Postępowanie kompensacyjne jest co do zasady częścią postępowania w przedmiocie pozwolenia emisyjnego na wprowadzanie gazów lub pyłów (w związku z tym nie można wykluczyć możliwości jego przeprowadzenia także w ramach postępowania w przedmiocie wydania pozwolenia zintegrowanego). Charakteryzuje się ono jednak dosyć dużą autonomicznością. Dlatego też w art. 227-229 Prawa ochrony środowiska zostały określone zasady jego przeprowadzania.
Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: od czego zacząć poprawę jakości powietrza?
Z punktu widzenia procesowego podstawowym zagadnieniem staje się ustalenie kręgu podmiotów w nim uczestniczących.. Dlatego w art. 227 ust. 1 określono, że uczestniczą w nim prowadzący inne instalacje, którzy wyrazili zgodę na ograniczenie ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów. Oznacza to, że nie będą to wszystkie podmioty emitujące gazy lub pyły, ale tylko te, które się na to zgodziły. Postępowanie kompensacyjne będzie prowadzone w ramach postępowania o wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. W związku z tym będą w nim uczestniczyć praktycznie również inne podmioty posiadające przymioty strony zgodnie z art. 185 Prawa ochrony środowiska. Po zmianie dokonanej przez ustawę antysmogową krąg ten uległ znaczącemu poszerzeniu. Niewątpliwie interes prawny w prowadzonym postępowaniu będą miały także osoby fizyczne uczestniczące w postępowaniu kompensacyjnym.
Mając świadomość ilości osób fizycznych, które mogą być objęte postępowaniem kompensacyjnym ustawodawca w art. 227 ust. 2 Prawa ochrony środowiska wprowadził szczególne rozwiązanie procesowe, nakazujące reprezentowanie osób fizycznych, które wyraziły zgodę na trwałą likwidację instalacji eksploatowanych przez osoby fizyczne organowi wykonawczemu gminy najprawdopodobniej tej, na której zlokalizowane są ich instalacje (niestety z przepisu prawa to jednoznacznie nie wynika).
Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: jak ustalić zakres przedmiotowy?
Takie rozwiązanie ma swoje racjonalne uzasadnienie, jednak uwzględniając jego oryginalność procesową powinno ono być poszerzone co najmniej o wskazanie sposobu informowania osób fizycznych objętych postępowaniem kompensacyjnym o jego wynikach. Brak takiego rozwiązania w żadnym razie nie zwalnia z tego organu wykonawczego gminy (gdyż tylko w takim przypadku będzie realizowany wynikający z art. 8 K.p.a. obowiązek pogłębienia zaufania obywateli do organów administracji publicznej). Forma informowania osób fizycznych może być jednak zróżnicowana poczynając od indywidualnego informowania, a kończąc na podawaniu informacji w sposób zwyczajowo przyjęty na terenie gminy. Wydaje się jednak, że tak ważne zagadnienie powinno być precyzyjnie uregulowane bezpośrednio w przepisie prawa.
Kolejną wątpliwością jaka może pojawić się w praktyce jest wyjaśnienie, czy z postanowień art. 227 ust. 2 Prawa ochrony środowiska wynika, że w przypadku uczestniczenia w postępowaniu kompensacyjnym przez organ wykonawczy gminy to on będzie miał przymioty strony w postępowaniu, czy też w dalszym ciągu będą one przysługiwały osobom fizycznym, których instalacje zostały objęte postępowaniem kompensacyjnym. Z postanowień przywołanego rozwiązania nie wynika aby ustawodawca pozbawił podmioty objęte postępowaniem kompensacyjnym przymiotów strony. Wręcz przeciwnie można powiedzieć, że krąg ten uległ poszerzeniu. Na taki sposób ustalania kręgu stron w postępowaniu w przedmiocie wydania pozwolenia na emisję do powietrza pośrednio wskazuje art. 227 ust. 1 i 2 Prawa ochrony środowiska, z których wynika, że uczestnikami postępowania kompensacyjnego są prowadzący instalacje, którzy wyrazili zgodę na redukcję ilości substancji wprowadzanych do powietrza oraz organ wykonawczy gminy reprezentujący osoby fizyczne, nie będące przedsiębiorcami, które wyraziły zgodę na ograniczenie emisji do powietrza w ramach zwykłego korzystania ze środowiska. Trudno bowiem przyjmować założenie, że podmioty wyrażające zgodę na ograniczenie emisji nie mają interesu prawnego w rozumieniu art. 28 K.p.a. Z drugiej strony bez zmian pozostaje jednak art. 185 ust. 1 Prawa ochrony środowiska, w którym określono, że stronami postępowania w przedmiocie wydania pozwolenia emisyjnego są jedynie prowadzący instalację oraz władający powierzchnią ziemi w granicach obszaru ograniczonego użytkowania, jeżeli został on wyznaczony. Osobiście uważam, że w przypadku przeprowadzania postępowania kompensacyjnego postanowienia tego ostatniego przepisu zostały zmodyfikowane. Trudno bowiem przyjmować aby podmioty uczestniczące w postępowaniu kompensacyjnym, będącym integralną częścią postępowania w przedmiocie wydania pozwolenia emisyjnego nie mogły kwestionować prawidłowości wydanej decyzji.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|
@page_break@
Jest to o tyle istotne, że postępowanie kompensacyjne nie kończy się wydaniem jakiego rozstrzygnięcia procesowego, które mogłoby stanowić przedmiot kontroli instancyjnej (np. postanowienia określającego warunki kompensacji, od którego przysługiwałoby zażalenie), które mogłoby być kwestionowane przez podmioty mające w tym interes prawny. W związku z tym z punktu widzenia procesowego pełnym odzwierciedleniem wyników przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego będzie dopiero uzasadnienie do pozwolenia emisyjnego, w odwołaniu od którego będą mogły być podnoszone zarzuty w stosunku do prawidłowości przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego. W związku z tym biorąc pod uwagę fakt, że sam ustawodawca wskazał w art. 227 ust. i 2 Prawa ochrony środowiska uczestników postępowania kompensacyjnego należy uznać, że będą oni także stronami postępowania w przedmiocie wydania pozwolenia emisyjnego.
Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: wniosek po wszczęciu postępowania ws. pozwolenia emisyjnego
Stanu tego w żaden istotny sposób nie zmieniają także postanowienia art. 227 ust. 2 Prawa ochrony środowiska wskazującego, że zamiast osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami eksploatujących instalacje spalania paliw w ramach zwykłego korzystania ze środowiska, które wyraziły zgodę na trwałą likwidację tych instalacji, w postępowaniu kompensacyjnym uczestniczy organ wykonawczy gminy (najprawdopodobniej tej na terenie, której znajdują się instalacje osób fizycznych objętych postępowaniem kompensacyjnym, bo przecież zgodnie z art. 225 ust. 3 możliwe jest objęcie postępowaniem kompensacyjnym więcej niż jednej gminy). Z postanowień art. 227 ust. 2 Prawa ochrony środowiska wynika, że uczestniczy on w postępowaniu kompensacyjnym zamiast osób fizycznych. Nie oznacza to jednak automatycznie, że nie mają one w postępowaniu własnego interesu prawnego. W związku z tym dla mnie jest to więc jedynie próba pewnego uproszczenia obiegu korespondencji, o organ wykonawczy gminy jest swego rodzaju „pełnomocnikiem” . Nie ma on bowiem w prowadzonym postępowaniu kompensacyjnym oraz w postępowaniu w przedmiocie pozwolenia emisyjnego własnego interesu prawnego, a jego uprawnienia do udziału w postępowaniu są pochodną uprawnień osób fizycznych objętych postępowaniem kompensacyjnym. W związku z tym jego rolą w postępowaniu jest zapewnienie właściwej ochrony osobom fizycznym oraz informowania ich o wynikach prowadzonego postępowania.
Czytaj też: Pozwolenia emisyjnego wydane w wyniku postępowania kompensacyjnego ma warunkowy charakter
Powyższe okoliczności niestety nie będą ułatwiały przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego, a trudności te może pogłębiać także prowadzenie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne np. w miejscu ich zamieszkiwania. W takich przypadkach te same instalacje spalania paliw wykorzystywane są zarówno na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej (np. ogrzewanie pomieszczeń, w których prowadzona jest działalność) jak i gospodarstwa domowego znajdującego się w tym samym miejscu. Takie sytuacje są częstymi w polskich realiach, niestety zupełnie nie dostrzeżonymi przez ustawodawcę. Dlatego też podsumowując tę część rozważań w przyszłości wskazane byłoby doprecyzowanie kto jest stroną postępowania w sprawie wydania pozwolenia emisyjnego, w przypadku gdy było przeprowadzane postępowanie kompensacyjne. Ponadto wskazane byłoby doprecyzowanie relacji pomiędzy organem wykonawczym gminy, a osobami fizycznymi, których interesy reprezentuje. W obecnej chwili nie wiadomo bowiem w jakiej formie i w jakim czasie ma on informować osoby, które reprezentuje o wynikach prowadzonego postępowania. To zaś nie podnosi bezpieczeństwa obrotu prawnego, gdyż standardy w tym zakresie w różnych gminach mogą być różne (nawet w ramach tego samego postępowania).
| Dowiedz się więcej z książki | |
|
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|