W czwartek odbyło się pierwsze czytanie rządowych projektów nowelizacji ustaw o zasadach finansowania nauki, a także Prawo o szkolnictwie wyższym. Reprezentanci poszczególnych środowisk zgłaszali różne zastrzeżenia, co do proponowanych zmian. Poseł Włodzimierz Bernacki (PiS) zaproponował, aby odbyło się wysłuchanie publiczne dotyczące nowelizacji ustaw. Komisja odrzuciła jego wniosek. Projekty nowelizacji ustaw zostały skierowane do dalszych prac w podkomisji ds. nauki i szkolnictwa wyższego.
Jak zaznaczyła minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska, najważniejszymi celami nowelizacji ustawy prawo o szkolnictwie wyższym jest lepsze przygotowanie studentów i absolwentów do wyzwań rynku pracy. Celem reform - według minister - jest też "wsparcie uczelni w okresie niżu demograficznego i otwarcie uczelni, co jest bardzo ważne, na studentów dojrzałych". Reforma ma też pozwolić na skuteczniejsze zwalczanie nieprawidłowości i nieuczciwości na uczelniach, a także wzmocnić prawa studentów i doktorantów.
Z kolei nowelizacja ustawy o finansowaniu nauki ma pozwolić m.in. na efektywniejsze finansowanie dużej i strategicznej infrastruktury badawczej. Zdaniem Kolarskiej-Bobińskiej, istotne będzie też stworzenie elektronicznego systemu informacji o nauce, skuteczniejsze upowszechnianie dokonań naukowych czy ułatwienia w finansowaniu badań zagranicą.
W odpowiedzi na propozycję Bernackiego, by odbyło się wysłuchanie publiczne dotyczące nowelizacji ustaw, b. minister nauki poseł Barbara Kudrycka (PO) przypomniała, że dyskusja nad zmianami w szkolnictwie wyższym odbyła się we wrześniu ub. roku podczas konferencji „Nauka i szkolnictwo wyższe – wyzwania współczesności”. Kolarska-Bobińska z kolei dodała, że ministerstwu zależy na tym, żeby prace legislacyjne zakończyły się przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego.
"Żadne zabiegi prawne niczego w polskiej nauce nie zmienią, jak nie ulegnie wzmocnieniu pozycja ministra nauki i szkolnictwa wyższego" - ocenił poseł Witold Czarnecki (PiS). Dodał, że minister musi przekonać rząd, że finansowanie badań naukowych jest fundamentem rozwoju państwa. Również inni uczestnicy dyskusji przyznawali, że potrzebna jest długofalowa strategia finansowania badań naukowych.
"Planujemy (...) prace nad strategią dotyczącą nauki i szkolnictwa wyższego" - skomentowała Lena Kolarska-Bobińska. Zaznaczyła, że już prowadzone są na ten temat rozmowy z przedstawicielami środowiska akademickiego, a w ciągu dwóch miesięcy rozpoczną się prace nad dokumentem dotyczącym rozwoju tego sektora.
Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) prof. Wiesław Banyś zaznaczył, że KRASP "generalnie popiera kierunek zmian zaproponowanych przez ministra". Rektorzy mają jednak pewne wątpliwości dotyczące uwłaszczenia naukowców. Banyś wyraził nadzieję, że do ustawy uda się wprowadzić regulacje, które dadzą wynalazcom alternatywę, jak chcą komercjalizować wyniki swoich prac naukowych - mogliby więc wybierać między zaproponowanym w projekcie rozwiązaniem, a tym, które obowiązuje dziś.
Jacek Szczerba z Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki Związku Nauczycielstwa Polskiego odniósł się do przepisów regulujących zawieranie ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla cywilnych pracowników uczelni publicznych. "Będziemy jedyną grupą zawodową w Polsce, która nie będzie mogła - gdyby ustawowe przepisy weszły w życie - zawrzeć ponadzakładowego układu zbiorowego pracy" - alarmował.
Swoje uwagi do obu projektów zgłaszali też przedstawiciele studentów i doktorantów. Przewodniczący Parlamentu Studentów RP Piotr Mueller przypomniał, że z projektu nowelizacji usunięto zapis, który pozwoliłby najzdolniejszym studentom pierwszego roku studiów otrzymywać stypendia rektora. Wyraził nadzieję, że w pracach uda się wypracować inną formę grantu dla najlepszych maturzystów.
Krystyna Łybacka (SLD) stwierdziła, że warto, by w pracach nad ustawą uczestniczyli reprezentanci Ministerstwa Finansów.
W posiedzeniu komisji głos zabrali również m.in. przedstawiciele związków zawodowych czy Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.