WSA: Za budowę sieci kanalizacyjnej nie zapłaci odbiorca

Gmina nie może kazać odbiorcom, aby zapłacili za budowę sieci. Jednakże część kosztów może zostać sfinansowana w drodze opłat adiacenckich albo samoopodatkowania się mieszkańców. Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Prokurator wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Domagał się w niej stwierdzenia nieważności regulaminu dostarczania i odprowadzania ścieków, który stanowił załącznik do uchwały Rady Gminy Kaźmierz z 2002 r. Zarzucił, że akt ten narusza art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 2 pkt 1 i art. 19 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (u.z.z.w). Argumentował to tym, że jeden z przepisów regulaminu istotnie narusza prawo i zobowiązuje odbiorców do ponoszenia opłat bez delegacji ustawowej. Prokurator wskazywał, że jednorazowa opłata za podłączenie do istniejącej sieci kanalizacyjnej nie ma charakteru świadczenia podatkowego, ponieważ nie jest w świetle prawnym opłatą przymusową. Podkreślił, że można mówić jedynie o sytuacji stwarzającej pewien "przymus życiowy". Korzystanie z urządzeń komunalnych w postaci sieci kanalizacyjnej jest bowiem koniecznością w myśl art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach. W odpowiedzi na skargę, Wójt Gminy Kaźmierz wnosił o jej oddalenie. Twierdził, że w żadnej części regulaminu nie nałożono obowiązku ponoszenia opłat w sposób sprzeczny z przepisami u.z.z.w. 

Nie można żadać pieniędzy za budowę sieci 

Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny, który uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Wskazał, że w orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że delegacja ustawowa, wynikająca z art. 19 ust. 1 i 2 u.z.z.w., nie uprawnia gminy do określania w regulaminie zasad naliczania jakichkolwiek opłat czy świadczeń rzeczowych, związanych z przyłączeniem odbiorcy do instalacji wodociągowo-kanalizacyjnej. Oznacza to, że gmina nie może uzależnić przyłączenia od partycypowania w kosztach budowy sieci. 

Odbiorca zapłaci za budowę przyłączy 

Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić realizację budowy i rozbudowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych. Wskazuje na to treść art. 15 ust. 1 u.z.z.w. Nie oznacza to jednak, że osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci nie ponosi żadnych kosztów. Ponieważ zgodnie z art. 15 ust. 2 u.z.z.w. musi zapłacić za budowę przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego. 

Koszty można pokryć z opłaty adicenckiej 

Sąd podkreślił, że ewentualne sfinansowanie przynajmniej części kosztów budowy sieci może zostać uzyskane w drodze opłat adiacenckich (czyli już po wybudowaniu sieci) albo samoopodatkowania się mieszkańców. Natomiast nie są dozwolone inne formy ukrytego finansowania przez osoby ubiegające o przyłączenie do sieci. Nie ma też znaczenia, czy jest to dokonywane w drodze umów cywilnoprawnych, czy też aktów administracyjnych (m.in. wyrok WSA w Poznaniu z 11 kwietnia 2018 r., IV SA/Po 166/18). 

Uchwała nie może powtarzać przepisów ustawy 

WSA zauważył także, że zaskarżony §5 jest dokładnym powtórzeniem przepisów ustawowych (art. 15 ust. 1-3 u.z.z.w). Sąd stwierdził, że z istoty aktu prawa miejscowego wynika niedopuszczalność takiego działania przez organ realizujący delegację ustawową. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w utrwalonej linii orzeczniczej (m.in. wyrok NSA z dnia 30 stycznia 2003 r., sygn. akt II SA/Ka 1831/02, wyrok NSA z dnia 19 sierpnia 2002 r., sygn. akt II SA/Ka 508/02). Trzeba bowiem liczyć się z tym, że powtórzony przepis będzie interpretowany w kontekście uchwały, w której go powtórzono, co może prowadzić do całkowitej lub częściowej zmiany intencji prawodawcy. W świetle powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał, że zaskarżony przepis regulaminu został wydany z przekroczeniem delegacji ustawowej i stanowi powtórzenie uregulowań rangi ustawowej, co obligowało sąd do stwierdzenia jego nieważności. 

Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt IV SA/Po 70/18

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.