W sprawie tej interwencję podjął Rzecznik Praw Obywatelskich. Jego zastrzeżenia budzi jednak nie sama długość terminu przedawnienia, lecz zróżnicowanie początku jego biegu - w przypadku mandatów kredytowych oraz grzywien wymierzanych orzeczeniem sądu.
Mandaty i punkty za wykroczenia drogowe
Chodzi o przyznawane kierującym pojazdami za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Dotychczas przedawniały się one po roku od uprawomocnienia się rozstrzygnięcia, które było podstawą ich przyznania. Jak zauważa prof. Marcin Wiącek, nowelizacja przepisów zmieniła ten system, a zarazem go skomplikowała.
Czytaj: W 2022 roku wyższe mandaty i łatwiej o punkty karne>>
Zgodnie z art. 98 ust. 1 u.k.p. punkty karne przyznawane są wskutek wymierzenia mandatu lub wydania prawomocnego orzeczenia sądu. Kara za naruszenie przepisów ruchu drogowego będzie co do zasady wymierzona w postępowaniu mandatowym lub w zwyczajnym (sądowym) postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Czytaj: Naruszenie zasad w ruchu drogowym wyklucza możliwość usunięcia punktów karnych >
Cena promocyjna: 35.05 zł
|Cena regularna: 36.9 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Są trzy rodzaje mandatów karnych:
- gotówkowy (zasadniczo stosowany wobec cudzoziemców spoza UE, uiszczany w gotówce funkcjonariuszowi nakładającemu mandat),
- kredytowy (wręczany sprawcy, z 7-dniowym terminem zapłaty),
- zaoczny (wystawiany w przypadku braku fizycznej obecności ukaranego, z 14-dniowym terminem zapłaty).
Mandat gotówkowy lub kredytowy można zapłacić kartą bezpośrednio funkcjonariuszowi. W przypadku nałożenia grzywny przez sąd ukarany ma 30 dni na jej uiszczenie.
Różne rodzaje mandatów prawomocne w różnych terminach
Problem, na który RPO zwraca uwagę ministrowi infrastruktury polega na tym, że różne rodzaje mandatów stają się prawomocne w różnych terminach. Mandat gotówkowy - z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ją nałożył. Kredytowy – z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego. Zaoczny – z chwilą uiszczenia uprawnionemu organowi grzywny w 14-dniowym terminie; w razie jej nieuiszczenia do sądu kierowany jest wniosek o ukaranie w zwyczajnym trybie wykroczeniowym. Grzywna sądu staje się prawomocna wobec nieodwołania się od wyroku I instancji lub po wyroku II instancji.
Różne skutki dla ukaranego
Jak zauważa Rzecznik, sytuacja osoby ukaranej mandatem kredytowym będzie zróżnicowana w zależności od tego, czy zapłaci ona grzywnę bezpośrednio funkcjonariuszowi przy pomocy karty, czy też później. W pierwszym przypadku bieg przedawnienia punktów rozpocznie się od razu, w drugim – dopiero w momencie zapłaty grzywny.
RPO przyznaje, że w praktyce różnica ta będzie co prawda niewielka (termin na zapłatę mandatu kredytowego to 7 dni), ale potencjalnie może wpływać na sytuację prawną ukaranego, gdyby dopuścił się on kolejnego naruszenia przepisów ruchu drogowego po dwóch latach od wcześniejszego naruszenia, ale przed upływem tych dodatkowych kilku dni.
Według RPO problem ten widać jeszcze jaskrawiej w sytuacji wymierzenia grzywny za naruszenie przepisów ruchu drogowego orzeczeniem sądu, co zasadniczo będzie miało miejsce w przypadku odmowy przyjęcia mandatu. Jeśli sprawca zostanie przez sąd ukarany grzywną, bieg terminu przedawnienia punktów rozpocznie się dopiero w momencie jej zapłacenia (ukarany grzywną przez sąd ma 30 dni na jej zapłacenie ). - W przypadku uiszczenia grzywny pod koniec tego terminu (czy też nawet ostatniego dnia), do czego obywatel ma pełne prawo, różnica w rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia względem stanu uprzedniego wyniesie niemalże miesiąc. Okres taki, w szczególności w kontekście całości terminu przedawnienia, który wynosi obecnie 24 miesiące, nie może zostać uznany za pozbawiony znaczenia - argumentuje prof. Marcin Wiącek.
RPO prosi ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka o rozważenie ujednolicenia początku biegu przedawnienia punktów karnych, niezależnie od formy mandatu lub orzeczenia. I podkreśla, że zmiana taka przyczyni się do pełniejszej realizacji zasady równości obywateli wobec prawa, wynikającej z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.