Kwestie te reguluje Kodeks o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i Kodeks postępowania administracyjnego. Zacznijmy od tego, że zgodnie z art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego, organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu 13 maja 2021 r. (sygn. akt I SAB/Wr 324/21) orzekł, że sprawa administracyjna winna być rozpoznana w terminie miesiąca, zaś skomplikowania zamknięta po upływie dwóch miesięcy.
Kiedy mówimy o przewlekłości? Przewlekłość postępowania oznacza stan, w którym organ administracyjny w sposób nieuzasadniony "przedłuża" termin załatwienia sprawy w trybie art. 36 par. 2 k.p.a., powołując się na niezależne od niego przyczyny uniemożliwiające dotrzymanie terminu podstawowego, a w szczególności - konieczność wywiązania się z pewnych obowiązków procesowych przez stronę (np. przedłożenia przez nią dokumentacji niezbędnej dla podjęcia decyzji lub wzięcia udziału w czynnościach dowodowych), bądź gdy bieg terminu jest zatrzymany.
Czytaj: Posiedzenia niejawne mają rozładować zaległości w sądach administracyjnych>>
Sprawdź w LEX: Uwzględnienie skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania - PROCEDURA krok po kroku >>>
Cena promocyjna: 60.3 zł
Cena regularna: 67 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł 
Zgodnie z art. 37 par. 1 k.p.a.: na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35, w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowania przysługuje stronie zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Z kolei art. 38 mówi o tym, że pracownik organu administracji publicznej podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa, jeżeli z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub prowadził postępowanie dłużej niż było to niezbędne do załatwienia sprawy.
WZORY dokumentów w LEX:
- Odpowiedź na skargę w sprawie bezczynności organu >
- Wyrok uwzględniający skargę na przewlekłość postępowania >
- Wyrok uwzględniający skargę na bezczynność organu administracji >
- Zawiadomienie o niezałatwieniu sprawy w terminie i wyznaczeniu nowego terminu jej załatwienia >
Skarga na bezczynność organów
Zanim przejdziemy do skargi trzeba zacząć od tego, że zgodnie z art. 36 k.p.a par. 1, organ w każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia. Z kolei zgodnie z art. 37 par. 1 stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli:
- nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 par. 1 (bezczynność);
- postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).
Czytaj: Sądy administracyjne do reformy - nie tylko zmiana właściwości miejscowej >>
Ponaglenie wnosi się do:
- do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie;
- do organu prowadzącego postępowanie - jeżeli nie ma organu wyższego stopnia.
Art. 53. Kodeksu o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu.
I teraz zgodnie z art. 149 sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy:
zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;
- zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;
- stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.
Może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 par. 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 par. 6. Mowa o grzywnie w wysokości do dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.
Czytaj w LEX: Zawieszenie postępowania administracyjnego a stan bezczynności - LINIA ORZECZNICZA >>>
Rekompensata tak ale w drastycznych przypadkach
Z orzecznictwa wynika, że do przyznania takiej kwoty na rzecz skarżącego nie wystarczy stwierdzenie, że doszło do bezczynności. Przykładem jest wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu z 1 lipca 2020 r. Wskazał on, że instytucja ta jest dodatkowym środkiem dyscyplinująco-represyjnym, który powinien być stosowany w szczególnie drastycznych przypadkach zwłoki w załatwieniu sprawy.
- Szczególnie, gdy można dojść do przekonania, że działania organu noszą znamiona celowego unikania podjęcia rozstrzygnięcia - uzasadnił.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
