Projektowana ustawa dokonuje zmiany w przepisach ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie powoływania organów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Przyznaje samorządom kompetencje do kształtowania składów organów - rad nadzorczych i zarządów oraz wewnętrznego ustroju wojewódzkich funduszy.

Autorzy projektu uzasadniają, że regulacja wpisuje się w zasadę decentralizacji władzy publicznej,  realizuje jej  założenia i umożliwia jednostkom  samorządu  terytorialnego wykonywanie zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb lokalnych wspólnot samorządowych związanych z ochroną środowiska.

Więcej członków rad i zarządów funduszy

Projekt zakłada zwiększenie liczebności członków rad z pięciu osób do siedmiu, a zarządów – od dwóch do pięciu osób, a nie jak obecnie, kiedy liczą maksymalnie dwie osoby. W uzasadnieniu projektu wskazano, że obecnie minister klimatu ma kompetencję do swobodnego kształtowania składu osobowego rad nadzorczych.

Wśród celów inicjatywy ustawodawczej Senatu jest przywrócenie obowiązujących przepisów sprzed zmiany w 2017 r. o kształtowaniu składów rad nadzorczych i zarządów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Obecnie minister klimatu w drodze rozporządzenia kształtuje tryb działania organów wojewódzkich funduszy czy warunki wynagradzania członków ich rad nadzorczych.

Czytaj też: Szykuje się zaostrzenie kar za przestępstwa przeciwko środowisku


Wątpliwości konstytucyjne

Zdaniem projektodawców ustawa w obowiązującym brzmieniu budzi zasadnicze wątpliwości co do zgodności z przepisami Konstytucji. Chodzi zwłaszcza o wyrażoną w art. 15ust. 2 zasadę decentralizacji władzy publicznej, wyrażoną w art. 16 ust. 2 zasadę uczestnictwa samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy publicznej, a także zasadę samodzielności jednostek samorządu terytorialnego (art. 165 ust. 1 i 2) oraz zasadą pomocniczości.

Projekt ustawy ma za zadanie zapewnienie optymalnej, możliwie efektywnej realizacji zadań publicznych przez organy samorządu terytorialnego. Konieczne jest do tego, jak napisano w uzasadnieniu, wyposażenie ich w zadania, kompetencje i środki do rzeczywistego i samodzielnego kształtowania polityki w zakresie ochrony środowiska.

W tym celu projekt ustawy przewiduje przekazanie sejmikom i zarządom kontroli nad funkcjonowaniem wojewódzkich funduszy i dystrybuowanych przez nie środków finansowych. Przekazanie kontroli polegać będzie na zmianach w liczebności i trybie powoływania rad nadzorczych oraz zarządów

Przeciwko projektowi był resort klimatu i środowiska, który argumentował, że projekt będzie generować wzrost kosztów funkcjonowania funduszy w związku ze zwiększeniem liczby ich członków.