Przeszukanie u adwokata wymaga szczególnych rozwiązań - NRA postuluje zmiany w prawie

Adwokatura chciałaby zmian nakładających np. na prokuraturę, ale też służby obowiązek zawiadamiania o przeszukaniu domu adwokata czy kancelarii dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuszczenia jego lub wskazanej przez niego osoby do udziału w tej czynności. Proponuje też doregulowanie stosowania środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu adwokata. Cel to m.in. ochrona adwokackiej niezależności.

Petycja w tym zakresie ma zostać skierowana do Senatu, a dołączony do niej zostanie projekt zmian w Kodeksie postępowania karnego. Przygotował go adwokat Przemysław Rosati, kandydujący na prezesa NRA, który również będzie reprezentował adwokaturę w tej inicjatywie.

- Proponowane rozwiązanie przyczyni się do należytego zabezpieczenia tajemnicy adwokackiej i obrończej, przede wszystkim w kancelarii adwokackiej, jak też w każdym innym miejscu lub pomieszczeniu, którego przeszukanie mogłoby wiązać się z co najmniej potencjalnym zagrożeniem naruszenia tych tajemnic. Podniesienie standardu ochrony tych tajemnic jest w interesie publicznym, w tym w interesie wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzenie rozwiązań podnoszących standard tej ochrony wzmocni zaufanie obywateli do państwa, będzie prowadziło do budowania poczucia bezpieczeństwa oraz wiarygodność i legitymacji wymiaru sprawiedliwości - mówi w rozmowie z Prawo.pl.

Czytaj: Akta spraw pod specjalną ochroną - dziennikarz raczej do nich nie zajrzy>>

Po pierwsze kwestia przeszukania

Mecenas podkreśla, że w aktualnym stanie prawnym brak jest na poziomie ustawy regulacji nakładającej na organ przeprowadzający lub zlecający przeprowadzenie przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego, należącego do adwokata albo będącego w jego posiadaniu, obowiązku zawiadomienia dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuszczenia dziekana lub osobę przez niego wskazaną do udziału w tej czynności. 

Tymczasem ustawodawca przewidział takie szczególne rozwiązania przy rozpoczęciu przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego, należącego do instytucji państwowej lub samorządowej. Wówczas - zgodnie z przepisami - należy o zamierzonym przeszukaniu zawiadomić kierownika tej instytucji lub jego zastępcę albo organ nadrzędny i dopuścić ich do udziału w czynności (art. 222 par. 1 k.p.k.). Ponadto przeszukanie pomieszczenia zajętego przez wojsko może nastąpić jedynie w obecności dowódcy lub osoby przez niego wyznaczonej (art. 222 par 2 k.p.k.). 

Zobacz procedurę w LEX: Przeszukanie na podstawie postanowienia sądu >

- Dlatego moim zdaniem konieczne są zmiany w tym zakresie, bo nie ma uzasadnienia, aby analogicznego rozwiązania nie wprowadzić w przypadku adwokatów, przede wszystkim w interesie naszych klientów, bo jesteśmy depozytariuszami ich tajemnic - mówi w rozmowie z Prawo.pl. Adwokatura postuluje więc, by w art. 222 po par. 2 dodać par. 3 w brzmieniu: "Przed rozpoczęciem przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego, należącego do adwokata albo będącego w jego posiadaniu, należy o zamierzonym przeszukaniu zawiadomić dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuścić go lub osobę przez niego wskazaną do udziału w tej czynności".

Zobacz procedurę w LEX: Przeszukanie na podstawie postanowienia prokuratora >

Decyzja o zawieszeniu adwokata w gestii sądu

Kolejna propozycja dotyczy sposobu zawieszania w wykonywaniu zawodu adwokata w postępowaniu karnym. NRA postuluje dodanie po art. 276a k.p.k. art. 276b k.p.k. W projektowanym par. 1 proponuje się, by zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu w stosunku do oskarżonego będącego adwokatem, mogło nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. Środka tego nie stosowałoby się, jeżeli czyn będący przedmiotem zarzutu nie ma związku z wykonywaniem zawodu adwokata. 

- Przeniesienie na sąd uprawnienia do zastosowania tego środka zapobiegawczego wobec adwokata powoduje, że organem procesowym stosującym ten środek jest niezależny sąd, w skład którego wchodzi niezawisły sędzia – niezaangażowany w realizację funkcji ścigania i oskarżania - uzasadniono. Z kolei w par. 2 zaproponowano by w postanowieniu o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego określić czas jego trwania, a ponadto oznaczyć termin, do którego ma trwać. Okres ten miałby być nie dłuższy niż 3 miesiące. 

Z kolei w par. 4 NRA proponuje wskazanie elementów jakie powinien zawierać wniosku o zawieszenie adwokata w wykonywaniu zawodu - m.in. wymienienie dowodów wskazujących na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo, dowody stwierdzające okoliczności przemawiające za istnieniem zagrożeń dla prawidłowego toku postępowania oraz określonej podstawy stosowania tego środka zapobiegawczego i konieczności jego stosowania.

- Potrzeba zmiany sposobu ukształtowania zasad stosowania środka zapobiegawczego wskazanego w art. 276 k.p.k. w odniesieniu do adwokata, w tym przede wszystkim przeniesienie kompetencji do jego stosowania w postępowaniu przygotowawczym z urzędu prokuratorskiego na sąd oraz wprowadzenie jako zasady temporalnego stosowania tego środka i cyklicznej kontroli przez sąd zasadności dalszego stosowania, uzasadniona jest koniecznością zagwarantowania przez ustawodawcę wyższego standardu ochrony zawodu zaufania publicznego jakim jest zawód adwokata - mówi mecenas Rosati. I dodaje, że dotyczy to przede wszystkim bezwzględnego zapewnienia przez ustawodawcę niezależności zawodu adwokata, co jest determinowane interesem publicznym. 

Zobacz procedurę w LEX: Zawieszenie oskarżonego w czynnościach służbowych >

- Zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu adwokata w istotny sposób oddziałuje na uprawnienia w sferze wykonywania zawodu, wobec osoby w stosunku do której środek zostaje zastosowany. Jednak nie tylko tej osoby. Nabiera to szczególnego znaczenia w sytuacji, w której środek ten zostaje zastosowany wobec podejrzanego, który wykonuje zawód adwokata. Niesie to za sobą daleko idące konsekwencje dla obywateli, którzy są klientami zawieszonego adwokata - dodaje. 

Czytaj: Jeszcze więcej władzy dla prokuratora - warunkiem listu żelaznego brak jego sprzeciwu>>

Istotny interes klientów 

Mecenas przypomina równocześnie, że zawód zaufania publicznego to profesja polegająca na obsłudze osobistych potrzeb ludzkich, wiążący się z przyjmowaniem poufnych informacji dotyczących życia osobistego. 

- Zawieszenie adwokata w wykonywaniu zawodu rzutuje nie tylko na jego sytuację zawodową i osobistą, ale przede wszystkim na sytuację życiową lub zawodową jego klientów we wszystkich prowadzonych przez adwokata sprawach. Zauważyć również należy, że sposób ukształtowania środka zapobiegawczego wskazanego w art. 276 k.p.k. w odniesieniu do adwokata, którego zastosowanie w toku postępowania przygotowawczego należy do kompetencji urzędu prokuratorskiego, przy uwzględnieniu, że czas jego stosowania w praktyce może być w zasadzie bezterminowy (do zakończenia postępowania, które może trwać bardzo długi czas), jest nieprawidłowy - podsumowuje. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.