Już w sierpniu Prawo.pl pisało o tym, że Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) chce, by istniała możliwość zatrudnienia na stanowiskach kierowniczych w Służbie Więziennej pracowników cywilnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami stanowiska kierownicze obsadzane mogą być tylko przez oficerów tej służby. Resort uzasadnia swoje propozycje koniecznością nadzorowania takich obszarów jak programy inwestycyjne czy wdrażanie nowych technologii.

Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów - art. 64 ustawy o Służbie Więziennej "zastępców Dyrektora Generalnego powołuje, spośród oficerów Służby Więziennej, i odwołuje ze stanowiska Minister Sprawiedliwości na wniosek Dyrektora Generalnego”. Z kolei zgodnie z art. 65 ww. "dyrektora okręgowego powołuje, spośród oficerów Służby Więziennej, i odwołuje ze stanowiska Minister Sprawiedliwości na wniosek Dyrektora Generalnego. Zastępcę dyrektora okręgowego powołuje, spośród oficerów Służby Więziennej, i odwołuje ze stanowiska Dyrektor Generalny na wniosek dyrektora okręgowego”. Art. 66 stanowi, że „dyrektora zakładu karnego i dyrektora aresztu śledczego powołuje, spośród oficerów Służby Więziennej, i odwołuje ze stanowiska Dyrektor Generalny na wniosek właściwego dyrektora okręgowego. Zastępców dyrektora zakładu karnego i zastępców dyrektora aresztu śledczego powołuje, spośród oficerów Służby Więziennej, i odwołuje ze stanowiska dyrektor okręgowy na wniosek dyrektora tego zakładu karnego lub dyrektora tego aresztu śledczego". Zmiany polegają na dodaniu po "spośród oficerów Służby Więziennej" lub "pracowników Służby Więziennej".  

Czytaj: Cywil będzie mógł być szefem w SW >>

Gdzie potrzebni cywile?

Jak wynika z uzasadnienia MS, pracownicy cywilni na kierowniczych stanowiskach potrzebni są m.in. do zadań związanych z programami inwestycyjnymi. Chodzi o:

  •     budowę nowych jednostek penitencjarnych i pawilonów mieszkalnych,
  •     wdrażanie technologii informatycznych (np. Centralna Baza Danych Osób Pozbawionych Wolności albo System  Dozoru Elektronicznego),
  •     realizowanie procedur zamówieniowych (np. przetargi na dostawę energii elektrycznej i innych paliw do wszystkich zakładów karnych i aresztów śledczych w kraju), koniecznym wydaje się stworzenie możliwości zatrudnienia na stanowiskach kierowniczych w Służbie Więziennej również pracowników cywilnych, będących specjalistami z poszczególnych dziedzin, w tym strategicznie ważnych dla funkcjonowania jednostek organizacyjnych więziennictwa, odpowiedzialnych na przykład za prowadzenie zagadnień finansowo - inwestycyjnych lub informatycznych w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej.

 

Czytaj w LEX: Zając Bartosz, Współczesne problemy więziennictwa z perspektywy funkcjonariuszy Służby Więziennej >

Groźba upolitycznienia formacji?  

Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa wyraził w swojej opinii sprzeciw do proponowanych zmian. Jak wskazano, z zapowiedzi MS wynikało, że planowana nowelizacja ustawy o Służbie Więziennej obejmie cały jej obszar, a nie jedynie kwestię powoływania na stanowiska kierownicze w Służbie Więziennej pracowników cywilnych.

- Co więcej, miała ona zostać wypracowana wspólnie ze stroną społeczną. Tymczasem obecny projekt ustawy koncentruje się wyłącznie na zmianach dotyczących obsady stanowisk kierowniczych i wprowadza możliwość powoływania na te stanowiska pracowników cywilnych, co budzi nasz stanowczy sprzeciw. Zarząd Główny NSZZFiPW apeluje do Pana Premiera o wycofanie się Ministerstwa Sprawiedliwości z tego absurdalnego pomysłu. Proponowane zmiany mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji, które zagrożą właściwemu wizerunkowi Służby Więziennej w oczach społeczeństwa - wskazano.

I wyjaśniono, że Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną, której głównym celem jest ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw. - Istnieje realne ryzyko, że w wyniku tych zmian na stanowiska kierownicze zostaną powoływane osoby powiązane z różnymi ugrupowaniami politycznymi, co może prowadzić do sytuacji, w której priorytetem tych osób będą ich poglądy polityczne, a nie zapewnienie bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych - wskazano.

Dodano, że kolejnym kluczowym aspektem jest kwestia autorytetu przełożonego. - Osoba pełniąca funkcję dyrektora okręgowego, dyrektora zakładu karnego czy aresztu śledczego, która nie przeszła przez ścieżkę awansowania w różnych korpusach, nie będzie posiadała rzeczywistego autorytetu wśród swoich podwładnych. Pozostanie jej jedynie autorytet formalny, wynikający z zajmowanego stanowiska. Funkcjonariusze, którzy przez lata pracują nad swoim awansem i zdobywają odpowiednie doświadczenie oraz kwalifikacje, stracą motywację do dalszej służby, gdyż możliwość awansu może być odebrana przez powołanie osoby z zewnątrz - podsumowuje związek.

Wzory dokumentów - LEX:

 

Masowe odejścia ze służby

Związkowcy dodają, że może się to przełożyć na stabilność służby. - W ostatnich miesiącach ze służby odeszła rekordowa liczba funkcjonariuszy, co spowodowane jest ciągłymi zmianami w przepisach, które wprowadzają niepewność i brak stabilizacji. Proponowane zmiany mogą jeszcze bardziej pogłębić tę niekorzystną tendencję, co grozi dalszym osłabieniem kadry Służby Więziennej. Służba ta jest formacją, w której służą wyspecjalizowani funkcjonariusze, posiadający odpowiednie doświadczenie i kwalifikacje do zarządzania jednostkami penitencjarnymi. Proponowanie, aby na stanowiska kierownicze powoływać osoby z zewnątrz, jedynie z powodu posiadanego wykształcenia, jest w naszej ocenie niezrozumiałe i absurdalne - dodają związkowcy.

Krytycznie propozycje ocenia też Rada Krajowej Sekcji Służby Więziennej NSZZ „Solidarność”.

- W ocenie skutków regulacji wnioskodawca uzasadnia potrzebę zmiany ze względu na chęć zatrudniania wysokiej jakości specjalistów z dziedziny ekonomii, finansów publicznych czy wdrażania technologii w jednostkach penitencjarnych, wskazując stanowiska zastępców Dyrektora generalnego, zastępców Dyrektora okręgowego, zastępców Dyrektora aresztu śledczego, zastępców Dyrektora zakładu karnego. Jednak w proponowanej zmianie wnioskodawca idzie o krok dalej wnioskując, o zmiany przepisów dotyczących powoływania Dyrektorów jednostek organizacyjnych Służby Więziennej - podnosi.

Czytaj w LEX: Droga sądowa w sprawach dyscyplinarnych funkcjonariuszy Służby Więziennej >

 

Kilka zagrożeń

"Solidarność" wskazuje na kilka zagrożeń powołania na kierownicze stanowisko w Służbie Więziennej osoby bez doświadczenia w formacji mundurowej:

  1. Brak zrozumienia specyfiki pracy: Praca w Służbie Więziennej wymaga specyficznego zestawu umiejętności i wiedzy, które często są nabywane poprzez doświadczenie w formacji mundurowej. Osoba bez tego tła może nie rozumieć unikalnych wyzwań, jakie niesie ze sobą zarządzanie zakładami karnymi, co może prowadzić do nieoptymalnych decyzji.
  2. Trudności w zdobyciu autorytetu: W strukturach mundurowych hierarchia i autorytet odgrywają kluczową rolę. Kierowanie zespołem, który składa się głównie z osób mających doświadczenie w służbach mundurowych, może być trudne, jeśli lider nie posiada takiego samego zaplecza. Może to prowadzić do braku zaufania i respektu ze strony podwładnych.
  3. Brak znajomości procedur i regulacji: Służba Więzienna podlega licznym regulacjom prawnym, procedurom operacyjnym i standardom bezpieczeństwa, które są specyficzne dla tego rodzaju działalności. Osoba bez doświadczenia w tej dziedzinie może nie być w pełni świadoma wszystkich tych aspektów, co zwiększa ryzyko błędów i nieprzestrzegania procedur.
  4. Problemy z zarządzaniem kryzysowym: Sytuacje kryzysowe, takie jak zamieszki w więzieniach, wymagają szybkich i zdecydowanych działań opartych na doświadczeniu i znajomości taktyk oraz procedur operacyjnych. Pracownik cywilny bez doświadczenia w zarządzaniu takimi sytuacjami może mieć trudności z podejmowaniem odpowiednich decyzji w kryzysowych momentach.
  5. Zagrożenie dla bezpieczeństwa: Niewłaściwe zarządzanie, wynikające z braku doświadczenia, może prowadzić do sytuacji, które zwiększają ryzyko dla bezpieczeństwa więźniów, personelu oraz społeczeństwa. Nieznajomość standardów bezpieczeństwa może skutkować nieodpowiednimi decyzjami, które mogą eskalować problemy.
  6. Zniechęcenie i rotacja kadr: Jeśli kierownictwo nie posiada odpowiednich kompetencji i  doświadczenia, może to prowadzić do frustracji wśród personelu. Taka sytuacja może zwiększać rotację kadr oraz obniżać morale w jednostkach.

 

- Co więcej, powoływanie pracowników na stanowisko dyrektora jednostki, w konsekwencji może prowadzić do upolitycznienia wspominanych stanowisk, co w skutkach będzie miało negatywne oddziaływanie na wizerunek Służby Więziennej lokalnie, a nadto grozi uzależnieniem funkcji od bieżącej sytuacji politycznej i nadmierną rotacją - wskazano.

Postuluje też stworzenie Korpusu Służby Cywilnej w Służbie Więziennej w liczbie dwóch tysięcy etatów, w ciągu najbliższych czterech lat, do wsparcia zadań administracyjnych Służby Więziennej, między innymi zatrudniając specjalistów z dziedziny ekonomii, inwestycji czy technologii.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.