Związek Nauczycielstwa Polskiego zaprezentował raport: „Wynagrodzenia polskich nauczycieli. Porównanie z krajami EU i zarobkami pracowników o podobnych kwalifikacjach w Polsce”. Wynika z niego, że gwałtowny wzrost inflacji w 2022 roku znacząco obniżył wartość realną wynagrodzeń m.in. nauczycieli. Wyższe ceny zmniejszają siłę nabywczą wynagrodzeń pozostających na podobnym poziomie nominalnym lub rosnących wolniej niż ceny. Ostatni wzrost wynagrodzeń nauczycieli miał miejsce w maju 2022 roku (średni wzrost nominalnego wynagrodzenia wyniósł około 4,4 proc.).
Podwyżki dla nauczycieli w 2023 - uwzględnione w ustawie budżetowej, ale niższe od oczekiwanych>>
Sprawdź w LEX: Kalkulator awansu zawodowego nauczycieli >>>
Polska w ogonie UE
Na dwóch etapach kariery – jej początku oraz po przepracowaniu 15 lat w zawodzie. Polska należy do krajów z najniższymi zarobkami nauczycieli według parytetu siły nabywczej. W momencie wejścia na rynek pracy, pensje polskich nauczycieli – według standardu siły nabywczej są wyższe jedynie w porównaniu do Węgier i Słowacji. Nauczyciele szkół podstawowych z państw takich jak Hiszpania, Holandia, Austria, Dania czy Niemcy zaczynają karierę z ponad dwukrotnie wyższą pensją według parytetu siły nabywczej niż polscy pedagodzy. Pod względem zarobków pedagogów z piętnastoletnim stażem, Polska jest czwarta od końca wśród państw Unii Europejskiej.
Istotnym problemem w zawodzie nauczyciela jest również przeciętna perspektywa rozwoju wynagrodzeń w czasie wykonywania zawodu. W trakcie kariery polscy nauczyciele nie mogą liczyć na wysoki wzrost siły nabywczej swoich pensji. Według standardu siły nabywczej, wynagrodzenie nauczyciela szkoły podstawowej wzrasta w wartościach absolutnych o 4 533 jednostek, co jest wartością poniżej średniego poziomu wzrostu w krajach Unii Europejskiej oraz Norwegii.
Czytaj w LEX: Wynagrodzenie nauczyciela za godziny ponadwymiarowe >>>
Czytaj w LEX: Ujawnianie danych o wynagrodzeniu nauczycieli w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej >>>
Młodzi nie garną się do pracy w szkole
Niska satysfakcja z pracy, spowodowana ostatnimi wydarzeniami, w połączeniu z relatywnie niskimi płacami wpływają na malejące zainteresowanie młodych osób zawodem nauczyciela. Bez radykalnych zmian w wynagrodzeniach i warunkach pracy będzie to negatywnie oddziaływać na jakość systemu edukacji w nadchodzących dekadach i może pogłębić kryzys w jakim znajduje się edukacja w wyniku doświadczeń ostatnich lat (reforma oświaty, strajk nauczycieli, zamknięcie szkół związane z COVID19). Na podstawie danych oraz prognoz Narodowego Banku Polskiego możliwe jest przeanalizowanie zmian zachodzących w zawodach nauczycieli w ostatnim roku. Według NBP inflacja w sierpniu 2022 roku wyniosła 16,1 proc., a prognoza na pierwszy kwartał 2023 roku przewiduje wartość inflacji na poziomie 18,8 proc.
Sprawdź w LEX: Procedura oceny pracy nauczyciela od 1.09.2022 r. >
Sprawdź w LEX: Procedura oceny pracy dyrektora od 1.09.2022 r. >
Pensje niższe niż w zawodach o podobnych wymaganiach
Podwyżki proponowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki nie zatrzymają znaczącego spadku realnych wynagrodzeń nauczycieli względem stycznia 2022 roku. Utrzymanie wynagrodzeń na poziomie tych po podwyżce w maju 2022 roku sprawiłoby, że wynagrodzenia nauczycieli byłyby – po uwzględnieniu inflacji – o 10-12 proc. niższe niż w roku ubiegłym. W przypadku poparcia propozycji ZNP o podwyższeniu pensji nauczycieli o 20 proc., realny wzrost kształtowałby się w przedziale od 5 do 8 proc. Niższe podwyżki spowodują spadek realnych pensji nauczycieli, a zapewne pogłębią też różnice w stosunku do innych zawodów wykonywanych przez osoby o podobnych kwalifikacjach.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.