Przedmiotem postępowania prowadzonego przez zamawiającego jest zakup gorących posiłków wraz z usługą ich wydania lub dowozu klientom MOPS. Zamawiający wezwał jednego z wykonawców, którzy złożyli ofertę do przedstawienia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny ze względu na pojawienie się wątpliwości odnośnie oszczędności metody wykonania zamówienia oraz tego, czy wobec zaoferowanej ceny istnieje możliwość spełnienia wymagań zamawiającego co do przedmiotu postępowania. Pojawiły się one z tego względu, iż w poprzednich latach na rynku lokalnym stosowano zupełnie innego rodzaju stawki.
Rażąco niską cenę należy badać, gdy zajdzie choć jedna z ustawowych przesłanek >>>
Wykonawca złożył wyjaśnienia, które w ocenie zamawiającego były lakoniczne oraz nie pozwalały ustalić, czy za zaoferowaną cenę będzie on w stanie wykonać zlecone usługi. Porównując podobne zamówienia na rynku lokalnym zamawiający stwierdził, że cena zaproponowana przez wykonawcę jest niewspółmierna do przedmiotu zamówienia. Skutkiem tego zamawiający odrzucił ofertę wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 2164). Wzbudziło to wątpliwości wykonawcy, który złożył odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący podnosił, że jego oferta była najkorzystniejsza zarówno w aspekcie ceny, jak też i kryteriów pozacenowych. Wykonawca wskazywał, że zamawiający błędnie ocenił przedstawione przez niego wyjaśnienia oraz nie oparł się na przeprowadzonych kalkulacjach, jedynie zaś na swojej subiektywnej ocenie. Wartość przedmiotu zamówienia, zdaniem odwołującego, została przeszacowana. Odnosząc się do zarzutu zamawiającego, który wskazywał na niższą cenę w porównaniu do podobnych zamówień, wykonawca wskazał, iż nie należy ich porównywać ze względu na występującą w Polsce od kilku lat deflację.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie podnosił natomiast, że wykonawca nie przedstawił wystarczających dowodów na uznanie, iż złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Poprzez dowody należy uznać stosowne dokumenty lub inne środki dowodowe. Można odwoływać się również do bezspornych i powszechnie dostępnych źródeł dowodowych. Jak wielokrotnie wskazywała Krajowa Izba Odwoławcza złożenie przez wykonawcę lakonicznych wyjaśnień bez załączenia stosownych dowodów nie może zostać uznane za wyjaśniające metody wyliczenia lub kalkulacji ceny.
Wykonawca w sposób szczegółowy składa wyjaśnienia ws. rażąco niskiej ceny >>>
Krajowa Izba Odwoławcza wyrokiem z 24.01.2017 r., KIO 40/17 nie uwzględniła zarzutów odwołującego. Skład orzekający podkreślił, że z rażąco niską ceną mamy do czynienia w sytuacji, w której jest ona nierealistyczna oraz nieadekwatna do zakresu i kosztów prac, które składają się na przedmiot zamówienia. Zakłada ona wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów, a jako taka nie może zostać uznana za cenę rynkową.
Izba zaznaczyła, iż zamawiający każdorazowo wzywa wykonawcę do udzielenia wyjaśnień w momencie, w którym pojawią się jakiekolwiek wątpliwości w zakresie zaoferowanej przez niego ceny, w szczególności, jeśli wydaje się ona rażąco niska. Sformułowanie "budzą wątpliwości" natomiast charakteryzuje się upełnie subiektywną oceną zamawiającego, zaś ustawa nie dookreśla przesłanek wezwania do złożenia wyjaśnień ws. rażąco niskiej ceny. Pojawić się one mogą w oparciu o takie czynniki jak: doświadczenie we wcześniej przeprowadzanych postępowaniach, znajomość cen na rynku lokalnym, czy też przede wszystkim na podstawie innych ofert przetargowych.
W zakresie przedstawionych przez wykonawcę wyjaśnień Izba jednoznacznie wskazała, że zostały one złożone w sposób zbyt ogólny oraz lakoniczny. To na wykonawcy spoczywa ciężar dowodowy udowodnienia, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Aby uznać wyjaśnienia za wystarczające, muszą być one poparte odpowiednimi wyliczeniami oraz dowodami. Brak konkretnych danych powoduje, iż ocena złożonych wyjasnień nie jest możliwa do dokonania.
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 24.01.2017 r., KIO 40/17
