Wójt Gminy Rzezawa w województwie małopolskim wydał 30 sierpnia 2019 r. zarządzenie i powierzył stanowisko dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w Jodłówce mgr Lidii Pawlak. Zarządzenie wydano na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Do Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Krakowie wpłynęła na powyższe zarządzenie skarga asesora Prokuratury Rejonowej w Tarnowie.
Czytaj też: Szkoła zamknięta, ale rodzice wciąż mogą posłać do niej dziecko>>
Zaskarżonemu zarządzeniu asesor zarzucił, iż zostało wydane z istotnym naruszeniem prawa, tj. art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 63 ust. 12 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.
Konkurs konieczny
Złamanie prawa polegało na powierzeniu kandydatowi – Lidii Pawlak stanowiska w sytuacji braku porozumienia z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, a to Małopolskim Kuratorem Oświaty, które to porozumienie jest jednym z dwóch obligatoryjnych wymogów wskazanego powyżej trybu.
Czytaj w LEX: Konkursy na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki >
Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności zarządzenia w całości. Zdaniem skarżącego zasadą jest wyłonienie kandydata w drodze konkursu. Powołany przepis nie pozostawia także żadnych wątpliwości, że jako wyjątek - mogący zaistnieć tylko i wyłącznie w przypadku, gdy do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat albo gdy w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata.
Czytaj w LEX: Zastępstwo dyrektora szkoły i przedszkola >
Zarządzenie o powierzeniu może być wydane dopiero po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej oraz po porozumieniu się w kwestii kandydata z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.
W tej sprawie nie ma wątpliwości, że w wyniku konkursu na stanowisko Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej im. Rotmistrza Witolda Pileckiego w Jodłowce nie został wyłoniony kandydat.
Sprawdź w LEX: Komu należy powierzyć stanowisko dyrektora szkoły, jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat? >
Porozumienie z radą i kuratorium
Organ prowadzący szkołę, tj. wójt gminy Rzezawa, był zatem zobligowany powierzyć to stanowisko kandydatowi ustalonemu w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny (Małopolskim Kuratorium Oświaty), po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. W omawianym czasie w placówce nie istniała rada szkoły. Właściwym było zatem zasięgnięcie przez wójta jedynie opinii rady pedagogicznej co do konkretnego kandydata oraz uzyskanie porozumienia w tej materii z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.
Czytaj w LEX: Kadencja dyrektora placówki oświatowej >
W istocie skarżący wskazał, że wójt zasięgnął opinii rady pedagogicznej placówki; 19 sierpnia 2020 roku wystąpił o opinię do Rady Pedagogicznej Publicznej Szkoły Podstawowej w Jodłówce, a 28 sierpnia 2019 roku organ ten wyraził swoją opinię co do kandydatury wskazanej przez wójta. Opinia była wprawdzie negatywna, jednak z perspektywy dochowania wymogów art. 63 ust. 12 prawa oświatowego pozostaje to bez znaczenia. Wymóg został spełniony.
Sprawdź w LEX: Jak powinna wyglądać procedura odwołania dyrektora ze stanowiska? >
Kurator akceptuje dwie kandydatury
W kwestii kolejnego warunku to do dnia wydania zaskarżonego zarządzenia nie doszło do uzgodnienia wskazywanej przez wójta kandydatury. Chociaż wójt zwrócił się do Kuratorium Oświaty w Krakowie o "wyrażenie opinii w sprawie powierzenia stanowiska" dyrektora.
Sprawdź w LEX: Czy członkiem komisji konkursowej prowadzącej konkurs na dyrektora szkoły publicznej może być wicestarosta powiatu? >
W odpowiedzi, Małopolski Wicekurator Oświaty poprosił o szczegółowe wyjaśnienie wskazanych w piśmie kwestii odnoszących się do kandydatki, jak i dotyczących dotychczasowej dyrektor placówki.
Wójt zawarł stosowne wyjaśnienia. Pismem z dnia 11 września 2019 r. Kurator poinformował, iż uznaje, że w procesie powierzenia stanowiska dwie kandydatury są do zaakceptowania: kandydatura wskazana przez Wójta, jak również kandydatura poprzedniej dyrektor placówki, na którą wskazywały listy poparcia wysyłane do Kuratorium Oświaty.
Sprawdź w LEX: Czy rada pedagogiczna opiniuje kandydaturę na dyrektora szkoły? >
Najpierw mianowanie, potem porozumienie
Dopiero pismo datowane na dzień 11 września 2019 r. można zdaniem skarżącego uznać za osiągnięcie jednomyślności, zgodności stanowisk w zakresie kandydata na Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w Jodłówce.
Warto podkreślić, że wójt w korespondencji z kuratorium, w którym uzgadniał kandydatury na stanowisko dyrektora placówki nie wspomniał, iż wydał już stosowne zarządzenie o mianowaniu.
W omawianej sytuacji mamy do czynienia z dwoma formami współdziałania organów: koniecznością zasięgnięcia opinii oraz uzyskaniem porozumienia.
Zdaniem asesora powierzyć stanowisko dyrektora można kandydatowi, co do którego organ prowadzący szkołę, jak i organ sprawujący nadzór pedagogiczny osiągnęli jednomyślność, zgodność stanowisk. W tej sprawie podmioty te nie osiągnęły takiego stanu. Co więcej, wójt wydał zakwestionowane zarządzenie nie czekając nawet na stanowisko Małopolskiego Kuratora Oświaty.
Wobec tego zdaniem skarżącego wójt naruszył zasadę legalizmu wynikającą z art. 7 Konstytucji RP oraz dopuścił się istotnego naruszenia art. 63 ust. 12 prawa oświatowego.
Faktem jest jednak, że organ nadzoru pedagogicznego nie miał zastrzeżeń do kandydatury Lidii Pawlak, co zostało stwierdzone w rozmowie telefonicznej.
Sprawdź w LEX: Czy dyrektor może zrezygnować z funkcji, bez zachowania trzymiesięcznego wypowiedzenia? >
Uchylenie zarządzenia
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił zarządzenie wójta, gdyż naruszało ono prawo.
Problem w tej sprawie sprowadzał się do kwestii czy kandydat został ustalony "w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny"? Porozumieć się - orzekł sąd - to znaczy dojść z kimś do zgody w jakieś sprawie, zgodzić się na coś, uzgodnić coś", zaś porozumienie to "jednomyślność poglądów, zgoda na coś, wzajemne zrozumienie".
Współdziałanie takie polega na tym, że jeden z organów jest zobowiązany, przed podjęciem decyzji, do zasięgnięcia opinii w sprawie od innego organu. Organ zobowiązany do zasięgnięcia opinii nie jest prawnie związany stanowiskiem organu opiniującego. Współdziałanie, którego istotą jest wyrażenie opinii, zbliżone jest do konsultacji czy też doradztwa. Inną formą współdziałania organów administracji publicznej są działania określone w przepisach prawnych jako podjęte "w porozumieniu", "po porozumieniu", "w uzgodnieniu", "po uzgodnieniu" lub "wymagające uzgodnienia". "Porozumienie" i "uzgodnienie" są to bez wątpienia w języku potocznym, jak i prawniczym, zwroty w swej treści bardziej stanowcze i jednoznaczne, niż "opiniowanie", zakładają bowiem jednolitość stanowiska.
W kontrolowanej sprawie wójt i kurator oświaty nie osiągnęli takiej jednomyślności w dniu wydania zaskarżonego zarządzenia.
Ale wójt nie czekając w ogóle na stanowisko kuratora 30 sierpnia 2019 r. wydał zaskarżone zarządzenie. Odpowiedź na pismo z 20 sierpnia 2019 r. została bowiem udzielona przez kuratora dopiero 11 września 2019 r. W istocie zarządzenie miało charakter jednostronny. Nie sposób również uznać, iż późniejsza akceptacja kandydata przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny sanuje brak porozumienia, jaki miał miejsce w dniu wydania zaskarżonego zarządzenia.
Sygnatura akt III SA/Kr 1035/20 - Wyrok WSA w Krakowie z 8 grudnia 2020 r.
