Rozporządzenie, nad którym pracuje MON, trwają już ponad rok. Nowe przepisy, które mają wejść w życie, to konsekwencja uchwalonej jeszcze za rządów PiS noweli z 17 sierpnia 2023 r. ustawy o obronie Ojczyzny, która wprowadziła art. 616a, określający zakaz fotografowania, filmowania lub utrwalania obiektów oraz osób i ruchomości w nich się znajdujących, które są szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa. Jak przekonywali autorzy nowelizacji, zakaz ma przeciwdziałać szpiegostwu.
Przeczytaj więcej: Szpiegowanie w nowej odsłonie i zakaz fotografowania - ustawa opublikowana
Główne założenia rozporządzenia
Resort obrony zaprezentował już kilka wersji projektu. Co do zasady fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, wizerunku osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach ważnych dla obronności państwa i infrastruktury krytycznej (MON oszacował ich liczbę na 25 tys.) wymagać będzie zezwolenia. Przeczytaj więcej: Na ponad 25 tys. obiektów w Polsce pojawi się "zakaz fotografowania".
Zezwolenie wydane ono będzie w formie pisemnej lub elektronicznej i ewidencjonowane w „Książce ewidencji wydanych zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, oznaczonych znakiem zakazu fotografowania, wizerunku osób lub ruchomości znajdujących się w tych obiektach” prowadzonej w formie papierowej lub elektronicznej. Ewidencja ma stanowić źródło wiedzy dla osób kontrolujących w przypadku wystąpienia zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu obiektów.
Zezwolenie wydawane będzie na wniosek zainteresowanej osoby lub podmiotu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wniosku. Przepisy nie przewidują żadnej procedury odwoławczej. Same obiekty chronione zostaną oznaczone specjalną tablicą.
Coraz więcej sytuacji bez zezwolenia
O ile w pierwszej wersji projektu resort zaproponował tylko cztery wyłączenia braku wymogu uzyskania zezwolenia, to w ostatnim projekcie z 9 stycznia 2025 r. katalog ten urósł do 13 wyłączeń. Obecny projekt przewiduje, że z wnioskiem o wydanie zezwolenia nie występuje się w przypadku:
- robienia zdjęć nieruchomości przez przedstawicieli administratora i zarządcy nieruchomości w celu udokumentowania stanu technicznego;
- robienia zdjęć pamiątkowych z okazji podpisania szczególnie ważnych umów przez przedstawicieli delegacji zagranicznych;
- rejestrowania konferencji organu właściwego w zakresie ochrony obiektu przez telewizje lub nagrywania wywiadów;
- realizacji polityki informacyjnej przez dowódcę jednostki wojskowej;
- działalności weryfikacyjnej związanej z realizacją przez RP zobowiązań wynikających z porozumień międzynarodowych dotyczących kontroli zbrojeń, rozbrojenia, nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz środków budowania zaufania i bezpieczeństwa;
- utrwalania przebiegu i wyników oględzin terenu, obiektów, pomieszczeń i urządzeń w ramach kontroli przeprowadzanych przez organy dozoru jądrowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych;
- przeprowadzania procesów inwestycyjnych, prac remontowych, działań inspekcyjnych, audytowych i kontrolnych lub też działań marketingowych realizowanych lub zlecanych przez organ właściwy w zakresie ochrony obiektu;
- prac geodezyjnych prowadzonych w celu tworzenia i aktualizacji baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt Prawo geodezyjne i kartograficzne;
- prac geodezyjnych, których wyniki zostaną opracowane i przekazane do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 11 Prawo geodezyjne i kartograficzne, prowadzonych w ramach prac zleconych przez podmioty zarządzające obiektami;
- prowadzenia działań ratowniczych przez Państwową Straż Pożarną (wykorzystuje drony);
- obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych, przez funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej oraz Służby Ochrony Państwa, obrazu lub dźwięku w celu realizacji ustawowych zadań. Chodzi też m.in. o kamery nasobne funkcjonariusz;
- realizacji czynności procesowych przez organy ścigania, sądy i prokuraturę, w toku i na potrzeby postępowania karnego oraz postępowania w sprawach o wykroczenia (to nowość dodana na wniosek ministra sprawiedliwości);
- realizacji czynności związanych z postępowaniami prowadzonymi przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych i komisje kolejowe (to także nowy zapis, dodany na wniosek szefa MSWiA).
MON zgodził się, aby bezwnioskowo można było m.in. fotografować obiekty zastrzeżone także w postępowaniach o wykroczenia, bo MSWiA uzasadniało, że jest niezbędne policji, która z urzędu przeprowadza czynności wyjaśniające. Czynności te w miarę możności należy podjąć w miejscu popełnienia czynu bezpośrednio po jego ujawnieniu. I jak uzasadnia resort spraw wewnętrznych, taka sytuacja może zdarzyć się w sprawach o naruszenie np. kodeksu wyborczego, gdy ktoś umieści plakaty i hasła wyborcze na ścianach budynków lub ogrodzeniach bez zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości. Wtedy może zajść potrzeba przeprowadzenia oględzin, w tym sfotografowania elementów obiektu szczególnie ważnego dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektu resortu obrony narodowej lub obiektu infrastruktury krytycznej, na którym został umieszczony plakat lub hasło wyborcze.
Organ właściwy w zakresie ochrony obiektu – czyli jaki?
Ale rozporządzenie w nowej wersji wciąż nie rozstrzyga problemu praktycznego. W jaki sposób ustalić właściwy organ odpowiedzialny za bezpieczeństwo danego obiektu. Ustawa o obronie Ojczyzny jest dosyć lakoniczna.
- Co prawda z treści art. 616a ust. 5 ustawy o obronie Ojczyzny wynika, że zezwolenia udziela organ właściwy w zakresie ochrony obiektu (należy domniemywać, że jest to organ właściwy do przyjęcia przedmiotowego wniosku), ale precyzyjne wskazanie podmiotu, do którego należy kierować wniosek na gruncie rozporządzenia, wpłynęłoby pozytywnie na czytelność norm aktu prawnego – uważa dr Paweł Bała, adwokat prowadzący własną kancelarię.
A ma to takie konsekwencje, że podmiot lub osoba wnioskująca o wydanie zezwolenia nie będzie posiadała wiedzy, do którego organu powinna się zwrócić ze stosownym wnioskiem. Z drugiej strony może to również prowadzić do sytuacji, w której organ, do którego skierowany zostanie taki wniosek, uzna się za niewłaściwy, co będzie prowadziło do sporów kompetencyjnych lub braku rozstrzygnięć w przedmiocie wydania zezwolenia.
MON stoi na stanowisku, że tego typu wątpliwości powinny zostać wyjaśnione przez nowelizację ustawy o obronie Ojczyzny, bo przekraczają zakres materii, którą ma doprecyzować rozporządzenie.
Innego zdania są prawnicy ministra aktywów państwa i ministra rozwoju i technologii. Uważają, że brak powyższej definicji uniemożliwi zastosowanie projektowanego rozporządzenia w praktyce.
- Sprawa uregulowania niniejszej definicji w ustawie nie może być odłożona w czasie, powinna być niezwłocznie procedowana i wejść w życie przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia – wskazuje w uwagach Ewa Weber, dyrektor generalna Ministerstwa Aktywów Państwowych.
Piąta wersja proponowanych przepisów trafiła do opiniowania międzyresorowego.
Czytaj także w LEX: Ochrona trwałości stosunku pracy osób odbywających czynną służbę wojskową > >
Cena promocyjna: 215.1 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 179.25 zł
