Wysokość cen i opłat za usługi komunalne określa uchwała

Jan Golba omówił charakterystykę cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Fragment komentarza praktycznego pochodzi z programu LEX dla Samorządu Terytorialnego Plus.

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie LEX dla Samorządu Terytorialnego Plus>>>
Kwestie związane z prawem do określania wysokości cen i opłat oraz sposobu ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej, a także z właściwością organów gminy, uregulowane są przepisem .. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej. Uprawnienie to, jak wynika z treści art. 4 ust. 1 ustawy, przysługuje organom stanowiącym gminy.

Jest to kompetencja generalna do decydowania o „wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej 1, która może być przeniesiona na organ wykonawczy. Ustawa o gospodarce komunalnej w art. 4 ust. 2 wprost określa, że uprawnienia, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy, organ stanowiący gminy może powierzyć organom wykonawczym (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi).

Upoważnienie dla organu wykonawczego musi wynikać ze stosownej uchwały rady gminy. W orzecznictwie podkreśla się, że zasadą powinno być takie sformułowanie uprawnień organu wykonawczego, aby było ono jasne, czytelne i niepozostawiające luzu interpretacyjnego 2. Jak podkreśla sąd, „każdy przepis prawny winien być skonstruowany poprawnie z punktu widzenia językowego i logicznego".

Takie pojmowanie kompetencji rady gminy potwierdza także stanowisko NSA w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 stycznia 2000 r.3. Należy również zauważyć, że wykroczenie poza ramy upoważnienia ustawowego stanowiłoby istotne naruszenie art. 7 Konstytucji, zgodnie z którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Jest to jedna z podstawowych zasad polskiego systemu prawnego.

Oznacza ona, że organy władzy publicznej mogą działać tylko na podstawie prawnej, a normy prawne określają ich kompetencje, zadania i tryb postępowania, wyznaczając jednocześnie ramy ich działania.

Zgodnie z art. 94 Konstytucji organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Podstawą do wydania aktu prawnego w postaci uchwały i zamieszczenia w niej uregulowań o określonej treści jest wyraźne upoważnienie ustawowe wynikające z ustawy szczególnej lub ustawy o samorządzie gminnym.

Definicja ceny i opłaty

Jeżeli chodzi o kwestię definicji „ceny" i „opłaty", to pojęcia te nie zostały zdefiniowane w ustawie o gospodarce komunalnej. W polskim porządku prawnym brak jest też definicji „opłata", choć nazwa ta występuje w wielu odmianach nazwy (opłata miejscowa, opłata uzdrowiskowa, opłata skarbowa, opłata eksploatacyjna itp.) w ustawach szczególnych (np. ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych 4, ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej 5, ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze 6 itd.).

Pojęcie ceny zdefiniowane jest w kilku różnych aktach normatywnych, przy czym najistotniejszą rolę dla porządku prawnego odgrywa niewątpliwie definicja zawarta w ustawie z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach 7. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy przez pojęcie ceny należy rozumieć „wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym".

Natomiast w pojęciu ekonomicznym cena przedstawia wartość wymienną towaru w pieniądzu, czyli ilościowy, wyrażony w pieniądzu stosunek wymienny towaru do pieniądza, a przez to do pozostałych towarów 8. Według słownika finansowego 9: „We współczesnej ekonomii cenę określa się jako wartość danego dobra wyrażoną w jednostkach pieniężnych, lub też koszt, jaki trzeba ponieść, aby uzyskać dane dobro".

Choć w polskim porządku prawnym brak jest definicji „opłaty", to analizując jej rolę w odniesieniu do przepisów ustawy o gospodarce komunalnej, tak naprawdę należałoby przyjąć, że opłaty w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2 tej ustawy nie są żadną z tych opłat, o których jest mowa we wspomnianych wyżej ustawach odrębnych. Opłaty na tle omawianego art. 4 ust. 1 pkt 2 oznaczają dokładnie to samo, co ceny w rozumieniu tegoż przepisu.

Bardzo trafnie ujął tę kwestię C. Banasiński zauważając, że: „Przewidziane w komentowanym przepisie terminologiczne zróżnicowanie opłat i cen jest pozbawione znaczenia normatywnego"10. Dlatego też zarówno ceny, jak i opłaty za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy należy definiować jako wartości wyrażone w jednostkach pieniężnych (tj. w złotych i groszach), które usługobiorca (kupujący) jest zobowiązany zapłacić za daną usługę.

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie LEX dla Samorządu Terytorialnego Plus>>>