Podczas piątkowej sesji w zabytkowej Scuola Grande di San Giovanni Evangelista doszło do wymiany poglądów z Komisją w związku z rozpatrywaniem i zatwierdzeniem wspólnej opinii Komisji Weneckiej i Dyrekcji Generalnej ds. Praw Człowieka i Praworządności Rady Europy w sprawie projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.

Komisja Wenecka nie badała, czy jest konieczna nowelizacja ustawy o KRS, ponieważ - jak wyjaśniono - zostało to już wcześniej wyraźnie stwierdzone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Komisja badała głównie, w jakim stopniu środki wybrane przez polskie władze do tej zmiany przepisów są zgodne z europejskimi standardami praworządności.

Pozytywna opinia komisji, ale są zastrzeżenia 

W ocenie Komisji Weneckiej reforma będzie chronić niezależność sądownictwa i jest zgodna ze standardami europejskimi oraz ma na celu naprawienie sposobu powoływania obecnej KRS, by był zgodny z wyrokami ETPCz.

Choć przedterminowe zakończenie kadencji KRS w 2017 roku było krytykowane przez Komisję Wenecką i ETPCz, to Komisja uznała, że takie działanie ze względu na szczególne okoliczności w Polsce – jest teraz uzasadnione i zgodne ze standardami europejskimi.

Komisja oceniła jednocześnie, że całkowite wykluczenie tzw. neosędziów z możliwości kandydowania do KRS pomija indywidualną ich ocenę. Sędziowie nominowani po raz pierwszy po odbyciu aplikacji sędziowskiej zostaliby pozbawieni możliwości kandydowania do KRS, mimo że nie mieli innej możliwości rozpoczęcia pracy w wymiarze sprawiedliwości. W związku z tym Komisja zaleciła ponowne rozważenie wymogów dla sędziów, którzy chcą startować w wyborach do KRS.

W opinii odniesiono się też do zapisanego w projekcie utworzenia przy KRS Rady Społecznej, która ma doradzać w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich i asesorskich. Jak zaznaczono, zasadniczym celem jest zwiększenie wpływu społeczeństwa obywatelskiego na KRS, zwłaszcza że polska konstytucja nie odnosi się w sposób odpowiedni do tej sprawy.

- Mogą pojawić się pytania dotyczące konstytucyjności Rady Społecznej wobec braku jasnego konstytucyjnego podłoża. Co więcej, jest miejsce na pytanie, czy taka rada faktycznie zapewnia legalny wpływ społeczeństwa obywatelskiego lub czy wpływ ten będzie ułatwiony przez reformę składu samej KRS - napisano w opinii.

Poprawa jakości konsultacji 

Komisja Wenecka odnotowała w dokumencie, że "dyskusja nad reformą odbyła się w politycznym klimacie nieufności i utrzymujących się społecznych napięć".

- Na tym tle odpowiednia i transparentna procedura przyjęcia nowej ustawy ma szczególne znaczenie. Dlatego godne pochwały jest, że Ministerstwo Sprawiedliwości, a następnie sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka przeprowadziły publiczne konsultacje w trakcie przygotowań tej nowej ustawy - podkreślono.

Odnosząc się do tych konsultacji, Komisja Wenecka i Dyrekcja Generalna ds. Praw Człowieka i Praworządności oświadczyły, że podejście to jest "znaczącą poprawą w porównaniu z poprzednią praktyką, gdy przyspieszona procedura była wykorzystywana przez polskie władze, by przyjąć ważne reformy sądownictwa".

- Podczas gdy nowe rozwiązania proponowane przez projekt ustawy są istotne i dalekosiężne, ważne jest zapewnienie ich stabilności. Kontrproduktywne byłoby przywracanie zaufania do sądownictwa, jeśli zasady statutowe mogłyby zostać zmienione przy następnej zmianie rządu - zaznaczono w opinii. (is/PAP) 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.