Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 4b ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 216) minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego, na obszarze których mieści się siedziba danej spółki, w której Skarb Państwa posiada akcje lub udziały, może zbyć nieodpłatnie część lub wszystkie posiadane przez Skarb Państwa akcje lub udziały tej spółki na rzecz tej jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego. Jednocześnie ustawa wprowadza trzy warunki dokonania takiej transakcji, które muszą być spełnione łącznie. Przedmiot działalności spółki musi być związany z realizacją zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, spółka musi wykonywać ową działalność na terenie danej jednostki samorządu lub danego związku, a nadto nie może być uznana za spółkę o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.
Powyższa możliwość nieodpłatnego zbywania przez Skarb Państwa akcji lub udziałów na rzecz jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków dotyczy jedynie spółek, które powstały w wyniku komercjalizacji, czyli przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę handlową.
Przygotowany przez Ministra Skarbu Państwa projekt ustawy zmieniającej zakłada, iż możliwość nieodpłatnego przekazania akcji lub udziałów będzie dotyczyła również tych spółek, w których Skarb Państwa posiada udziały lub akcje, a które powstały w innym trybie niż komercjalizacja.
Jak wynika z uzasadnienia projektu spółki, których zadanie polega m.in. na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb ludności, będą mogły wykonywać swoje zadania efektywniej, jeżeli będą nadzorowane przez samorząd terytorialny. Zdaniem autora projektu, spółki, na których działanie będą miały wpływ władze lokalne, powinny się cieszyć większym zaufaniem lokalnej społeczności. W uzasadnieniu projektu zauważa się również, iż komunalizacja stanowi istotną formę realizacji celów przekształceń własnościowych w Polsce, zaś za przykład gałęzi gospodarki, w której komunalizacja jest wiodącą formą przekształceń własnościowych, wskazuje się branżę transportową.
W uzasadnieniu projektu przewiduje się, iż akcje lub udziały około 12 spółek, w których Skarb Państwa jest wspólnikiem, mogą być nieodpłatnie przekazane jednostkom samorządu terytorialnego lub związkom tych jednostek. Szacowana wartość akcji lub udziałów tych podmiotów wynosi ok. 15,6 mln zł.
Więcej spółek do komunalizacji
Rozszerzenie możliwości nieodpłatnego zbywania przez Skarb Państwa na rzecz jednostek samorządu terytorialnego akcji lub udziałów spółek należących do Skarbu Państwa poprzez objęcie tą możliwością również akcji lub udziałów spółek powstałych w innym trybie niż komercjalizacja przewiduje projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.