19 i 20 kwietnia 2023 r. - Trybunał Konstytucyjny dwukrotnie wypowiadał się w sprawie wysokości "urzędówek" - tym razem w związku ze skargami radców prawnych. Jego orzecznictwo jest jednak w tym zakresie ugruntowane, już w grudniu ubiegłego roku w przypadku adwokatów i w zakresie spraw karnych, stwierdził że dotyczące ich przepisy są niezgodne z Konstytucją. Także MS zapowiada zmiany. Zmianę widać również w orzecznictwie sądów, wiele z nich podnosi "urzędówki" do wartości stawek minimalnych dla adwokatów i radców z wyboru.
Czytaj: TK: stawki za "urzędówki" niezgodne z Konstytucją, MS zapowiada wzrost>>
"Urzędówki" przyznane, nie będzie uzupełnienia
Tym razem chodzi o orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach w II Wydziale Karnym, który rozpoznawał wniosek adwokata w przedmiocie przyznania dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu (sygn. akt II AKa 392/19). Wcześniej - we wrześniu 2019 r. zasądził on od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Gliwicach) na rzecz mecenasa kwotę 738 zł, w tym 23 proc. VAT, tytułem obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu, obecnie skazanemu, w postępowaniu odwoławczym.
Adwokat 9 lutego 2023 r. wniósł o uzupełnienie orzeczenia o kosztach obrony z urzędu, w trybie art. 626 par. 2 k.p.k., powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 2022 r. Zgodnie z art. 626 par. 2 k.p.k 2. jeżeli w orzeczeniu dotyczącym kosztów procesu nie zamieszczono rozstrzygnięcia o kosztach, jak również gdy zachodzi konieczność dodatkowego ustalenia ich wysokości lub rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wykonawczego, orzeczenie w tym przedmiocie wydaje odpowiednio sąd pierwszej instancji, sąd odwoławczy, a w zakresie dodatkowego ustalenia wysokości kosztów także referendarz sądowy właściwego sądu.
Sąd Apelacyjny orzekł jednak, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.
Podstawa - data publikacji wyroku
SA wskazał, że istotne jest to, że cytowany wyrok został opublikowany w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 28 grudnia 2022 r.
- Stąd też przyznanie wnioskodawcy wynagrodzenia w stawce wyższej, niż ta określona w par. 21 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, nie znajduje żadnych podstaw faktycznych, ani prawnych. Oczywiste bowiem jest, iż stanowisko wyrażone w wyroku Trybunału Konstytucyjnego może znaleźć zastosowanie dopiero w sprawach procedowanych od daty jego publikacji, podczas gdy w przedmiocie wniosku obrońcy o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym rozstrzygnięcie zapadło w dniu 26 września 2019 r., co czyni tej treści wniosek całkowicie nieuzasadnionym - uzasadnił.
LINIA ORZECZNICZA w LEX: Zwrot wydatków ponoszonych przez pełnomocnika z urzędu oraz przez stronę >
O jaki wyrok chodzi? Trybunał Konstytucyjny w grudniu 2022 r. zajął się konstytucyjnością par. 17 dotyczącego opłaty w procesie karnym i w sprawach o wykroczenia. Chodzi o opłatę w sprawie objętej śledztwem - która wynosi 300 zł, za obronę przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym lub przed wojskowym sądem garnizonowym - 420 zł i par. 4 ust. 2, zgodnie z którym ustalenie stawek w wysokości wyższej, a nieprzekraczającej 150 proc. tych określonych w rozporządzeniu może nastąpić z uwzględnieniem m.in. :
- nakładu pracy adwokata, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;
- wartości przedmiotu sprawy;
- wkładu adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;
- stopnia zawiłości sprawy, w szczególności trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.
Trybunał orzekł, że przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dotyczące stawek dla adwokatów z urzędu za sprawy karne i o wykroczenia, w zakresie w jakim są one niższe od stawek w tych samych sprawach dla obrońców "z wyboru", są niezgodne z Konstytucją.
Czytaj w LEX: Usługi prawnicze – opodatkowanie VAT >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
