Sędzia Sądu Najwyższego Kamil Zaradkiewicz 28 listopada 2018 r. wniósł pozew o nakazanie dopuszczenia go do wykonywania funkcji orzeczniczych w Sądzie Najwyższym Izbie Cywilnej.
Kamil Zaradkiewicz został powołany do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 10 października 2018 r. Złożył ślubowanie, a następnie stawił się w Sądzie Najwyższym w celu objęcia stanowiska, które jest przydzielone do Izby Cywilnej.
Wyznaczenie sędziego do orzekania
Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracą Izby Cywilnej Dariusz Zawistowski nie wyznaczał powoda do składów orzekających.
W toku sprawy Sąd Najwyższy postanowieniem z 20 grudnia 2018 r. udzielił zabezpieczenia poprzez zobowiązanie Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej do wyznaczania powoda do składów orzekających, w tym, jako sędziego sprawozdawcę. Jednak nie rzadziej niż sędziów Izby Cywilnej, którzy objęli stanowiska sędziego Sądu Najwyższego przed 10 października 2018 r..
Czytaj: SN: Sędzia Zaradkiewicz walczy z własnym sądem o dopuszczenie do orzekania>>
Kamil Zaradkiewicz miał mieć też przydzielonego asystenta. Postanowienie zobowiązało I Prezesa Sądu Najwyższego, w ramach ogólnego nadzoru, który sprawuje nad działalnością administracyjną Sądu Najwyższego, do zapewnienia przestrzegania przez Prezesa kierującego pracą Izby Cywilnej obowiązku wyznaczania do udziału w składach orzekających (w tym, jako sędziego sprawozdawcy) powoda, zgodnie z zasadą równomiernego obciążenia pracą sędziów.
Czytaj w LEX: Sytuacja wymiaru sprawiedliwości i zawieszenie Izby Dyscyplinarnej SN >
Postanowienia nie wykonano
Jak zauważyła Izba Dyscyplinarna, postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia nie zostało prawidłowo wykonane przez Prezesa kierującego pracą Izby Cywilnej, gdyż powód nie jest, podobnie jak pozostali sędziowie powołani w październiku 2018 r., wyznaczany do składów z sędziami powołanymi przed tą datą, co musi zaburzać równomierne obciążenie pracą sędziów Izby.
Izba stwierdziła też, że faktu dopuszczenia powoda do czynności orzeczniczych nie można było jednak uznać za podstawę do oddalenia powództwa, nie tylko z racji jego ułomności, ale także z tego powodu, że dopuszczenie do orzekania jest wyłącznie wynikiem postanowienia o zabezpieczeniu.
Izba Dyscyplinarna uznała za oczywiste, iż istotą pełnienia urzędu sędziego jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, które odbywa się poprzez rozpoznawanie spraw wpływających do danego sądu, orzekanie jest bowiem konstytucyjnym prawem i obowiązkiem sędziego.
W świetle prawa sędzia może być pozbawiony możliwości orzekania jedynie w wyniku orzeczenia przez sąd dyscyplinarny kary złożenia z urzędu, a także w szczególnych przypadkach –zawieszenia w czynnościach służbowych lub zarządzenia przez właściwy organ natychmiastowej przerwy w czynnościach służbowych sędziego.
Prezes izby Cywilnej działał bezprawnie
Z całą pewnością uniemożliwienie sędziemu wykonywania czynności orzeczniczych nie może nastąpić poprzez arbitralne, pozbawione podstaw prawnych, a zatem nieuprawnione, działanie organów administracji sądowej, w tym przypadku Prezesa kierującego praca Izbą Cywilną Sądu Najwyższego - orzekł sędzia Sławomir Niedzielak, sprawozdawca. - A to ponadto nie spotkało się właściwą reakcją I Prezesa Sądu Najwyższego w trybie nadzoru administracyjnego - dodał.
W ramach tej sprawy oraz kilku odrębnych postępowań Sąd Najwyższy w Izbie Dyscyplinarnej rozpoznawał także wnioski pełnomocników pozwanego o wyłączenie sędziów, o odrzucenie pozwu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej oraz o częściowe uchylnie zabezpieczenia, jak również wniosek powoda o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Pozwany stwierdził, że kwestia będąca przedmiotem pozwu powinna być rozwiązana na drodze służbowej poprzez przedstawienie jej do rozpoznania przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Postanowieniem z 14 listopada 2019 r., utrzymanym w mocy prawomocnym postanowieniem z 22 czerwca 2020 r., Sąd Najwyższy potwierdził dopuszczalność drogi sądowej w tej sprawie.
Należy podkreślić, że, wbrew sugestiom pozwanego, powód nie żądał ustalenia, że jest sędzią Sądu Najwyższego, lecz wyłącznie dopuszczenia do czynności orzeczniczych i to właśnie dlatego, że został powołany do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego i objął to stanowisko, czego w istocie pozwany nie kwestionuje.
Właściwość Izby Dyscyplinarnej
Właściwość Sądu Najwyższego do rozpoznania tej sprawy wynika z art. 27 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym z 17 grudnia 2029 r..
Sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczące sędziów Sądu Najwyższego oraz sprawy z zakresu przeniesienia sędziego Sądu Najwyższego w stan spoczynku rozpoznawane są w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego Izby Dyscyplinarnej, zaś w drugiej instancji – w składzie trzech sędziów Izby Dyscyplinarnej. Przepis ten stosuje się także do sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Sprawdź również książkę: Uzasadnienia wyroków sądu karnego na urzędowych formularzach. Komentarz. Wzory. Orzecznictwo >>
