Pytanie prawne dotyczyło połączenia w wyroku łącznym zakazów prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonych za pozostające w zbiegu przestępstwa. Czy takie połączenie pozwala na zaliczenie na poczet łącznego zakazu prowadzenia pojazdów kilku okresów, które w części biegną „równolegle.”
Czytaj: SN: Warunkowe zawieszenie przy karze łącznej było niemożliwe>>
SN w Izbie Karnej podjął uchwałę, według której te same środki karne orzeczone w kilku wyrokach, podlegają odrębnemu wykonaniu.
Zakaz prowadzenia aut na 6 lat
Zagadnienie prawne, sformułowane w postanowieniu Sądu Okręgowego w R., wyłoniło się na tle następujących okoliczności. Sąd połączył trzy wyroki i wydał wyrok łączny 21 maja 2019 r., wobec M. Z. i zakazał prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okresy 3 lat, 2 lat i roku.
W sumie zakaz ten obowiązuje na 6 lat, a na jego poczet sąd zaliczył okres jego wykonywania w sprawie najwcześniej zakończonej od 9 sierpnia 2017 r., jako pierwszego wprowadzonego do wykonania w sprawach połączonych.
Apelację od wskazanego wyroku łącznego wniósł obrońca, zarzucając m. in. naruszenie art. 90 § 2 k.k. przez skumulowanie wszystkich zakazów. Jednak - jak zaznaczył adwokat - „sytuacja skazanego po wyroku łącznym nie może być gorsza, gdyby wykonywał jednostkowe wyroki oddzielnie”.
Ponadto zarzucił błędne określenie daty początkowej wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat i ustalenia daty początkowej tego środka karnego na dzień 18 stycznia 2017 r.
Sąd Okręgowy w R. przy rozpoznawaniu apelacji obrońcy uznał, że wyłoniło się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy i w dniu 29 października 2019 r. wystąpił do Sądu Najwyższego o wyjaśnienie sprawy. Prokurator Prokuratury Krajowej, wniósł o odmowę podjęcia uchwały.
Sąd Najwyższy zważył, iż okresy, na jakie orzeczono karę, biegną odrębnie dla każdego środka karnego od momentu uprawomocnienia się danego wyroku, chyba że skazany odbywa karę pozbawienia wolności, chociażby orzeczoną za inne przestępstwo.
Czytaj w LEX: Zmiany w uzasadnianiu orzeczeń sądów karnych >
Nie można karać podwójnie
Jeśli jednak skazany nie wykonał nałożonego przez sąd obowiązku zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; wówczas okres, na jaki orzeczono środek karny, nie biegnie (art. 43 § 2a i § 3 k.k.).
SN zawrócił uwagę, że art. 577 k.p.k. nakazuje wymienienie w wyroku łącznym, w miarę potrzeby, okresów zaliczonych na poczet kary łącznej. Nie powinno nastręczać jakichkolwiek wątpliwości, że unormowanie to należy odpowiednio stosować – w celu uniknięcia podwójnego wykonania środka karnego. To znaczy najpierw jednostkowego środka, a następnie łącznego – gdy wyrok łączny zawiera orzeczenie o łącznym środku karnym.
Czytaj w LEX: Najważniejsze zmiany dużej nowelizacji procedury karnej z 2019 r. >
Sędzia sprawozdawca Rafał Malarski wyjaśnił, że sąd II instancji, rozstrzygając sprawę w postępowaniu apelacyjnym rozważy teraz także z urzędu, czy i w jakim zakresie możliwe będzie w dacie wyrokowania połączenie orzeczonych wobec skazanego jednostkowych środków karnych zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
Sygnatura akt I KZP 13/19, wyrok z 26 maja 2020 r.