Sędzia i przewodniczący Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, a także wiceprzewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej sędzia Stanisław K. został obwiniony o popełnienie zbrodni komunistycznej i zbrodni przeciwko ludzkości w stanie wojennym.
ID uchyla uchwałę
Sędzia K. w latach 1971–2003 pełnił służbę wojskową i pracował w sądownictwie wojskowym, osiągając stopień pułkownika. Pokrzywdzeni skazani w procesach wojskowych zgłosili się do Instytutu Pamięci Narodowej. Na wniosek prokuratora IPN w sierpniu 2019 r. Sąd Najwyższy w Izbie Dyscyplinarnej wyraził zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności w związku z wyrokami z lat 80., w którym podtrzymał skazanie trzech opozycjonistów za krytykę stanu wojennego.
Jeden z mężczyzn, jadąc pociągiem w stanie nietrzeźwym, wypowiadał się negatywnie członkach Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Sąd wojskowy orzekł wówczas, że mężczyzna ten publicznie poniżał ustrój PRL i jej naczelne organy w ten sposób, iż umieszczał napisy żądające zakończenia okresu komunizmu i przywództwa PZPR oraz nawołujące do obalenia władzy. Został skazany na karę pozbawienia wolności, a sędzia K. orzekając w trzyosobowym składzie w Sądzie Najwyższym, utrzymał wyrok w mocy.
Dwaj inni skazani roznosili ulotki krytykujące stan wojenny i ówczesne władze. Skazani odbyli karę pozbawieni wolności.
Sędzia K. miał przekroczyć swoje uprawnienia w ten sposób, że wydał wyrok podwyższający karę pozbawienia wolności, wymierzoną S.B. 16 kwietnia 1982 r. przez Sąd Okręgu Wojskowemu na okres 2 lat do wymiaru 3 lat pozbawienia wolności za czyn penalizowany w art. 270 par. 1 kk z 1969 r. A było to w sytuacji, gdy materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, by oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona przypisanego mu czynu.
Sędzia K. - według Izby Dyscyplinarnej - utożsamiał się z istniejącym wówczas ustrojem politycznym, stosował wobec wskazanego pokrzywdzonego represje z powodu prezentowanych i wyrażanych przezeń przekonań i poglądów społeczno – politycznych. Tym samym naruszył jego prawa do wyrażania takich przekonań i opinii dotyczących życia społecznego, które to represje stanowiły poważne prześladowania z przyczyn politycznych, czym dopuścił się zbrodni komunistycznej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości, poprzez bezprawne pozbawienie pokrzywdzonych wolności, działając na szkodę interesu publicznego oraz prywatnego pokrzywdzonego.
Czytaj w LEX: Kompetencja Ministra Obrony Narodowej do delegowania sędziego sądu wojskowego do innego sądu > >
IOZ nie zezwala na uchylenie immunitetu
Sprawa sędziego Stanisława K. wróciła do Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN, po likwidacji Izby Dyscyplinarnej SN w postępowaniu wznowieniowym.
Wówczas trzech sędziów tej Izby z sędzią sprawozdawcą Zbigniewem Korzeniowskim odmówiło zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej Stanisława K. - sędziego Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, za czyny wskazane we wniosku Naczelnika Instytutu Pamięci Narodowej -Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie.
Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN stwierdziła wówczas, że prokurator IPN nie wykazał we wniosku, że wyroki Sądu Najwyższego wydane z udziałem sędziego Stanisława K. nie były wynikiem jego błędu. Taki argument, a zarazem pierwsza granica badania sprawy (wniosku), wynika z uchwały Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego z 19 września 2023 r., sygn. akt II ZZP 2/22.
Poza tym. nie ma podstaw do stwierdzenia, że sędzia K. popełnił przestępstwo lub zbrodnię sądową, co też nie byłoby wystarczające do uchylenia immunitetu, ze względu na przedawnienie. Przedawnieniu nie podlega zbrodnia sądowa, stanowiąca jednocześnie zbrodnię przeciwko ludzkości.
Zachowanie sędziego Stanisława K. nie naruszało prawa – podkreślił sędzia Korzeniowski. Nie można nie dostrzegać, iż stan wojenny był szczególnym okresem. Miał swoje przyczyny i uwarunkowania. Odpowiedzialność za Państwo leżała po obu stronach sporu. W takiej sytuacji punktem odniesienia był obwiązujący wówczas porządek prawny. Wniosek pomija istotny stan prawny z okresu PRL, a ponadto regulację prawną przyjętą w 2022 r., dotyczącą błędu sędziego, a wyłączającą odpowiedzialność dyscyplinarną i karną.
Zażalenie wniesione przez IPN
Zażalenie na odmowę uchylenia immunitetu złożył prokurator IPN, Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie. Wskazał na błąd w ustaleniach faktycznych, dotyczący zamiaru bezpośredniego sędziego Stanisława K. Prokurator IPN nie zgodził się z twierdzeniem, iż materiał dowodowy nie wskazuje, iż sędzia działał w zamiarze bezpośrednim. Tymczasem z ustaleń IPN wynika, że sędzia K. stał na straży ustroju totalitarnego i popierał represje. Skazał trzech mężczyzn za błahe czyny, nie wypełniające znamion przestępstw.
W odpowiedzi obrońca sędziego Stanisława K. replikował, iż nie wiadomo, jak głosował obwiniony, bo obowiązuje sędziego tajemnica narady. Dwaj pozostali sędziwie tych składów już nie żyją. Stanisław K. był ponadto wiceprzewodniczącym Państwowej Komisji Wyborczej, zaproszony do tego gremium przez ówczesnego podsekretarza stanu Lecha Kaczyńskiego w Kancelarii Prezydenta RP. Jeśli sędzia K jest zbrodniarzem, to był nim także w 1990 roku, gdy sprawował funkcję wiceprzewodniczacego PKW. Czyli ówczesne wybory miały wadę prawą? – pytał retorycznie obrońca.
Posiedzenie Sądu Najwyższego odbyło się 12 marca br. , ale ogłoszenie uchwały odbędzie się 19 marca br.
Sygnatura akt II ZIZ 35/24
Zobacz także w LEX: Model prawny sprawowania przez sądy administracyjne wymiaru sprawiedliwości w rozumieniu przepisów rozporządzenia RODO > >
Cena promocyjna: 224.1 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 186.74 zł
