Rada miasta podjęła uchwałę, w której stwierdziła wygaśniecie mandatu radnego z powodu nieposiadania prawa wybieralności. Uchwała została zaskarżona przed radnego. W skardze domagał się stwierdzenia nieważności uchwały w całości. Zdaniem skarżącego stanowisko rady miasta było błędne. Podkreślił, że organ jedynie pobieżnie ustalał kwestię jego miejsca zamieszkania, co skutkowało zajęciem nietrafnego stanowiska. Skarżący wskazał, że nie można mu zarzucić, iż nie spełnia on kryterium prawa wybieralności.

 

Bierne prawo wyborcze

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały. Sąd administracyjny przypomniał, że w wyborach do rady gminy bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) spełnia ten, kto m.in. stale zamieszkuje na obszarze tej gminy. Do danej wspólnoty samorządowej przynależy z mocy samego prawa ten, kto zamieszkuje na terenie określonej jednostki samorządu terytorialnego, i to bez względu na kwestię meldunkową – wskazał WSA. Pojęcie „stałego zamieszkiwania” zostało zdefiniowane w art. 5 pkt 9 ustawy z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. 2019.684). Wedle podanej tam definicji przez stałe zamieszkanie należy rozumieć zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu. Wskazana definicja jest zbliżona do tej wskazanej w art. 25 Kodeksu cywilnego. Kluczowe jest to, że z art. 5 pkt 9 Kodeksu wyborczego wynika konieczność podania adresu, pod którym dana osoba zamieszkuje.

Czytaj w LEX: Stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego >

Stałe zamieszkiwanie przez radnego

WSA w Gorzowie Wielkopolskim wskazał, że aby uznać, że dana osoba stale zamieszkuje w danej miejscowości należy zweryfikować nie tylko jej fizyczne przebywanie pod określonym adresem, ale i posiadanie zamiaru stałego pobytu w tym miejscu. Chodzi o to, by osoba stale zamieszkująca w danej miejscowości nie tylko tam przebywała, ale również posiadała związek emocjonalny, ekonomiczny lub rodzinny z danym miejscem. Organy mogą stwierdzić wygaśnięcie mandatu radnego, jeśli radny nie mieszka w danej miejscowości, jeśli nie ma on zamiaru stale tam zamieszkiwać.

WSA wskazał, że wydana uchwała jest wadliwa. W uchwale brak uzasadnienia, co utrudnia jej kontrolę. Motywy wydania uchwały wynikają natomiast z dokumentów zalegających w aktach sprawy – wskazał sąd. Należało uznać, że postępowanie nie było prowadzone w sposób modelowy. Czynione ustalenia nie były ani wszechstronne ani wnikliwe. Nie można więc jednoznacznie stwierdzić, czy faktycznie istniała podstawa do wydania zaskarżonej uchwały.

Czytaj też: WSA: Radny powinien mieć świadomość, co oznacza zrzeczenie się mandatu>>

Centrum życiowe radnego

Kluczowe jest to, że organ swoje ustalenia oparł w szczególności na oświadczeniach majątkowych skarżącego, wniosku o wpis do CEIDG. Wniosek o wpis nie był jednak aktualny. Sąd podkreślił, że zgromadzona dokumentacja nie pozwalała na czynienie jednoznacznych ustaleń w sprawie. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 lipca 2017 r. w sprawie II OSK 862/17 (LEX nr 2320812) wskazał, że dla przesądzenia stałego miejsca zamieszkania kandydata w wyborach samorządowych nie decyduje miejsce zameldowania, ani miejsce wpisania do rejestru wyborców, ale miejsce, w którym znajduje się centrum interesów życiowych kandydata. Organ powinien ustalić, w której miejscowości znajduje się centrum interesów życiowych skarżącego. Tak jednak się nie stało.

Zob. też: M. Rulka, Brak stałego zamieszkania w dniu wyborów lub jego utrata w trakcie kadencji jako przesłanka stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego>>

O tym, że uchwała zapadła bez wnikliwie prowadzonego postępowania świadczy ilość złożonych w skardze i w odpowiedzi na nią wniosków dowodowych. Sąd zaznaczył, że nie może uwzględnić żądań w tym przedmiocie, bo wiązałoby się to z czynieniem ustaleń w sytuacji, gdy jest to rolą organu. WSA podkreślił, że może on prowadzić jedynie dowód z dokumentu.

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 7.05.2020 r., II SA/Go 143/20, LEX nr 2987199.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.