Zamawiający musi zbadać czy cena jest rażąco niska

Za ofertę z rażąco niską ceną można uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień. Oznacza to cenę znacząco odbiegającą od cen przyjętych w danej branży, której nie da się uzasadnić obiektywnymi czynnikami, wskazującą na realizację zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi, dostawy czy roboty budowlanej.

Zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p., zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ustawa - Prawo zamówień publicznych nie definiuje jednak pojęcia rażąco niskiej ceny, zatem ocena oferty w tym zakresie należy do zamawiającego i powinna się odbywać każdorazowo w odniesieniu do danego stanu faktycznego i całokształtu występujących w nim okoliczności, z uwzględnieniem rodzaju udzielanego zamówienia publicznego.

Co istotne, przyczyną złożenia oferty, której cena znacząco odbiega od cen innych ofert może być zarówno świadome działanie wykonawcy, jak również nierzetelność kalkulacji wykonawcy.

Z brzmienia art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p. wynika, że punktem odniesienia dla kwalifikacji ceny jako rażąco niskiej jest ustalona przez zamawiającego cena za przedmiot zamówienia, tj. wartość przedmiotu zamówienia powiększona o stawkę podatku VAT. Jednakże podkreślić należy, iż powyższy wyznacznik nie może być traktowany jako bezwzględnie wiążący i ostateczny, choćby z uwagi na możliwość nienależytego oszacowania wartości zamówienia przez zamawiającego. Ponadto, wyznacznik ten powinien być pomocny jedynie przy ustaleniu, czy zaoferowana cena oferty może być rażąco niska i wszczęciu procedury określonej w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, tj. wezwania wykonawcy do złożenia stosownych wyjaśnień.

Jeżeli zamawiający poweźmie wątpliwość co do realności ceny, ciąży na nim obowiązek wszczęcia i przeprowadzenia procedury, której celem jest wyjaśnienie wszelkich wątpliwości związanych ze sposobem kalkulacji ceny oferty. Ważne jest to, że wszelki automatyzm w uznawaniu ceny za rażąco niską, a w konsekwencji odrzucanie ofert wykonawców bez przeprowadzenia procedury wyjaśniającej jest niezgodny z ustawą - Prawo zamówień publicznych.

Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 22 czerwca 1989 r. w sprawie C-103/88 (Constanzo) niedopuszczalne, jako sprzeczne z zasadą wspierania rzeczywistej konkurencji w zamówieniach publicznych, jest automatyczne, wyłącznie na podstawie arytmetycznego kryterium, uznawanie za rażąco niskie i odrzucenie ofert o cenach poniżej pewnego poziomu np. tańszych o więcej niż 10% średniej ceny wszystkich złożonych ofert albo poniżej wartości szacunkowej ustalonej przez zamawiającego, pozbawiając wykonawców możliwości wykazania, że ich oferta została rzetelnie skalkulowana.

Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Jakkolwiek zaniechanie złożenia przez wykonawcę wyjaśnień dotyczących czynników cenotwórczych nie budzi wątpliwości, bowiem implikuje po stronie zamawiającego obowiązek odrzucenia oferty takiego wykonawcy, tak odrzucenie oferty z powodu rażąco niskiej ceny w kontekście złożonych przez wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wyjaśnień, winna poprzedzać ich wszechstronna analiza i ocena wiarygodności, której wynikiem będzie ustalenie, czy cena zaoferowana przez wykonawcę została skalkulowana rzetelnie z uwzględnieniem całego zakresu zamówienia.

Ciężar wykazania zamawiającemu, iż zaoferowana cena nie jest rażąco niska, spoczywa na wykonawcy (tak KIO w wyroku z dnia 2.07.2012 r., sygn. akt: KIO 1292/12). Wykonawca składając wyjaśnienia odnoszące się do ceny swojej oferty, powinien wykazać, jakie czynniki spowodowały możliwość obniżenia ceny oraz w jakim stopniu dzięki tym czynnikom cena została obniżona. Tym samym złożenie przez wykonawcę wyjaśnień ogólnikowych, niewiarygodnych, nierozpraszających wątpliwości zamawiającego jest równoznaczne w skutkach z brakiem złożenia wyjaśnień w ogóle. Nie chodzi bowiem o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz takich wyjaśnień, które w sposób niebudzący wątpliwości pozwalają na ocenę oferty pod względem zaoferowania rażąco niskiej ceny (tak KIO w wyroku z dnia 20 lutego 2012 r., sygn. akt: KIO 109/12, KIO 125/12).

Źródło: www.uzp.gov.pl