Podstawą do uchwalenia programu jest art. 5a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. Nr 10, Nr 234, poz. 1536 z późn. zm. dalej jako ustawa ). Jednocześnie ustawodawca wyznaczył wyraźny termin, do którego należy uchwalić program - 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu.

Dotychczasowa interpretacja przywołanego przepisu - tak organów nadzoru jak i sądów administracyjnych - zakładała, iż termin ten "należy traktować jako termin zawity oraz że jego naruszenie i uchwalenie programu, który ma obowiązywać w następnym roku kalendarzowym, po dniu 30 listopada, powoduje istotne naruszenie prawa przez tak podjętą uchwałę" (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 25 maja 2011 r. sygn. III SA/Wr 127/11).

Tymczasem niedawny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego diametralnie zmienia wykładnię art. 5a ustawy. NSA - w wyroku z 11 listopada 2008 r., sygn. II OSK 1824/11 - stwierdził, iż rada gminy może uchwalić program współpracy z organizacjami pozarządowymi mimo upływu terminu określonego w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Należy przypomnieć, iż uchwalenie programu współpracy powinno być poprzedzone konsultacjami z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy, uprawnionymi do prowadzenia działalności pożytku publicznego (m.in. kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne). Szczegółowy tryb przeprowadzenia konsultacji określa - w formie uchwały - organ stanowiący j.s.t.

W ustawie wskazano także przykładową treść programu współpracy. Powinien on zawierać w szczególności:
- cel główny i cele szczegółowe programu;
- zasady współpracy;
- zakres przedmiotowy;
- formy współpracy (przykładowo wyliczone w art. 5 ust. 2 ustawy)
- priorytetowe zadania publiczne;
- okres realizacji programu;
- sposób realizacji programu;
- wysokość środków planowanych na realizację programu;
- sposób oceny realizacji programu;
- informację o sposobie tworzenia programu oraz o przebiegu konsultacji;
- tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w otwartych konkursach ofert.

Należy zaznaczyć, iż wyliczenie zastosowane przez ustawodawcę jest wyliczeniem przykładowym, a więc organ stanowiący może wprowadzić i inną zawartość.

Na organie wykonawczym j.s.t. spoczywa obowiązek przedłożenia sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni. Dokument ten przekładany jest organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz publikowany dodatkowo w Biuletynie Informacji Publicznej. Przedłożenie sprawozdania należy dokonać nie później niż do dnia 30 kwietnia każdego roku.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.)