnie zdobywa praktykę zawodową pod okiem starszego kolegi lub koleżanki. Może liczyć na wsparcie i ewaluację swojej pracy - wskazuje.

WZORY DOKUMENTÓW dla aplikantów:

 

W tym roku do Kodeksu Etyki Radcy Prawnego dodano przepis brzmiący "Radca prawny obowiązany jest postępować w stosunku do aplikanta radcowskiego rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami".

- Stanowi on formalny zapis zasady, która w naszym środowisku jest uniwersalna i oczywista. Dowodem tego jest generalnie dobra pozycja aplikantów w naszym środowisku. Jesteśmy w bieżącym kontakcie z aplikantami - choćby ostatnio miałem okazję do wielu wartościowych dyskusji podczas Forum Aplikantów Radcowskich - i wiemy, jak realnie wygląda instytucja patronatu radcowskiego w Polsce. Wiemy oczywiście, że zdarzają się - na szczęście bardzo rzadko - sytuacje, w których może dochodzić do nieprawidłowości. Mają one jednak charakter incydentalny. Dla przykładu, w całym kraju, w związku z niepłaceniem aplikantowi wynagrodzenia, toczy się tylko jedno postępowanie dyscyplinarne. Co ważne, do każdego głosu dotyczącego potencjalnych nieprawidłowości w relacji patronatu podchodzimy bardzo poważnie i reagujemy natychmiast wedle przewidzianych procedur - podkreśla.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.