- W szkołach publicznych przedstawiciele władzy będą mieli decydujący głos przy wyborze dyrektora. Będą mogli też wykreślić placówkę niepubliczną z rejestru i odebrać jej uprawnienia do działania. Samorządy lokalne i inne organy prowadzące szkoły stracą wpływ na funkcjonowanie swoich placówek. Planowane rozwiązania naruszają konstytucyjną zasadę pomocniczości. Są próbą powrotu do centralistycznego modelu zarządzania oświatą. Zmierzają do zniszczenia jej różnorodności - zwracają uwagę sygnatariusze listu.

Czytaj:
W szkole tylko organizacje, na które zgodzi się kurator>>
Koniec autonomii szkół - kurator zdecyduje, dyrektor odpowie>>

 

Głosy urzędników przeważą w konkursie na dyrektora

Zmieni się skład komisji przeprowadzającej konkurs na dyrektora szkoły - przedstawiciele kuratorium będą mieli pięć głosów i to niezależnie od tego, ilu z nich stawi się na posiedzeniu. Reszta składu pozostanie bez zmian:

  • trzech przedstawicieli organu prowadzącego;
  • po dwóch przedstawicieli rady rodziców i rady pedagogicznej;
  • po jednym przedstawicielu organizacji związkowej działającej w szkole.

 

Jak wyjaśnia resort, konieczne jest to ponieważ:  "w celu zapewnienia wszystkim uczniom jak najlepszych warunków kształcenia, wychowania oraz opieki, niezmiernie ważne jest, aby stanowisko dyrektora szkoły lub placówki zajmowała osoba, która gwarantuje należyte wykonanie powierzanych jej zadań, ale również która swoją wiedzą, doświadczeniem i postawą umożliwi najlepsze funkcjonowanie i organizację pracy kierowanej przez nią szkoły lub placówki".

Czytaj w LEX: Nowe zasady obsadzania stanowiska dyrektora szkoły w okresie COVID-19 >

Nowelizacja wprowadzi również konieczność uzyskania pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny w przypadku gdy organ prowadzący szkołę lub placówkę powołuje na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki osobę niebędącą nauczycielem oraz w przypadku, gdy organ prowadzący powierza stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi. Łatwiej będzie także dyrektora zawiesić, będzie to możliwe nawet bez postępowania dyscyplinarnego - jak wynika z założeń, organ nadzoru będzie mógł w tej sprawie wystąpić do organu prowadzącego w "w sprawach niecierpiących zwłoki związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa uczniów w czasie zajęć organizowanych przez szkołę". 

 

Pałka na dyrektorów

- Zapowiedziane zmiany pozwolą kuratorowi odwołać dyrektora placówki publicznej w ciągu 14 dni. Zwolniony z funkcji dyrektor nie będzie mógł nawet odwołać się od tej decyzji. Do odwołania wystarczy niewykonanie przez dyrektora zaleceń pokontrolnych przedstawiciela kuratorium. Nieznane są standardy kuratoryjnej kontroli i kryteria oceny pracy dyrektora. Istnieje poważna obawa, że kuratoryjna kontrola będzie całkowicie uznaniowa i stanie się “pałką na dyrektorów”, którzy realizują program wychowawczy i edukacyjny zgodnie z prawem, ale nie z ideologiczną wykładnią kierownictwa resortu edukacji - czytamy w liście. Autorzy podkreślają, że to zamach na autonomię szkoły, dyrektora i nauczycieli i podważenie obowiązujących od lat 90-tych demokratycznych zasad funkcjonowania placówek oświatowych.

- W trudnej sytuacji polskiego szkolnictwa wyostrzonej pandemią przy brakach kadrowych, złej kondycji fizycznej i psychicznej pracowników oświaty, uczniów i uczennic - straszak w postaci natychmiastowego odwołania dyrektora destabilizuje pracę szkoły, wprowadzając poczucie niepewności. Jeśli ze statku znika kapitan, załoga traci motywację i poczucie bezpieczeństwa. Nauczyciele i nauczycielki, uczennice i uczniowie, zostają pozbawieni wsparcia i stabilnego przywództwa - tłumaczą. Dodają, że uderzają także w autonomię kierownictwa i rad szkół w zakresie programu nauczania i sposobów realizacji podstawy programowej oraz programu profilaktyczno-wychowawczego. Dyrektor będzie zobowiązany uzyskać zgodę kuratorium na działania prowadzone przez organizacje społeczne w szkołach. Organizacje te od lat pomagają nauczycielkom i nauczycielom w realizacji zadań edukacyjnych i wychowawczych - od przedszkola do ostatnich klas szkół średnich. Prowadzą szkolenia, tworzą materiały dydaktyczne, wprowadzają do szkół nowe metody nauczania i oceniania, a także udzielają bezpośredniego wsparcia dzieciom i młodzieży. W czasie pandemii pomagały rozwijać kompetencje cyfrowe oraz oferowały wsparcie metodyczne i psychologiczne. 

 

Monopol na edukację

- Obserwując publiczne działania ministerstwa, obawiamy się, że w efekcie planowanych zmian funkcjonować będą nieformalne listy organizacji “polecanych” i “niepożądanych”. Tymczasem szkoła, jako instytucja realizująca publiczne zadania, ma konstytucyjny obowiązek zapewnić równość i poszanowanie przekonań wszystkich obywateli, nie tylko tych, którzy podzielają poglądy obecnego kierownictwa resortu. Ma też obowiązek respektować prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami - podkreślają autorzy listu. Sprzeciwiają się działaniom MEiN i zapowiadają, że będą monitorować prace nad rządowymi projektami.

Pod listem podpisały się:

  • Akcja Demokracja
  • Edukacyjna Fundacja im. Romana Czerneckiego
  • Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
  • Fundacja ADRA Polska
  • Fundacja Aktywności Lokalnej
  • Fundacja Autonomia
  • Fundacja Bęc Zmiana
  • Fundacja Centrum Cyfrowe
  • Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej
  • Fundacja Centrum im. Prof. Bronisława Geremka
  • Fundacja CultureLab
  • Fundacja Dobra Wola
  • Fundacja Dobrej Edukacji
  • Fundacja Go’n’Act
  • Fundacja im. Stefana Batorego
  • Fundacja Ja, Nauczyciel
  • Fundacja Liberté!
  • Fundacja na rzecz Praw Ucznia
  • Fundacja Obywatelska Wielkopolska
  • Fundacja Ośrodka KARTA
  • Fundacja Otwarty Plan
  • Fundacja Pole Dialogu
  • Fundacja Przestrzeń dla Edukacji
  • Fundacja Rozwoju Dzieci im. J.A. Komeńskiego
  • Fundacja Stocznia
  • Fundacja Szkoła z Klasą
  • Fundacja Wolne Sądy
  • Fundacja WWF Polska
  • Gdańska Fundacja Oświatowa
  • Instytut Spraw Publicznych
  • Komitet Obrony Demokracji
  • Krytyka Polityczna (Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego)
  • Małopolskie Towarzystwo Oświatowe
  • Moc Inicjatyw
  • Ośrodek Działań Ekologicznych “Źródła”
  • Otwarta Rzeczpospolita - Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii
  • Polska Fundacja im. Roberta Schumana
  • Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji
  • Sieć Obywatelska Watchdog Polska
  • Stowarzyszenie Amnesty International
  • Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
  • Stowarzyszenie Jeden Świat
  • Stowarzyszenie Klon/Jawor
  • YORGHAS Foundation.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.