Zwycięzcami programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza", w którym wzięło udział 20 najlepszych uczelni zostali: Uniwersytet Warszawski, Politechnika Gdańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński, Politechnika Warszawska, Gdański Uniwersytet Medyczny, Politechnika Śląska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytet Wrocławski.

Minister ogłosił listę uczelni badawczych>>

Wyróżnieni z wyższą subwencją

Wyróżnieni od 2020 r. dostaną zwiększoną o 10 proc. w stosunku do 2019 r. subwencję. Druga dziesiątka może liczyć na zwiększenie subwencji o 2 proc. Ma to uczelniom pomóc osiągnąć status badawczy oraz wzmocnić konkurencję zagraniczną. Wnioski konkursowe z analizą potencjału oraz planów rozwoju poszczególnych uczelni oceniało 15 ekspertów - rektorów, prezydentów lub prorektorów uczelni europejskich.

Placówki musiały przemyśleć, jak: zwiększyć wpływ swojej działalności naukowej na rozwój światowej nauki, wzmocnić współpracę badawczą z dobrymi ośrodkami naukowymi, podnieść jakość kształcenia studentów i doktorantów. Ale też zastanawiano się nad poprawą polityki kadrowej i podniesieniem jakości zarządzania. I co najważniejsze, uczelnie musiały wskazać priorytetowe obszary badawcze.

 

 

Projakościowe zmiany na UAM

W nowym statucie Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu uwzględniono angielską nazwę uczelni: "Adam Mickiewicz University, Poznań” (AMU).  Zmieniono także Regulamin Organizacyjny UAM oraz Regulamin Szkoły Doktorskiej. Przyjęte w tych dokumentach rozwiązania, szczególnie odnośnie organizacji i zarządzania uczelnią, przynoszą największe od ponad 20 lat i najgłębsze projakościowe zmiany w działaniu uniwersytetu.

Z oceny wniosku UAM, przygotowanej przez międzynarodowy panel 15 ekspertów wynika, że „UAM przygotował ambitny plan rozwoju z jasną strategią, aby osiągnąć lepsze wyniki w badaniach i uzyskać dobre usieciowienie na arenie międzynarodowej.(…) Analiza wydaje się uczciwa, a słabości są prezentowane w sposób bezkompromisowy”.

Prof. Ryszard Naskręcki, prorektor Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu zapewnia, że UAM ma aspiracje, aby stać się w badaniach naukowych ważnym uczestnikiem Europejskiego Obszaru Badawczego, zwłaszcza w wybranych Priorytetowych Obszarach Badawczych (POB). Dzięki statusowi uczelni badawczej UAM otrzyma rocznie około 55 mln zł przez 6 lat, które może przeznaczyć na badania  najlepszych naukowców, publikacje, organizowanie międzynarodowych seminariów. Obecnie wizytówką UAM są life sciences, czyli obszary biologii, chemii, fizyki, ale także nauki ścisłe: matematyka, informatyka. Jest też wyłoniony obszar nauk humanistycznych i społecznych. We wniosku dużo pieniędzy przewidziano na tzw. visiting professors, ale także dla postdoków - młodych, dobrze rokujących badaczy, którzy w przyszłości być może zechcą związać się z poznańską uczelnią.

Badania uniwersyteckie będą  mierzone standardowymi parametrami bibliometrycznymi wymuszanymi przez reguły konkursu, jak również oceną ekspercką.
„Nadmierne wykorzystanie zbyt wielu możliwości instytucji może stanowić ryzyko w niektórych przypadkach proponowanego planu i procesu zmiany.(...) UAM jest w pełni świadomy ryzyka i zagrożeń.” - czytamy na koniec analizy wniosku UAM.


Międzynarodowy Toruń

- Dwa najważniejsze w konkursie na uczelnie badawcze cele: podniesienie rangi badań na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika i rozszerzenie jego umiędzynarodowienia zostały przez nas sformułowane wiele lat temu i są z powodzeniem realizowane – mówi dr Ewa Walusiak-Bednarek z zespołu prasowego uczelni. -  Służył temu m. in. kilkuletni już program stypendiów rektorskich za publikacje w wysoko punktowanych czasopismach, który w sposób znaczny przyczynił się do wzrostu ich liczby. Nasz wniosek w konkursie został bardzo wysoko oceniony przez niezależnych ekspertów, także pod względem realności planowanych zadań. Statut uczelni był przygotowywany z myślą o jej rozwoju w stronę badawczą, nie ma w tej chwili potrzeby jego korekty. UMK ma odpowiedni potencjał, by wykorzystać szanse związane z uzyskaniem statusu uczelni badawczej, jest też w pełni przygotowany do realizacji projektu - zapewnia dr Ewa Walusiak-Bednarek.

Uniwersytet Mikołaja Kopernika za swoje kluczowe cele uznał zwiększenie umiędzynarodowienia, interdyscyplinarności, innowacyjności i wewnętrznej integralności. Wśród Priorytetowych Obszarów Badawczych znalazły się: astrofizyka i astrochemia; od optyki fundamentalnej do zastosowań biofotonicznych; dynamika, analiza matematyczna i sztuczna inteligencja; w kierunku medycyny spersonalizowanej; interakcje – umysł, społeczeństwo, środowisko.


W recenzji wniosku czytamy m.in.: „koncepcja strategiczna jest przekonująca i uwzględnienia fakt, że UMK jest uczelnią pozametropolitalną ze szczególnymi wyzwaniami. Istnieje duży potencjał rozwojowy, aby w ciągu najbliższych sześciu lat stać się uznaną na arenie międzynarodowej uczelnią badawczą. Zaproponowany program jest niezwykle ambitny, ale niezbędny do uzyskania przez UMK najlepszego możliwego poziomu doskonałości. (…) Zarówno we wniosku, jak i podczas przesłuchania Uniwersytet Mikołaja Kopernika zaprezentował doskonałe koncepcje zarządzania zmianą charakteryzujące się dużą motywacją i duchem akademickim, co wyraźnie rozwiewa wszelkie wątpliwości dotyczące możliwości osiągnięcia ambitnych celów”.

Uniwersytet Wrocławski – strzał w dziesiątkę

- Nasz projekt konkursowy nie przewidywał zmian wewnętrznej struktury prawnej Uniwersytetu. Jednak jeśli w trakcie realizacji zajdzie taka potrzeba, odpowiednie działania zostaną podjęte - zapewnia prof. dr hab. Przemysław Wiszewski, dziekan Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych.

Jako Priorytetowe Obszary Badawcze wskazano: nowe materiały, big data i sztuczna inteligencja, zdrowie – od analizy genów do projektowania leków, człowiek między naturą i kulturą, człowiek – miasto i środowisko, wielokulturowość. Dla dużej grupy związanych z nimi badaczy utworzono możliwość aplikowania o „grant na grant”, czyli uniwersyteckie finansowe wsparcie badań poprzedzających aplikację o zewnętrzne granty.

 

- Uruchomiony zostanie też program finansowania krótkich pobytów zagranicznych w celu nawiązania lub wzmocnienia współpracy. Przewidzieliśmy środki zarówno na specjalne stypendia, jak i na pokrycie redukcji obciążeń dydaktycznych dla pracowników prowadzących wysokiej jakości badania w ramach POB - wylicza Przemysław Wiszewski.

Dużo uwagi poświęcono programowi finansowania przyjazdów badaczy z zagranicy. Goście będą prowadzić seminaria dla badaczy z Uniwersytetu, z którymi chcieliby podjąć lub zacieśnić współpracę, oraz dla studentów i doktorantów. Powołane zostaną także Inkubatory Doskonałości Naukowej, by wesprzeć badaczy i dyscypliny o mniejszym dorobku międzynarodowym, ale gotowych inwestować w swój dalszy rozwój. Będzie także profesjonalizacja kadry administracyjnej, za czym muszą pójść argumenty finansowe. Kadrę uczelni muszą zasilać wyłącznie badacze prowadzący najwyższej jakości badania. Oni również muszą odczuć odpowiedni wzrost swoich dochodów. Rekrutacja będzie zgodna z zasadami Europejskiej Karty Naukowca.

 

- Wierzę, że w 2026 roku nasz Uniwersytet będzie dla wszystkich lepszą uczelnią. Już niedługo gościć będziemy światowej klasy zespoły badawcze – cieszy się Przemysław Wiszewski.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.