Pojęcie większości bezwzględnej pojawia się w szeregu przepisów ustawy o samorządzie gminy. Według art. 19 ustawy, rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów. Również podejmowanie uchwał organów gminy dotyczących zobowiązań finansowych wymaga większości bezwzględnej (art. 58 ust. 2 ustawy). Natomiast odnośnie do wprowadzenia zmiany w porządku obrad rady gminy (art. 20 ust. 1a), udzielenie absolutorium dla wójta (art. 28a ust. 2), podjęcia uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z powodu nieudzielenia mu absolutorium (art. 28a ust. 5), przyjęcia statutu związku międzygminnego (art. 67 ust. 1) ustawa wymaga uchwały rady gminy podjętej bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Podobnie jak w przypadku uchwały zgromadzenia związku międzygminnego, które są podejmowane bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków zgromadzenia (art. 71).
WZORY DOKUMENTÓW:
- Ustalenie regulaminu głosowania w wyborach przewodniczącego rady gminy >
- Stwierdzenie wyboru dwóch/trzech wiceprzewodniczących rady gminy >
- Ustalenie liczby wiceprzewodniczących rady gminy >
Jak liczyć bezwzględną liczbę osób
Ustawa o samorządzie gminnym nie zawiera legalnej definicji pojęcia większości bezwzględnej. Aby ją zatem wyjaśnić konieczne jest odwołanie się do orzecznictwa sądowego, doktryny, a nawet do definicji zawartych w innych aktach prawnych (np. art. 4 par. 1 pkt 10 k.s.h.).
W wyroku z dnia 27 września 1991 r., SA/Wr 785/91, NSA uznał, że bezwzględna większość głosów ma miejsce wówczas, gdy za kandydatem lub wnioskiem oddana została liczba głosów co najmniej o jeden większa od sumy pozostałych ważnie oddanych głosów (przeciw i wstrzymujących się). Należy przez to rozumieć sytuację, gdy za wnioskiem lub na kandydata padła więcej niż połowa wszystkich ważnie oddanych w głosowaniu głosów. W takim ujęciu, jak orzekł sąd „bezwzględna większość” to pierwsza liczba naturalna przewyższająca połowę ważnie oddanych głosów. Jednocześnie NSA uznał, że „reguła 50 procent plus 1 głos może być traktowana jako techniczna wskazówka sposobu ustalenia bezwzględnej większości jedynie w przypadkach parzystej liczby oddanych głosów. Z kolei NSA w Katowicach w wyroku z 16 września 1993 r. dodał, że przy nieparzystej liczbie głosujących nie da się stosować reguły 50 proc. plus 1 głos. Przy obliczaniu bezwzględnej większości głosów należy wyjść od niewątpliwej, zdaniem NSA, zasady niepodzielności głosu, a więc od tego, że jeden głos jest w każdym głosowaniu zawsze minimalną jednostką obliczeniową. Natomiast NSA w Warszawie w wyroku z dnia 15 marca 1994 r. sygn. II SA 154/94 uznał, że przy nieparzystej liczbie oddanych głosów ich połowa kończąca się ułamkiem powinna być zaokrąglana w górę, a żeby uzyskać większość bezwzględną, konieczne jest jeszcze co najmniej jeden głos. W rozpatrywanym przypadku, przy liczbie 45 głosów, większość bezwzględna wynosiła 24 głosy. Ostatecznie wykładni pojęcia dokonał Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 20 września 1995 r. sygn. W 18/94, która spotkała się z powszechnym uznaniem przedstawicieli nauki prawa administracyjnego i konstytucyjnego.
Czytaj także: RPO: Brak transmisji obrad narusza przepisy o jawności działania władz gminy>>
Formuła 50 proc. plus 1 tylko gdy oddano parzystą liczbę głosów
Jak się zatem okazuje, najbardziej rozpowszechniony sposób rozumienia większości bezwzględnej wyrażany formułą 50 proc. plus 1 głosów, nie do końca sprawdza się w tych przypadkach, gdy liczba ważnie oddanych głosów jest nieparzysta. O ile bowiem w przypadkach, gdy suma ważnie oddanych głosów jest parzysta, zastosowanie powyższej formuły daje zawsze wynik przewyższający połowę oddanych ważnie głosów najbliższy tej połowy, a równocześnie przewyższający ją o cały głos, to w przypadkach nieparzystej ilości ważnie oddanych głosów, nie prowadzi do tak jednoznacznych wyników. Połowa ważnie oddanych głosów przy liczbie nieparzystej wynosi liczbę kończącą się ułamkiem, wobec tego i liczba głosów przewyższająca tę połowę o jeden kończy się ułamkiem. Skoro przewaga głosów nie może być liczona w ułamku, to wymaganą liczbę głosów należy zaokrąglić do całości. Wskutek tego, formuła 50 proc. plus 1 głos, przy nieparzystej liczbie głosów prowadzi w istocie do wymogu kwalifikowanej większości głosów, tym większej, im mniejsza jest liczba ważnie oddanych głosów. Przy liczbie trzech głosów oznacza wymóg jednomyślności; jeżeli liczba ta wynosi pięć głosów - większość bezwzględna odpowiada 4/5 głosów, siedmiu ważnie oddanych głosów 5/7, dziewięciu 2/3 itd. Kwalifikowana większość głosów to bowiem każda ostrzejsza niż bezwzględna, która może być wyrażona w procentach (na przykład 75%), ułamkach (5/6). Mając to na względzie, należy wyraźnie podkreślić, że formułę 50 proc. plus 1 ważnie oddanych głosów, można stosować gdy prowadzi ona do jednoznacznych i bezdyskusyjnych rozstrzygnięć, co ma miejsce w każdym przypadku, gdy oddano parzystą liczbę ważnie oddanych głosów. Natomiast, przy nieparzystej liczbie głosów tylko wówczas, gdy ustanawia ją wyraźnie przepis prawa. Oznacza ona bowiem wprowadzenie szczególnej, określonej prawem większości kwalifikowanej.
Bezwzględna większość ustawowego składu rady
W sytuacji zatem, gdy ustawa o samorządzie gminnym posługuje się pojęciem "bezwzględnej większości ustawowego składu rady gminy” oznacza to wymóg oddania za wnioskiem poddanym głosowaniu, liczby całkowitej głosów, przewyższającej połowę ustawowego składu rady, a zarazem tej połowie najbliższą. Przy piętnastu radnych, wymóg bezwzględnej większości ustawowego składu rady gminy jest spełniony, o ile za wnioskiem zostało oddanych co najmniej osiem ważnych głosów. W głosowaniach, w których oddanych jest 17 głosów, większość bezwzględna stanowi 9 głosów, a w głosowaniach, w których oddanych jest 21 głosów, większość bezwzględna zostaje uzyskana przy 11 głosach „za”. Należy pamiętać, że bezwzględna większość ustawowego składu rady jest zawsze liczona od ustawowego składu danej rady, niezależnie od tego, ilu radnych bierze udział w głosowaniu, a nawet niezależnie od tego ilu radnych sprawuje mandat (mogą być mandaty chwilowo nieobsadzone). Zwykła większość głosów to natomiast przewaga głosów „za” nad głosami „przeciw”, głosy „wstrzymujących się” pomija się przy liczeniu. W skrajnych przypadkach uchwała może być podjęta jednym głosem „za”, jeżeli wszyscy pozostali głosujący się wstrzymali, a nikt nie głosował przeciw.
Czytaj też: Porządek obrad rady jst >
Na marginesie można dodać, że nie ma konieczności ujmowania w statucie gminy zasad liczenia większości głosów, gdyż te wynikają z logiki i przyjętych powszechnie zasad liczenia głosów. Nie będzie jednak uchybieniem, jeśli dla jasności te zasady zostaną umieszczone w statucie, z tym zastrzeżeniem, że nie mogą modyfikować powyżej opisanych zasad.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.