Zakres i sposób wykorzystania godła RP określa ustawa z 31 stycznia 1980 r. o godle barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Ustawa pisana była w czasach przed internetowych, więc w wielu elementach nie przystaje do rzeczywistości, na co wielokrotnie zwracali uwagę przedstawiciele środowisk heraldycznych. Nienależyte eksponowane i używanie symboli państwowych przez organy administracji państwowej wytknęła też w raporcie z kwietnia 2005 r. Najwyższa Izba Kontroli.

Teraz problem w interpelacji poselskiej poruszył poseł Filip Kaczyński. Jego zdaniem w aktualnym stanie prawnym nie ma jasności czy organy państwowych instytucji kontrolnych są zobowiązane lub uprawnione do posługiwania się wizerunkiem orła ustalonym dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Nie wiadomo też do końca, czy wydawane przez te organy decyzje lub inne rozstrzygnięcia oraz pisma kierowane do obywateli, mogą czy też powinny być, co do zasady, opatrzone wizerunkiem godła Rzeczypospolitej Polskiej. Poseł zwrócił też uwagę na dowolność eksponowania elementów symboliki państwowej na stronach internetowych instytucji państwowych.
- Wydaje się że umieszczenie elementów symboliki państwowej w dokumentach sporządzonych przez organy instytucji państwowych w tym inspekcji państwowych winno stanowić regułę, gdyż ma bezpośredni wpływ na pogłębienie zaufania do obywateli do tych organów – wskazuje poseł Kaczyński.

 

Kto ma prawo do używania symboli państwowych

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznaje, że z wykorzystaniem symboliki państwowej jest problem. Wskazuje, że to kto ma prawo do używania godła RP, określa art. 2a ustawy o godle barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Przepis wylicza, że wizerunku orła ustalonego dla godła używają:

  1. organy władzy państwowej;
  2. organy administracji rządowej;
  3. gminy, związki międzygminne oraz ich organy;
  4. powiaty, związki powiatów oraz ich organy;
  5. związki powiatowo-gminne oraz ich organy;
  6. związki metropolitalne i ich organy;
  7. samorządy województw oraz ich organy;
  8. sądy, prokuratury i komornicy sądowi;
  9. samorządowe kolegia odwoławcze;
  10. regionalne izby obrachunkowe;
  11. jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
  12. jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej, Krajowej Administracji Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej i Obrony Cywilnej Kraju;
  13. Służba Ochrony Państwa;
  14. jednostki organizacyjne Służby Więziennej;
  15. szkoły publiczne, szkoły niepubliczne i niepubliczne szkoły artystyczne o uprawnieniach publicznej szkoły artystycznej, uczelnie publiczne, uczelnie niepubliczne oraz federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
  16. inne podmioty, jeżeli przepisy szczególne uprawniają je do używania wizerunku orła.

Ministerstwo wyjaśnia, że w zakresie tym mieszczą się organy kontroli państwowej, bo sformułowanie „organy władzy państwowej” interpretowane jest w szeroki sposób. Z przepisów ustawy wynika, że otaczanie symboli państwowych czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz wszystkich organów państwowych instytucji i organizacji.

Przeczytaj także: Sąd: Nie każdy orzeł to chronione godło Polski
 

Wykorzystanie godła RP to prawo, a nie nakaz

Resort podkreśla, że z uwagi na zapisy ustawy, używanie wizerunku orła ustalonego dla godła RP, powinno być traktowane jako uprawnienie przynależne organowi przy wykonywaniu władztwa administracyjnego ,nie zaś jako nakaz stosowania dla każdego pisma wychodzącego z urzędu.

- Szczegóły dotyczące wyglądu pism urzędowych określone są zazwyczaj instrukcji kancelaryjnej wprowadzonej na mocy zarządzenia odpowiedniego organu naczelnego dla danej jednostki organizacyjnej – wyjaśnia Andrzej Wyrobiec, podsekretarz stanu w Ministerstwie kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Przyznaje jednocześnie, że w obecnym stanie prawnym nie ma również doprecyzowania ograniczeń używania wizerunku orła przez podmioty, o którym mowa w artykule 2a ustawy.

 

Niedopracowane przepisy o  interencie

MKiDN ma świadomość, że obecne przypisy nie nadążają za rzeczywistością cyfrową.
- Z uwagi na anachroniczny charakter przepisów dotyczących symboli państwowych, sprawa wykorzystania symboliki państwowej w internecie nie jest całościowo uregulowana – przyznaje wiceminister Wyrobiec. 

Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 30 września 2022 roku w sprawie sposobu używania wizerunku ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz barw Rzeczypospolitej Polskiej do celów wspólnej identyfikacji wizualnej określają sposób stosowania znaków graficznych m.in. w pismach urzędowych oraz na stronach internetowych, ale dotyczy to jedynie Prezesa Rady Ministrów, członka Rady Ministrów, szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz ministerstw i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Brak natomiast regulacji określających wykorzystanie wizerunku orła RP na stronach internetowych pozostałych instytucji uprawnionych na podstawie artykułu 2a wspomnianej ustawy.