Sąd Najwyższy opowiedział się za zwrotem kwot, które zostały wstrzymane nauczycielowi, wobec którego toczyło się postępowanie dyscyplinarne. Jak wskazała sędzia sprawozdawca Agnieszka Żywicka w pragmatykach pracowniczych odnoszących się do edukacji, związanych ze szkolnictwem wyższym i nauką: ustawie o PAN i w ustawie o instytutach badawczych przeważa wyraźne rozwiazanie wskazujące na konieczność wypłaty dodatków, które nie były wypłacane w okresie zawieszenia nauczyciela.
Za przyjęciem uchwały w takim kształcie przemawiał też gwarancyjny charakter składników wynagrodzenia, w sytuacji, gdy nauczyciel nie wykonuje pracy. Ponadto - konstytucyjna zasada zaufania obywatela do państwa, zawarta w art.2 ustawy zasadniczej oraz zasada proporcjonalności nakazywały zwrócić uniewinnionemu kwoty mu należne.
- Nie jest uzasadnione trwałe pozbawienie osoby uniewinnionej należnych jej praw majątkowych, dlatego zasadne jest wypłacenie jej zarówno dodatku motywacyjnego, jak i dodatku za wysługę lat, po wydaniu orzeczenia uniewinniającego - uzasadniała uchwałę SN sędzia Agnieszka Żywicka.
Dodała, że w sprawach dyscyplinarnych "samo obniżenie wynagrodzenia ma działać represyjnie i wychowawczo". Z chwilą wydania orzeczenia o uniewinnieniu czynniki te ustają i nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia, aby utrzymywany był ubytek w majątku nauczyciela płynący z braku wypłaty dodatków - podkreśliła sędzia Żywicka.
Uniewinnienie nauczyciela
Sprawa wyniknęła w związku z procesem, jaki wytoczył jeden z nauczycieli domagający się wypłaty niewypłaconych mu składników wynagrodzenia za trzy lata od maja 2020 r. do maja 2023 r. wraz z odsetkami. Nauczyciel był w tym czasie zawieszony w pełnieniu obowiązków zawodowych z powodu toczącej się wobec niego sprawy dyscyplinarnej, która jednak zakończyła się prawomocnym uniewinnieniem. Sąd rejonowy oddalił powództwo - uznał, że brak jest podstaw do zasądzenia na jego rzecz jakichkolwiek kwot.
Jak notować w trakcie wykładów?>>
Sąd rejonowy w I instancji w lutym tego roku oddalił powództwo nauczyciela. Wskazał, że "biorąc pod uwagę fakt, że w czasie trwającego postępowania dyscyplinarnego powodowi nie obniżono wynagrodzenia zasadniczego, a zatem nie dokonano zatrzymania jakiejkolwiek jego części, to brak jest podstaw do zasądzenia na jego rzecz jakichkolwiek kwot". Odwołanie nauczyciela trafiło do Sądu Okręgowego w Opolu, który, interpretując przepisy, powziął w sprawie wątpliwości. Przypomniał, że dotychczas inne sądy w takich sytuacjach oddalały powództwa o wypłaty wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, argumentując, że skoro w czasie zawieszenia nauczyciel nie wykonuje pracy, to nie ma prawa do tej części wynagrodzenia.
Sprawdź też w LEX: Czy dyrektor może nałożyć karę porządkową na nauczyciela, który wykazuje obraźliwy bądź lekceważący stosunek do przełożonych, współpracowników oraz uczniów? >
Sytuacja taka zaś, jak wskazał opolski sąd, nie ma miejsca w sprawie o wypłatę dodatków, ponieważ powodowi przyznano sporne dodatki - za wysługę lat oraz motywacyjny - jeszcze przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego i zawieszeniem go w obowiązkach. Dodatki te - jak dodał sąd - stały się zatem "niewątpliwie stałymi składnikami jego wynagrodzenia". W uzasadnieniu pytania sąd zwrócił też uwagę, że Karta Nauczyciela posługuje się zarówno pojęciem "wynagrodzenia", jak i "wynagrodzenia zasadniczego". Zaznaczył, że "wykładnia gramatyczna" przepisów może wskazywać, że zwrotowi za czas zawieszenia mogą podlegać jedynie kwoty wchodzące w skład wynagrodzenia zasadniczego. Z drugiej strony jednak, jak napisano w uzasadnieniu pytania, istnieje "ryzyko powstania sytuacji, w której nauczyciel, pomimo uznania jego niewinności w postępowaniu dyscyplinarnym, poniesie jednak konsekwencje finansowe bezpodstawnego oskarżenia w postaci utraty pobieranych dodatków za wysługę lat oraz motywacyjnego, bez prawa do uzyskania adekwatnej rekompensaty".
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 18 marca 2025 r., sygnatura akt III CZP 5/24.
Sprawdź też w LEX:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
