Nowela, którą w środę 24 marca uchwalił Sejm, była projektem sejmowej Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych i zakłada wykreślenia z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa słowa "bezpośrednio" w kontekście przekroczenia granicy polsko-ukraińskiej.

Czytaj też: Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony JST na podstawie specustawy >

Przypomnijmy, specustawa już obowiązuje, z mocą od 24 lutego br. Nowela ma również wejść w życie z mocą od tego dnia. - Celem projektowanej ustawy jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583) również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i w następnej kolejności udali się do Polski, i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju - wskazano w uzasadnieniu.

Czytaj: Specustawa nie dla wszystkich z Ukrainy, a ochrona czasowa nie wiadomo, jak zadziała >>

Kogo dotyczy specustawa, a kogo będzie dotyczyć?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami specustawa dotyczy obywateli Ukrainy (oraz ich małżonków nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego), którzy przedostali się - i tu słowo kluczowe - bezpośrednio z terytorium tego kraju, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na jego terytorium oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Polski (w tym przypadku także niebezpośrednio).

Sprawdź tez: Pomoc dla Ukrainy – preferencje podatkowe dla pomagających i uchodźców >

Zmiana polega na skreśleniu słowa "bezpośrednio". Nadal jednak regulacja nie obejmuje wszystkich osób, które dotarły do Polski z Ukrainy, w związku z wojną. - Przykład? Dziecko obywateli Nigerii urodzone na terenie Ukrainy ma ukraiński paszport i według decyzji Rady UE jego rodzice też powinni być objęci ochroną czasową, ale specustawa na ten temat milczy - mówiła Prawo.pl adwokatka Justyna Wróbel z kancelarii adwokackiej Immigration Lawyer Justyna Wróbel.

Co daje specustawa. Jeśli objęte nią osoby chcą pozostać w Polsce ich pobyt będzie uznany za legalny przez okres 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego br. Podobnie ma być z dziećmi urodzonymi już na terenie Polski przez ukraińskie kobiety, które dotarły do Polski bezpośrednio z Ukrainy.  Po upływie 9 miesięcy ci, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat. Rejestracja ruszyła od środy - 16 marca. Uproszczenie legalizacji to nie wszystko, specustawa daje bowiem też i "dodatki" w postaci 500 plus dla dzieci i pakietu świadczeń socjalnych, zakłada też ułatwienia w zatrudnieniu.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

 

Ochrona czasowa dla pozostałych osób

Urząd ds. Cudzoziemców pytany o sytuację uciekinierów wojennych zapewnia, że cudzoziemcy, których nie dotyczy ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, objęci są decyzją Rady UE o ochronie czasowej. Podkreśla równocześnie, że chodzi o osoby, które należą do kategorii wysiedleńców wymienionych w art. 2 ust 1 i 2 tejże decyzji.

Czyli kto jest objęty jej działaniem? Zgodnie z brzmieniem Decyzji są to:

  •    obywatele Ukrainy zamieszkali w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r.;
  •     bezpaństwowcy lub obywatele państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed dniem 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie;
  •     członkowie rodzin tych osób.

Co więcej, państwa członkowskie stosują tę decyzję albo odpowiednią ochronę przewidzianą w ich prawie krajowym w odniesieniu do bezpaństwowców i obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy są w stanie udowodnić, że przed dniem 24 lutego 2022 r. legalnie przebywali w Ukrainie na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim, i którzy nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do kraju lub regionu pochodzenia.

Jak można wystąpić o ochronę czasową? Jakub Dudziak rzecznik UdSC informuje, że nie trzeba składać żadnych formalnych wniosków o zezwolenie na pobyt czasowy. - Kwestie te są uregulowane w art. 80 specustawy - cudzoziemcy, którzy spełniają wymogi objęcia ochroną czasową mogą bezpłatnie otrzymać zaświadczenie potwierdzające korzystanie z tej ochrony. Zaświadczenie wydaje Urząd do Spraw Cudzoziemców na wniosek cudzoziemca. Sprawę będzie można załatwić osobiście w siedzibie urzędu w Warszawie przy ul. Taborowej 33 od czwartku 17 marca br. - zaznacza.

Zaświadczenie jest wyłącznym dowodem korzystania z ochrony czasowej w Polsce i w okresie swojej ważności poświadcza prawo jego posiadacza do pobytu na terytorium Polski.  

Czytaj:  Ukraińcy, którzy złożyli wnioski o status uchodźcy, mogą być objęci specustawą >>  

Co wynika z polskich przepisów?  

Kwestie ochrony czasowej reguluje art. 106 ustawy o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Zgodnie z nim udziela się jej cudzoziemcom masowo przybywającym do Rzeczypospolitej Polskiej, którzy opuścili swój kraj pochodzenia lub określony obszar geograficzny, z powodu obcej inwazji, wojny, wojny domowej, konfliktów etnicznych lub rażących naruszeń praw człowieka. Udziela się jej do chwili, gdy możliwy stanie się powrót cudzoziemców do uprzedniego miejsca ich zamieszkania, jednakże nie dłużej niż na okres roku. I jest możliwość przedłużenia na 6 miesięcy, jednak nie więcej niż dwa razy.

Z kolei w myśl art. 107 ochrony czasowej udziela się na podstawie i w granicach określonych w decyzji Rady Unii Europejskiej, przez okres określony każdorazowo w tej decyzji.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.