To już kolejna nowelizacja przepisów, związanych z sytuacją uchodźców z Ukrainy, którzy legalnie znaleźli się na terytorium Polski po 24 lutego.

 

Inne najważniejsze zmiany wprowadzane ustawą:

  1. wyłączenie obok obywateli Polski również innych obywateli Unii Europejskiej z grupy osób, które mogą zostać objęte regulacjami ustawy;
  2. dostosowanie przepisów ustawy do sytuacji, w której bezpośredni wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy przepisami ustawy. Aktualne przepisy zakładają wjazd (przybycie) tylko przez granicę, na której prowadzona jest kontrola graniczna. Tymczasem wjazd (przybycie) mógł nastąpić przez granicę wewnętrzną w rozumieniu art. 2 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), na której kontrola graniczna nie jest prowadzona (np. przez granicę Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką);
  3. wskazanie Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu właściwego pełniącego funkcję krajowego punktu kontaktowego do celów wymiany z właściwymi organami innych państw członkowskich Unii Europejskiej informacji dotyczących osób korzystających z ochrony czasowej w rozumieniu art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  4. rozszerzenie katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL, o wojewodów;
  5. rozszerzenie uprawnienia Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych do przyjęcia w formie darowizny, przechowywania i wydania oraz wywozu na terytorium Ukrainy obok produktów leczniczych także wyrobów medycznych;
  6. w zakresie świadczenia pieniężnego w wysokości 40 zł na zakwaterowanie i wyżywienie wprowadzenie zasady, że wniosek o świadczenie pieniężne składa się w terminie miesiąca od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem; wnioski złożone po upływie terminu pozostawione zostaną bez rozpoznania;
  7. poszerzono katalog danych jakie podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy zobowiązany będzie przekazywać do powiatowego urzędu pracy;
  8. w celu umożliwienia przeprowadzania szkoleń z języka polskiego dla obywateli Ukrainy wykonujących zawody medyczne wprowadzono regulację umożliwiającą  ministrowi właściwemu do spraw pracy dofinansowanie tych szkoleń z Funduszu Pracy;
  9. w przepisach dotyczących ewidencji danych małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osoby sprawującej faktyczną pieczę nad nim, oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy, rozszerzono możliwość korzystania z tych danych przez Straż Graniczną;
  10. w przepisach dotyczących prawa do świadczeń rodzinnych, świadczenia 500+, rodzinnego kapitału opiekuńczego, świadczenia dobry start oraz dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku wprowadzono przepis regulujący koszty obsługi tych świadczeń na poziomie wynoszącym 1,5 proc. kwoty przeznaczonej na wypłatę tych świadczeń oraz dofinansowania;
  11. dodano regulacje mające na celu identyfikowanie przypadków potencjalnego braku prawa do świadczeń w związku z wyjazdem obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca (poprzez udostępnienie informacji przez Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz wprowadzenie przepisów pozwalających ZUS oraz gminnym organom właściwym realizującym świadczenia, na wzywanie do osobistego stawiennictwa obywateli Ukrainy ubiegających się lub otrzymujących świadczenia pod rygorem utraty prawa do tych świadczeń w przypadku niezastosowania się do wezwania do osobistego stawiennictwa w wyznaczonym terminie);
  12.  wprost wskazano źródło finansowania kosztów wydawania orzeczeń dotyczących niepełnosprawności dla obywateli Ukrainy ze środków z budżetu państwa;
  13. wprowadzono zmianę umożliwiającą objęcie wsparciem dziennego opiekuna dzieci ukraińskich do czasu rozpoczęcia przez dziecko obowiązku szkolnego, o którym mowa w art. 31 ust. 4 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe;
  14. wydłużono z 12 do 24 miesięcy prawa do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego dla osób niebędących obywatelami polskimi, podlegającymi obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.

Czytaj też: Regulacje dotyczące małoletnich dzieci z Ukrainy przybywających do Polski w związku z konfliktem zbrojnym >

 

Samorządy łatwiej zagospodarują pustostany

Nowela wprowadza zmiany w zakresie warunków techniczno­‑budowlanych budynków wykorzystywanych na potrzeby zbiorowego zamieszkania obywateli Ukrainy. Przedłużono do 31 sierpnia 2023 roku termin tymczasowego wykorzystania na potrzeby zamieszkania zbiorowego obywateli Ukrainy oddanego do użytkowania obiektu budowlanego, w tym również innego niż budynek zamieszkania zbiorowego, który nie spełnia wymagań przepisów techniczno­­‑budowlanych, przeciwpożarowych oraz higieniczno­­‑sanitarnych dla tego budynku. Termin przedłużono zatem o kolejny rok.

Uproszczono też procedurę związaną z przebudową, remontem lub zmianą sposobu użytkowania budynków lub ich części, będących w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego i przeznaczonych docelowo na cele mieszkalne (nie wymaga spełnienia przepisów ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów techniczno-budowalnych), przy zachowaniu podstawowych wymagań dotyczących nośności i stateczności konstrukcji oraz bezpieczeństwa użytkowania, bezpieczeństwa pożarowego, higieny, zdrowia i środowiska, rozpoczętych w terminie do 31 lipca 2024 r.

Czytaj też: Regulacje specustawy i ochrony czasowej - aspekty praktyczne legalizacji pobytu osób uchodzących z Ukrainy >

 

Szkolenia dla uchodźców będzie finansował wojewoda

Nowelizacja w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadza m.in. rozwiązania, na podstawie których starosta będzie inicjował, organizował i finansował z Funduszu Pracy szkolenia z języka polskiego dla bezrobotnych oraz poszukujących pracy cudzoziemców. Cudzoziemiec będzie mógł wziąć udział w jednym szkoleniu. Należność przysługująca instytucji szkoleniowej z tytułu organizacji szkolenia dla jednego cudzoziemca za jedno szkolenie nie będzie mogła przekroczyć 2000 zł. W uzasadnionych przypadkach starosta będzie mógł zwiększyć należność przysługującą instytucji szkoleniowej z tytułu organizacji szkolenia z języka polskiego branżowego dla jednego cudzoziemca za jedno szkolenie do wysokości 3000 zł.

Wprowadzono też możliwości refundacji podmiotowi prowadzącemu dom pomocy społecznej, a także jednostce organizacyjnej wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, części albo całości kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne przez okres 12 miesięcy za zatrudnienie w pełnym lub częściowym wymiarze czasu pracy skierowanych bezrobotnych lub poszukujących pracy. Celem tego rozwiązania jest zachęcenie do zatrudniania bezrobotnych lub poszukujących pracy w tych jednostkach i tym samym ich wzmocnienie kadrowe.

Zmiany zaś w ustawie z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przewidują zasadę, że kryterium zawodu powinno stanowić podstawę do priorytetowego traktowania wniosków wizowych, a określenie państwa pochodzenia cudzoziemca powinno mieć walor subsydiarny.

Czytaj też: Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy, przebywających legalnie na terytorium RP >>>

 

Zmiany dla kwaterujących Ukraińców, którzy nie posiadają PESEL

W ustawie zawarto także przepis przejściowy, zgodnie z którym w okresie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy podmioty, które zapewniały zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, nieposiadającym numeru PESEL, mogą składać wnioski o świadczenie pieniężne obejmujące okres do 29 kwietnia 2022 r. Wnioski będzie składało się na formularzu według wzoru wniosku o świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przybywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi, obowiązującego do  29 kwietnia 2022 r.

Natomiast wniosek o świadczenie pieniężne obejmujący okres, w którym zapewniano zakwaterowanie i wyżywienie obywatelowi Ukrainy do dnia wejścia w życie ustawy, składa się w terminie do dnia 31 lipca 2022 r. Wniosek o świadczenie pieniężne obejmujący okres, w którym zapewniano zakwaterowanie i wyżywienie obywatelowi Ukrainy po dniu wejścia w życie ustawy, składa się w terminie miesiąca od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem. Wnioski złożone z uchybieniem powyżej wskazanych terminów będą pozostawiane bez rozpoznania.

Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z licznymi wyjątkami.

 

 

Prawie 1,2 mln uchodźców z Ukrainy z numerem PESEL

Z danych przekazanych przez MSWiA wynika, że do 23 czerwca numer PESEL otrzymało 1 mln 188 tys. uchodźców wojennych z Ukrainy. Pośród blisko 1,2 mln obywateli Ukrainy, którym nadano PESEL, ponad 500 tys. jest w wieku produkcyjnym. Resort obserwuje też zwiększającą się liczbę logowań ukraińskich kart SIM, obecnie jest ich około 1,3 mln. Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji poinformował też, że ponad połowa uchodźców w wieku produkcyjnym podjęła już pracę. Rząd szacuje, że liczba ta będzie wzrastać, m.in w efekcie rozwiązań zawartych w nowelizacji ustawy, a także z powodu zapotrzebowaniu na pracowników w ramach prac sezonowych. Przez pierwsze cztery miesiące br. legalną pracę w Polsce podjęło ponad 250 tys. osób z Ukrainy. Z danych służb granicznych wynika, że  od 10 maja znacząco spada liczba osób przyjeżdżających, a wzrasta wyjeżdżających.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.