Przeniesienie nie może zmieniać na niekorzyść warunków zatrudnienia nauczyciela mianowanego

Przeniesienie nie może zmieniać na niekorzyść warunków zatrudnienia nauczyciela, w tym wymiaru zatrudnienia, jak również wynagradzania. Wykonywanie pracy w ramach przeniesienia jest bowiem kontynuacją tego samego stosunku pracy, który wiązał nauczyciela ze szkołą poprzednią.

Czy nauczyciel likwidowanej szkoły przeniesiony na podstawie art. 18 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela – dalej KN do innej szkoły może uzupełniać brakujący etat godzinami pozalekcyjnymi przydzielonymi przez organ prowadzący?

W naszym mieście będą likwidowane szkoły. Nauczyciele otrzymali zapewnienie organu prowadzącego, że zostaną przeniesieni do innych placówek na podstawie art. 18 KN. Otrzymali również zapewnienie, że będą zatrudnieni na pełnych etatach. Wiadomym jest, że w szkołach, do których zostaną przeniesieni, nie ma dla nich możliwości zapewnienia pełnych etatów w ramach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych oraz przepisów KN tygodniowych obowiązkowych wymiarów godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz.

Czy organ prowadzący może uzupełnić im brakujące godziny jako zajęcia pozalekcyjne rozwijające np. zainteresowania ucznia (czyli zadania wynikające ze statutowej działalności szkoły)?

Czy dyrektor szkoły, który będzie przejmował tych nauczycieli, może im takie godziny przydzielić w ramach ich pensum?

Co z rozliczeniem finansowym tych godzin w ramach art. 30a KN?
Czy środki finansowe na takie zajęcia mogą pochodzić z subwencji i być rozliczane w ramach tego artykułu, czy będą to środki własne gminy i nie należy ich będzie wykazywać przy poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3 KN?
Czy takiego nauczyciela można traktować jako zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy?


Odpowiedź

1. Zgodnie z art. 18 ust. 1 KN, nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może być przeniesiony na własną prośbę lub z urzędu za jego zgodą na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie same lub inne stanowisko.

Przeniesienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do innej szkoły dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego tę szkołę i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony (art. 18 ust. 4 KN).

Instytucja przeniesienia dokonuje się między dyrektorami szkół – przenoszącej nauczyciela i do której nauczyciel jest przenoszony. Kluczowa jest zgoda dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony oraz opinia organu prowadzącego. Zamiar zmiany miejsca pracy przez nauczyciela mianowanego nie realizuje się przez zawarcie umowy o pracę, lecz tylko w drodze przeniesienia na własną prośbę na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie samo lub inne stanowisko.

Po przeniesieniu nauczyciela mianowanego jego stosunek pracy na nowym stanowisku stanowi kontynuację poprzedniego, a tym samym jest stosunkiem pracy z mianowania (podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2007 r., I PK 195/06, LEX nr 365150).

Przeniesienie nie może zmieniać na niekorzyść warunków zatrudnienia nauczyciela, w tym wymiaru zatrudnienia, jak również wynagradzania. Wykonywanie pracy w ramach przeniesienia jest bowiem kontynuacją tego samego stosunku pracy, który wiązał nauczyciela ze szkołą poprzednią. W związku z tym zachowane są przez nauczyciela nie tylko wszystkie uprawnienia pracownicze związane z ogólnym stażem pracy, ale i te, które związane są z zakładowym stażem pracy.

2. Zgodnie z art. 22 ust. 2 KN, zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia dokonywana jest za zgodą nauczyciela z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1KN.

Ograniczenie zatrudnienia ma zastosowanie, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole. W razie braku zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia, stosuje się przepisy art. 20 KN.

 

@page_break@

Artykuł 22 ust. 2 KN nie zakreśla momentu, kiedy może być on zastosowany. Tak więc w przypadku zgody nauczyciela na zastosowanie ograniczenia zatrudnienia, ograniczenie to może być zastosowane w każdym czasie. Jednakże brak zgody na ograniczenie zatrudnienia wiąże się z koniecznością zastosowania normy art. 20KN, a więc także art. 20 ust. 3 KN, który stwierdza, że rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN następuje z końcem roku szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu.

Z tego względu należy stanąć na stanowisku, że ograniczenie zatrudnienia może być zastosowane w trakcie roku szkolnego, ale tylko w sytuacji wyrażenia zgody przez nauczyciela. W takim przypadku nie jest konieczne zachowywanie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, ponieważ art. 22 ust. 2 KN nie zawiera takiej regulacji. Konieczność zachowania trzymiesięcznego wypowiedzenia ze skutkiem na koniec roku szkolnego powstaje dopiero w sytuacji odmowy wyrażenia zgody na ograniczenie zatrudnienia, a więc kiedy zastosowanie ma norma z art. 20 ust. 3 KN.


3. Uzupełnienie etatu - zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 KN, jest instytucją stosowaną przez organ prowadzący szkołę, który może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.

Istota tej regulacji polega na tym, że nauczyciel mimo zatrudnienia w jednej szkole realizuje swoje obowiązki nauczycielskie w kilku szkołach (przynajmniej dwóch) w celu uzupełnienia obowiązkowego wymiaru zajęć. Jest to więc konstrukcja prawna, która z jednej strony umożliwia organowi prowadzącemu lepsze zabezpieczanie potrzeb edukacyjnych na swoim terenie, zaś w przypadku nauczyciela umożliwia uniknięcie ograniczenia zatrudnienia.

Z treści przepisu wynika, że warunkiem nieodzownym zastosowania tej instytucji jest konieczność utrzymania wymiaru zatrudnienia w szkole macierzystej w wymiarze co najmniej ˝ etatu. W omawianej sprawie nie jest możliwe zachowanie tego warunku, zatem nie jest także możliwe zastosowanie instytucji uzupełnienia zatrudnienia.

4. Reasumując – w omawianej sprawie nauczyciele mogą zostać przeniesieni do innych szkół na tych samych warunkach i zasadach zatrudnienia, które obowiązywały nauczyciela w szkole, która następnie została zlikwidowana. Po przeniesieniu do nowej szkoły, dyrektor powinien nauczycielowi zaproponować ograniczenie zatrudnienia, jeżeli nie ma możliwości zagwarantowania mu pracy w pełnym wymiarze. Po wyrażeniu zgody przez nauczyciela na ograniczenie zatrudnienia do ˝ etatu dyrektor szkoły, do której nauczyciel został przeniesiony, będzie mógł skutecznie ograniczyć zatrudnienie na podstawie art. 22 ust. 2 KN. Następnie organ prowadzący będzie mógł zaproponować uzupełnienie zatrudnienia do pełnego etatu w ramach kompetencji określonej w art. 22 ust. 1 KN.

Należy zauważyć, że obowiązkowy wymiar zatrudnienia dotyczy wyłącznie zajęć dydaktycznych – a więc lekcji prowadzonych z uczniami. Wynika to z treści art. 42 ust. 2 pkt 1 KN w zw. z art. 42 ust. 3 KN. Nie można uzupełniać etatu zajęciami statutowymi, gdyż jest to inna kategoria zajęć, która jest liczona ponad obowiązkowe pensum zajęć – aż do 40 godzin tygodniowo.

W związku z tym, że zajęć statutowych nie można wliczać do wymiaru etatu nauczyciela, rozważania dotyczące wynagradzania tych godzin są bezprzedmiotowe.

Nauczyciele powinni więc rozważyć, czy wyrażenie zgody na przeniesienie, które pozbawi ich prawa do odprawy z art. 20 KN, jest w konsekwencji dla nich korzystne w sytuacji, gdy wiedzą, że istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że nie utrzymają zatrudnienia na dotychczasowych warunkach (co jest przecież istotą przeniesienia), a być może i samego zatrudnienia.
4. Istnieje jeszcze możliwość dopełnienia etatu innymi zajęciami wskazanymi w art. 42 ust. 3 KN (np. świetlicowymi). Wówczas pensum nauczyciela jest rozliczane na podstawie uchwały organu prowadzącego na podstawie art. 42 ust. 7 pkt 3 KN. Natomiast należy to traktować jako przeniesienie na inne stanowisko w tej samej szkole, o którym mowa w art. 18 KN, a więc które wymaga zgody nauczyciela.


Dopełnienie godzin jest swoistym zobowiązaniem nauczyciela do wykonywania w pewnym zakresie czasu pracy innych obowiązków, w ramach posiadanych przez nauczyciela kwalifikacji (np. zobowiązanie nauczyciela do pracy na świetlicy w części etatu). Jest to instytucja formalnie pozaustawowa w takim sensie, że nie została ona wyraźnie wyszczególniona w treści pragmatyki nauczycielskiej. Natomiast bez wątpienia mieści się ona w katalogu kompetencji dyrektora szkoły jako kierownika zakładu pracy, które uprawniają go do prawidłowej organizacji nauczania w szkole oraz prowadzenia polityki kadrowej.