Wanda jest matką chrzestną Emilii, obecnie czteroletniej. Rodzice dziewczynki Anna i Dawid przyjaźnią się z Wandą od lat, są też sąsiadami. Wanda często zajmuje się Emilią popołudniami - niejednokrotnie Anna i Dawid zwracali się do Wandy o to, aby "przypilnowała" dziecko, gdy oni muszą zostać dłużej w pracy. Wanda chętnie spędza czas z Emilią, zabiera ją na plac zabaw lub czyta jej bajeczki. Możliwość kontaktu Wandy z dzieckiem jej przyjaciół jest ważna, gdyż nie ma ona dzieci i bliskich krewnych.

Anna i Dawid planują wyjazd zagraniczny z okazji 7. rocznicy ich ślubu. Chcieliby pojechać bez córki, gdyż wyjazd może być dla niej zbyt forsowny. Wanda deklaruje, że mogłaby spędzić czas z dzieckiem. Małżonkowie Anna i Dawid zastanawiają się, czy takie rozwiązanie jest dopuszczalne w świetle prawa, skoro Wanda nie jest krewną dziecka? Czy opiekun prawny może upoważnić inną osobę do zajmowania się dzieckiem? Czy znaczenie ma to, czy dziecko i jej potencjalnego opiekuna łączą więzi rodzinne?

Czytaj: Kajaki z tatą, wypad w góry z mamą - o kontakty "wakacyjne" warto wcześniej zadbać >>

Władza rodzicielska

- Zgodnie z art. 95 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Władza rodzicielska jest więc przede wszystkim obowiązkiem, a dopiero potem prawem; w zasadzie bardziej współczesnym pojęciem byłaby odpowiedzialność rodzicielska - przypomina sędzia Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni, członkini Zespołu ds. Prawa Cywilnego "Iustitii".

- Władzy rodzicielskiej nie można się zrzec, za wyjątkiem złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego - wówczas takiej osobie władza rodzicielska nie przysługuje. Formalną opiekę innej osobie może powierzyć tylko sąd, co wymaga wcześniejszego zawieszenia władzy rodzicielskiej albo jej pozbawienia. Część uprawnień wynikających z władzy rodzicielskiej może też być, w przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej, powierzona rodzinie zastępczej - wskazuje sędzia Anna Begier.

Jak tłumaczy, nie można też udzielić szerokiego ogólnego bezterminowego pełnomocnictwa do wykonywania wszelkich uprawnień wynikających z władzy rodzicielskiej.

- Przepisy kodeksu cywilnego o pełnomocnictwie nie mogą wyprzedzać przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a czynności prawne czy oświadczenia woli rodziców nie mogą być z nim sprzeczne - zaznacza sędzia Begier.

Czytaj w LEX: Odpowiedzialność rodziców za brak opieki nad dziećmi >

Czasowa piecza nad dzieckiem

- Oczywiście nie oznacza to, że nie można powierzyć czasowej pieczy nad dzieckiem innej osobie, na przykład na czas wakacji. Wysyłając dziecko na kolonie przecież także rodzic nie sprawuje się nad nim opieki. Powierzona piecza nie wiąże się zazwyczaj z podejmowaniem jakichkolwiek istotnych decyzji względem dziecka. W razie poważniejszego urazu na zdrowiu w sytuacji konieczności ratowania życia nie jest potrzebna zgoda rodzica - decyzję podejmują lekarze - wyjaśnia sędzia Anna Begier.

Czytaj więcej w LEX: Baranowska-Bolesta Maria, Piecza naprzemienna rodziców nad dzieckiem - wybrane zagadnienia >

Uchwała SN

Sędzia Begier przypomina o uchwale SN z dnia 13 maja 2015 r. sygn. III CZP 19/15. Sąd Najwyższy dopuścił możliwość udzielenia przez rodzica innej osobie pełnomocnictwa rodzajowego - do wyrażenia zgody na skonkretyzowany zabieg medyczny u dziecka.

Przypomnijmy tezę uchwały Sądu Najwyższego: przedstawiciel ustawowy małoletniego dziecka może udzielić pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody przewidzianej w art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 464).

W uchwale tej zwrócono w szczególności uwagę, że "udzielenie pełnomocnictwa nie oznacza ograniczenia władzy rodzicielskiej, zatem rodzice zachowują kontrolę nad czynnościami pełnomocnika".

Czytaj w LEX: Kallaus Andrzej, W kwestii zasięgnięcia informacji o dziecku >

 

Udzielenie pełnomocnictwa

- Zatem wydaje się, że analogicznie można udzielać pełnomocnictwa i do innych, ale oczywiście skonkretyzowanych czynności. W praktyce funkcjonują pełnomocnictwa wskazujące uprawnienia osoby, której rodzice powierzyli dziecko, i zazwyczaj obejmują one czynności zakresu bieżącej pieczy, w rodzaju odbierania ze szkoły, wizyty u lekarza. Często zawierają notarialnie potwierdzone podpisy rodziców, co potwierdza tylko własnoręczność ich podpisu, a nie stanowi o notarialnej formie całego dokumentu i jego kontroli przez notariusza pod kątem zgodności z prawem - podkreśla SSR Anna Begier.

Sędzia Begier zwraca uwagę, że można też wysłać dziecko na wakacje zagraniczne pod opieką babci, cioci czy nawet znajomych.

- Warto wówczas sprawdzić, czy państwo gdzie mają spędzić wakacje dopuszcza wjazd i pobyt dziecka bez rodzica. Według informacji biur podróży niekiedy opiekun powinien dysponować przetłumaczonym pełnomocnictwem potwierdzonym przez notariusza i odpisem aktu urodzenia - zauważa sędzia Anna Begier.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.