Koszt postępowania przed sądem powszechnym to nie tylko wysokość opłaty od pozwu. Im dłużej trwa postępowanie, tym wyższe są np. koszty zastępstwa procesowego. Do tego dochodzą społeczne koszty funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, którymi obciążone jest całe społeczeństwo.
W postępowaniu przed stałym sądem polubownym opłata arbitrażowa zwykle jest zależna od wartości przedmiotu sporu. To prawda, ale ostateczny koszt postępowania znany jest na samym jego początku, poza tym strony już po posiedzeniu organizacyjnym znają datę wydania orzeczenia.
Czytaj w LEX: Polubowne rozstrzyganie sporów >
Szybciej niż w sądach państwowych
Warto podkreślić, że postępowanie prowadzone przez arbitrów jest jednoinstancyjne, również z uwagi na rozbudowaną formę analizy materiału dowodowego, czy też specyficzną możliwość „wygrywania częściowego” sporu. W arbitrażu strony mają gwarancję poszanowania interesów obu stron i tajemnic handlowych. Średni czas rozstrzygania sporu w Sądzie Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie zamyka się, od wniesienia pozwu do wydania wyroku, w dwunastu miesiącach. Procedura przyspieszona zakłada natomiast, że wyrok będzie wydany w ciągu sześciu miesięcy od ukonstytuowania się zespołu orzekającego. To znacznie szybciej niż w sądach państwowych. A powszechnie wiadomo, iż czas nie jest sprzymierzeńcem przedsiębiorców – zwłaszcza tych będących w sporze sądowym. Lata niepewności w oczekiwaniu na wyrok, piętrzące się zaległości finansowe – dla wielu firm może to oznaczać koniec działalności.
Czytaj: Deklaracja arbitra - arbitrzy chwalą, ale niezbyt chętnie podpisują>>
W sądzie polubownym orzekają fachowcy
Ważne więc, by spory – zwłaszcza te gospodarcze – rozstrzygały podmioty wiarygodne, z dużym doświadczeniem, mające do dyspozycji specjalistów z dziedziny, której dana sprawa dotyczy (Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej to niemal 70 lat tradycji). To sprawia, że rozumieją oni biznes lepiej niż sędziowie państwowi, których do spraw przydziela się losowo. Możliwe jest więc, że w naszym sądzie w tzw. sporze uchwałowym będą orzekali trzej profesorowie prawa handlowego.
Czytaj w LEX: Mediacja po reformie KPC >
Arbitraż nie antagonizuje
Ponadto należy dodać, że postępowanie przed sądem polubownym ma zawsze element koncyliacyjny i nie prowadzi do takiego antagonizowania stron, jak to ma miejsce w sądownictwie powszechnym. Potwierdzeniem wartości arbitrażu, jako pewnej „awangardy”, jeżeli chodzi o rozwiązanie w dziedzinie nowoczesnego procesu inwestycyjnego, jest fakt, że wiele rozwiązań wypracowanych w arbitrażu było inspiracją dla ustawodawcy w odniesieniu do rozległej nowelizacji postępowania cywilnego przed sądem powszechnym. Przykładowo wprowadzono w ten sposób harmonogramy postępowań, czy pisemne oświadczenia świadków.
Czytaj w LEX:
Nowe obowiązki sędziów i pracowników wymiaru sprawiedliwości - reforma KPC >
Nowe obowiązki pełnomocników procesowych - reforma KPC >
Oczywiście nie twierdzę, że w każdym przypadku poddanie sporów gospodarczych arbitrażowi będzie celowe i uzasadnione. Za każdym razem należy brać pod uwagę bardzo wiele czynników, np. w sporach uchwałowych m.in. liczebność udziałowców czy też akcjonariuszy spółki. Z całą pewnością natomiast w sporach tych może się ujawnić coś, co określamy jako walor arbitrażu, czyli bardzo wysoka kompetencja rozstrzygnięcia, dobra organizacja postępowania i stosunkowo krótki czas od wszczęcia sprawy do rozstrzygnięcia sporu.
Autor: Radca prawny Marek Furtek, przewodniczący Rady Arbitrażowej Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej.
Czytaj w LEX:
Kalkulator opłat sądowych po reformie KPC >
Zmiany w uzasadnianiu orzeczeń po nowelizacji KPC >
