Wobec rozstrzygnięć TSUE zaszła konieczność znowelizowania przepisów polskiego kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących postępowania nakazowego z weksla w sporach przeciwko konsumentom.
Czytaj: SN: Naruszenie praw konsumenta przez wystawienie weksla in blanco>>
Najistotniejszą konsekwencją orzeczeń Trybunału jest konieczność stworzenia dla sądu możliwości kontroli umowy oraz jej załączników, dla zabezpieczenia której konsument wystawił weksel, na etapie wydawania nakazu zapłaty, w kierunku wykluczenia, że zawiera ona nieuczciwe warunki umowne.
Jak zwraca uwagę dr hab. Anna Hrycaj, z Uniwersytetu Łódzkiego w opinii dla Rady Legislacyjnej, zmiany art. 485 k.p.c. w zakresie dochodzenia roszczeń z weksla przeciwko konsumentom zakładają następujące cele:
- udzielić ochrony konsumentowi, tj. zarówno dłużnikowi głównemu jak i poręczycielowi,
- umożliwić sądowi badanie zawartej z konsumentem umowy zabezpieczonej wekslem pod kątem występowania w niej klauzul niedozwolonych
W odniesieniu do pierwszego ze wskazanych celów autor - Ministerstwo Sprawiedliwości - nie wskazał jednak jasno, czy zakresem ochrony obejmuje również konsumenta, który poręcza umowę zawartą przez przedsiębiorcę.
Cele nie będą osiągnięte
Zdaniem autorki opinii, na gruncie wyroków Trybunału Sprawiedliwości należy się zgodzić, że ochroną powinien być objęty zarówno dłużnik główny, który zawarł umowę konsumencką, jak i poręczyciel, który również jest konsumentem.
Czytaj: Potrzebne odrębne postępowanie w sprawach konsumentów>>
Według prof. Hrycnaj takie ograniczenie nie wynika jednak z projektowanej regulacji art. 485 § 2 k.p.c. W istocie rzeczy projektodawca proponuje rozszerzenie zakresu ochrony również na umowy, które nie są zawierane z konsumentami. W uzasadnieniu projektu brak jest wyjaśnienia tej kwestii.
Niezależnie od tej uwagi prof. Hrycaj stwierdza, że opiniowany projekt nie realizuje założonych celów. I zauważa, że użyte w treści projektowanego art. 485 § 2 sformułowanie „umowa zabezpieczona wekslem” jest całkowicie błędne. Polskie prawo nie zna instytucji zabezpieczenia umowy, a jedynie zabezpieczenie wierzytelności.
Weksel natomiast jest papierem wartościowym o dokładnie określonej przez ustawę z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe formie, charakteryzującym się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego.
Jak zmienić przepis?
Zdaniem prof. Hrycaj celowe byłoby wprowadzenie ogólnego obowiązku składania oświadczenia w pozwie czy dochodzone roszczenie przysługuje przeciwko konsumentowi. Kwestia ta oczywiście podlegałaby następnie ocenie merytorycznej dokonanej przez sąd.
Art. 485 § 2 k.p.c. powinien zostać zupełnie inaczej sformułowany. Powinno zostać konkretnie wskazane, że:
- w sprawie przeciwko konsumentowi sąd może wydać nakaz zapłaty na podstawie weksla wyłącznie po stwierdzeniu, że umowa, z której wynika dochodzone roszczenie nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych;
- w sprawie przeciwko konsumentowi sąd może wydać nakaz zapłaty na podstawie weksla, który był niezupełny w chwili jego wystawienia wyłącznie po stwierdzeniu, że umowa, z której wynika dochodzone roszczenie nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych, a weksel został wypełniony zgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym.
W konsekwencji, w sprawach, o których mowa w art. 485 §2, jeżeli pozwanym jest konsument, a sąd nie może określić, czy umowa nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych, przewodniczący powinien stwierdzać brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
