Obywatel został oskarżony o zabór z lasu drewna sosnowego w woj. świętokrzyskim. Zgodnie z art. 278 par. 1 Kodeksu karnego, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Kto zaś w celu przywłaszczenia dopuszcza się wyrębu drzewa w lesie, podlega odpowiedzialności jak za kradzież.
Nawiązka i kara więzienia w zawieszeniu
W 2019 r. sąd rejonowy uznał oskarżonego za winnego zaboru w celu przywłaszczenia drewna sosnowego o łącznej masie 13,98 m3 p wartości 1607 zł na szkodę Lasów Państwowych. Wymierzył mu karę pół roku pozbawienia wolności w zawieszeniu oraz 3 tys. zł grzywny. Ponadto orzekł od oskarżonego 3215,40 zł nawiązki na rzecz Lasów Państwowych.
Czytaj: Nowe zbrodnie i niespójne regulacje w nowelizacji kodeksu karnego>>
Czytaj w LEX: Straż leśna – uprawnienia >>>
Wyrok zaskarżył obrońca. Wskazał m.in. na obrazę art. 290 par. 2 k.k. - poprzez mylne uznanie, że są podstawy do nawiązki. Dlatego, że przepis ten stanowi, że w razie skazania za wyrąb drzewa albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego, sąd orzeka na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w wysokości podwójnej wartości drzewa. Adwokat wskazywał, że jego klient został uznany za winnego zaboru „drewna” a nie „drzewa”.
W 2020 r. zaskarżony wyrok utrzymał sąd okręgowy, nie uwzględniając apelacji obrońcy. Podkreślił, że zasadnie orzeczono nawiązkę, gdyż art. 290 par. 2 k.k. dotyczy nie tylko wyrębu drzewa, ale również przypadków jego kradzieży kwalifikowanych z art. 278 par. 1 k.k. - jeśli dokonano kradzieży drzewa wyrąbanego lub powalonego.
Zdaniem obrońcy wyrok sądu II instancji - w zakresie, w jakim utrzymał orzeczenie o nawiązce - nie może się ostać, ponieważ zapadł z rażącym i mającym istotny wpływ na jego treść, naruszeniem prawa procesowego.
Czytaj w LEX: Zabór rzeczy stanowiącej współwłasność sprawcy i innych osób - LINIA ORZECZNICZA >>>
Sprawdź w LEX: Prawo karne - przestępstwo wyrębu drzewa a przestępstwo kradzieży drewna. Glosa do wyroku SN V KK 171/09 >>>
Wyrąb drzewa z nawiązką
Zdaniem rzecznika praw obywatelskich wadliwe orzeczenie polegało na niewłaściwym przeprowadzeniu kontroli apelacyjnej oraz nieprawidłowym rozważeniu naruszenia przepisu art. 290 k.k. Orzeczenie nawiązki na podstawie tego przepisu nie było możliwe, bowiem oskarżony został skazany za kradzież drewna sosnowego, a nie za wyrąb drzewa albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego.
RPO wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o nawiązce oraz uchylenie orzeczenia w tym punkcie.
RPO podkreślił, że w orzecznictwie SN, art. 290 par. 2 k.k. ogranicza wyraźnie możliwość orzeczenia nawiązki jedynie w razie skazania sprawcy za wyrąb drzewa w lesie albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego. Nie odnosi się on tym samym do sytuacji, gdy sprawca zostaje skazany nie za kradzież drzewa, lecz za kradzież drewna.
Sprawdź w LEX: Czy nadleśnictwo może zatrudnić do pracy osobę skazaną wyrokiem sądowym za kradzież drewna z lasu i na jakich zasadach? >>>
W orzecznictwie od dawna istnieje zgodność, że pod pojęciem „drzewa” należy przyjmować drzewo w stanie surowym, czyli takim, w jakim pozostało w lesie po wyrąbaniu lub powaleniu, a więc w żaden sposób nieprzerobionego. Z opisu czynu jednoznacznie wynika, że oskarżonego uznano za winnego zaboru w celu przywłaszczenia drewna sosnowego. Dokonana przez niego kradzież dotyczyła nie drzewa w rozumieniu art. 290 par. 2 k.k., a wyrobionego już drewna sosnowego. Skoro oskarżony dopuścił się zaboru w celu przywłaszczenia drewna sosnowego, pociętego już na kawałki składowanego na stosie, a więc drewna powstałego z przerobienia drzew wyrąbanych na materiał użytkowy przeznaczony do sprzedaży, brak było podstaw do orzeczenia wobec niego nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu przestępstwa.
Sprawdź orzeczenie w LEX: III KK 97/21, Pojęcie „drzewa” w rozumieniu art. 290 par. 2 k.k. - Wyrok SN >>>
Uchylenie wyroku w SN
Izba Karna SN zgodziła się z RPO, że doszło do rażącego naruszenia przepisów wskazanych w zarzucie kasacji, co z uwagi na charakter tych uchybień i ich następstwa - miało istotny wpływ na treść wyroku w zaskarżonej części. Zdaniem SN trafnie w kasacji jej autor przywołał te orzeczenia Sądu Najwyższego, które wskazują na to, że sądy nie rozpoznały rzetelnie zarzutów.
Sąd okręgowy nie sprostał wymogom kodeksu postępowania karnego, co doprowadziło do wydania wyroku z rażącym naruszeniem art. 290 par. 2 k.k. Art. 290 k.k., ogranicza wyraźnie możliwość orzeczenia nawiązki jedynie w razie skazania sprawcy za wyrąb drzewa w lesie, w par. 1 tego przepisu, albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego. Nie odnosi się on tym samym do sytuacji, gdy sprawca zostaje skazany nie za kradzież drzewa, lecz za kradzież drewna.
Od dawna też w orzecznictwie istnieje zgodność co do tego, że pod pojęciem "drzewa" - w rozumieniu art. 290 par. 2 k.k. - należy przyjmować drzewo w stanie surowym, to jest takim, w jakim pozostało w lesie po wyrąbaniu lub powaleniu, a więc w żaden sposób nieprzerobionego.
Zaś skazanemu przypisano czyn polegający na zaborze w celu przywłaszczenia drewna sosnowego, a nie drzewa w warunkach wskazanych w art. 290 par. 2 k.k. Skoro dopuścił się on zaboru w celu przywłaszczenia drewna sosnowego, pociętego już na kawałki i składowanego na stosie, a więc drewna powstałego z przerobienia drzew wyrąbanych na materiał użytkowy przeznaczony do sprzedaży, brak było podstaw faktycznych i prawnych do orzeczenia nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu przypisanego przestępstwa - podkreślił sąd.
Wydanie rozstrzygnięcia następczego w postaci przekazania sprawy do ponownego rozpoznania było zbędne, albowiem ze względu na kierunek kasacji orzeczenie obowiązku zapłaty nawiązki nie jest dopuszczalne.
Sygnatura akt III KK 328/22, wyrok SN z 16 listopada 2022 r.
Cena promocyjna: 60.3 zł
|Cena regularna: 67 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
