Prokurator postawił Łukaszowi Z. zarzut sprzedaży i podzielenia się papierosem ze środkiem odurzającym. To nie pierwszy raz, gdy mężczyzna rozprowadzał narkotyki, był już za to karany sądownie.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Lesznie z 28 lipca 2022 r. oskarżony Łukasz Z. został uniewinniony od zarzutu popełnienia trzech czynów wypełniających znamiona art. 58 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Zmiana zeznań świadka
Na skutek uwzględnienia apelacji prokuratora, wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu wyrok sądu I instancji został uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania.
W pisemnych motywach tego orzeczenia sąd II instancji stwierdził, iż doszło do nieprawidłowej oceny zeznań świadka Ignacego A., gdyż pominięto relację świadka z postępowania przygotowawczego. Świadek na etapie postępowania przygotowawczego złożył zeznania obciążające oskarżonego, które – jak wskazał oskarżyciel – stały się podstawą przedstawienia zarzutów co do trzech czynów.
Na rozprawie świadek przedstawił diametralnie odmienną wersję, a mianowicie, że żadnych substancji od oskarżonego nie kupował. W tej sytuacji obowiązkiem sądu było sięgnięcie po powyższy przepis i uzyskanie stanowiska świadka co do odmiennej treści zeznań.
Uchylenie wyroku uniewinniającego
Sąd I instancji tego obowiązku nie zrealizował i nie wyjaśnił sprzeczności. Z tej przyczyny sąd odwoławczy dostrzegł potrzebę ponowienia przewodu sądowego. Wskazał, że w toku ponownego rozpoznania sprawy, sąd I instancji winien przede wszystkim przesłuchać świadka Ignacego A.
W trakcie przesłuchania winny zostać świadkowi odczytane uprzednio złożone przez niego w postępowaniu przygotowawczym zeznania, w konsekwencji czego sąd winien dążyć do wyjaśnienia sprzeczności. Będzie to dopiero stanowiło bazę poprawnej oceny tego dowodu. Następnie, w zależności od treści złożonych przez świadka relacji sąd powinien rozważyć ponowne przesłuchanie oskarżonego oraz, jeżeli zajdzie taka potrzeba, rozważyć zasadność przyjętej przez oskarżyciela kwalifikacji prawnej zarzuconych oskarżonemu czynów.
Kasacja obrońcy
Skargę od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zarzucił naruszenie art. 437 par. 2 k.p.k. poprzez uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Lesznie i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania w celu przesłuchania wyłącznie jednego, ewentualnie dwóch świadków, podczas gdy przepis ten upoważnia do wydania tej treści rozstrzygnięcia jeżeli konieczne jest przeprowadzenie przewodu sądowego w całości. Sąd II instancji nie stwierdził nadto z całą stanowczością, że nie ma możliwości wydania wyroku uniewinniającego i konieczne jest skazanie Łukasza Z.
W konsekwencji autor skargi wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi odwoławczemu do ponownego rozpoznania.
Powtórzenie procesu
Sąd Najwyższy orzekł, że skarga co do zasady, okazała się słuszna. Sąd Najwyższy przywołał w uzasadnieniu wyroku uchwalę z 22 maja 2019 r., w której stwierdził, że konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, jako powód uchylenia przez sąd odwoławczy zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zachodzi wówczas, gdy sąd I instancji naruszył przepisy prawa procesowego, co skutkowało, w realiach danej sprawy, nierzetelnością prowadzonego postępowania sądowego. I to uzasadniało potrzebę powtórzenia (przeprowadzenia na nowo) wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy.
Jak podkreślił sędzia sprawozdawca Igor Zgoliński, powtórzenie przewodu sądowego z przyczyn dowodowych będzie więc niezbędne dopiero wówczas, gdy cała podstawa dowodowa wyroku sądu I instancji jest obarczona mankamentami. Wadliwość ta dotyczyć będzie przeprowadzenia wszystkich dowodów - tzw. osobowych źródeł dowodowych, a nadto nieprawidłowego ujawnienia dowodów z dokumentów, bądź nieujawnienia innych dowodów, na których oparte zostało orzeczenie.
Gdy nie zachodzą te okoliczności, postępowanie dowodowe w uzupełniającej części powinien przeprowadzić sąd odwoławczy. To na tym sądzie spoczywa obecnie obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego w każdym, nawet szerokim zakresie i w prawidłowym trybie – po to, by w oparciu o „sanowany” materiał dowodowy wydać orzeczenie.
Stwierdzony mankament postępowania dowodowego w postaci nieodczytania zeznań świadka z protokołu, w żadnej mierze, nawet przy zawężeniu materiału dowodowego, nie dawał podstaw do przyjęcia, iż konieczne jest powtórzenie całości przewodu sądowego – orzekła Izba Karna SN. Takich zaleceń nie zawarł zresztą także sąd II instancji. Wobec tego rację miał autor skargi, że wyrok w zaskarżonej części naruszał art. 437 par. 2 k.p.k. Konsekwencją stwierdzenia powyższej obrazy prawa było uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Najwyższy orzekał w składzie: SSN Igor Zgoliński (przewodniczący, sprawozdawca), SSN Antoni Bojańczyk oraz SSN Paweł Kołodziejski
Wyrok Izby Karnej SN z 5 marca 2025 r., sygnatura akt I KS 43/24
Cena promocyjna: 75.6 zł
|Cena regularna: 84 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 63 zł
