Oto decyzją wydaną na podstawie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, Statutu Szkoły oraz uchwały Rady Pedagogicznej dyrektor Zasadniczej Szkoły Zawodowej w K. M. skreślił ucznia z listy uczniów klasy II tej szkoły, z powodu licznych nieusprawiedliwionych nieobecności na zajęciach praktycznych.

 

Dobry statut szkoły daje przewagę w sądzie>>

 

Skreślenie musi być dobrze uzasadnione

Materialną podstawę skreślenia ucznia stanowił przepis ustawy o systemie oświaty. Z § 23 ust. 1 lit. a statutu szkoły wynika, że uczeń, który opuścił w semestrze ponad 50 proc. godzin lekcyjnych bez usprawiedliwienia, może zostać ukarany skreśleniem z listy uczniów. W dalszej części tego przepisu przewidziano procedurę, której celem jest dokładne zbadanie i wyjaśnienie okoliczności stanowiących podstawę skreślenia ucznia z listy.

W postępowaniu tym – jak wskazano w § 23 ust. 2 statutu szkoły – należy między innymi wyjaśnić, czy wykorzystano wszystkie możliwości wychowawczego oddziaływania szkoły, czy udzielono mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, czy przeprowadzono z uczniem rozmowy ostrzegawcze. Powyższe okoliczności winny być wyjaśnione na zebraniu rady pedagogicznej, przy czym, jak wskazano w statucie, uczeń ma prawo wiedzieć o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu.

Wprowadzając konkretne zapisy do statutu szkoły, warto pamiętać, że w sytuacjach konfliktowych będą weryfikowane. Sąd zauważył więc, że analiza akt postępowania prowadzi do wniosku, że przeprowadzone postępowanie nie sprostało wymaganiom stawianym przepisami statutu, podobnie jak wydana w sprawie decyzja. Z zebranych w sprawie materiałów nie wynika, czy organ dokonał oceny sytuacji ucznia, czy przed wszczęciem postępowania podejmował próby kontaktu ze skarżącym w celu wyjaśnienia z jakich przyczyn nie uczęszcza na zajęcia szkolne i z jakich względów nie nawiązał umowy w celu przy gotowania zawodowego.

Przede wszystkim jednak zauważyć należy, że organ pierwszej instancji nie udokumentował powyższych okoliczności. W aktach sprawy brak jest chociażby list obecności, czy też szczegółowego wskazania ile godzin lekcyjnych opuścił uczeń i czy jego absencja na zajęciach przekracza przewidziany w § 23 ust. 1 lit. a statutu limit. Nie udokumentowano również wskazywanego w decyzji braku nawiązania umowy o praktyczną naukę zawodu (§ 23 ust. 1 pkt g statutu). Nie wykazano, że zwracano się do ucznia o nadesłanie takiej umowy, czy też we własnym zakresie czynił starania w kierunku ustalenia, że taka umowa została zawarta. W ocenie Sądu, powyższe braki uniemożliwiają instancyjną kontrolę prawidłowości i zgodności z prawem wydanej decyzji.

 

Uzasadnienie zgodne z KPA

Podobnie uzasadnienie decyzji o skreśleniu ucznia z listy uczniów zostało sporządzone z naruszeniem wskazanych wyżej zapisów statutu szkoły, w szczególności wskazana w sentencji przyczyna skreślenia z listy uczniów nie do końca koresponduje z uzasadnieniem, bowiem w sentencji podano, że powodem są liczne nieusprawiedliwione nieobecności w szkole i na zajęciach praktycznych. Z kolei w uzasadnieniu wyjaśniono, że uczeń od 1 września 2017 r. nie uczęszczał na zajęcia lekcyjne i praktyczne oraz nie nawiązał umowy z pracodawcą. Wskazano również, ze opuścił w semestrze 50% godzin lekcyjnych i notorycznie opuszczał zajęcia szkolne bez usprawiedliwienia. Powyższe okoliczności nie zostały w żaden sposób wykazane w materiale dowodowym, a z tak sformułowanego uzasadnienia nie sposób było wywieść, czy skarżący nie uczęszczał na zajęcia szkolne w ogóle, czy też opuścił jedynie 50% zajęć bez usprawiedliwienia, a pozostałe zajęcia na których nie był usprawiedliwił, czy też absencja dotyczyła tylko 50% zajęć.

 

 

 

Uzasadnienie zostało sporządzone z naruszeniem art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz § 23 ust. 4 i 5 statutu szkoły. Decyzja o skreśleniu ucznia z listy, gdy, jak w niniejszej sprawie, jest on osobą pełnoletnią, zważywszy na jej skutki dla zainteresowanego, powinna zostać podjęta po przeprowadzeniu postępowania z poszanowaniem praw ucznia jako strony postępowania, przy zapewnieniu mu udziału w postępowaniu i możliwości wypowiedzenia się w sprawie. Podjęte rozstrzygnięcie winno w sposób jasny i czytelny wyjaśniać podstawy prawne i faktyczne, w szczególności (jak wskazano również w statucie szkoły), wskazywać przyczynę skreślenia z listy uczniów, fakty, które dyrektor szkoły uznał za udowodnione, a także te, którym wiarygodności odmówiono i z jakich względów. Ustalenia opisane w uzasadnieniu decyzji winny zaś znajdować odzwierciedlenie w aktach postępowania i poddawać się kontroli, czego w niniejszej sprawie brak. Mimo, że Sąd skargę oddalił, to jednak wytknął szkole wiele wad w jej postępowaniu administracyjnym (II SA/Sz 612/17). Zatem: redagując i uchwalając statut szkoły warto pomyśleć, czy w przyszłości jako szkoła sprostamy jego postanowieniom.

 

Inny przykład w podobnej sprawie jest także dość dobrze udokumentowany i ze względów edukacyjnych przytoczymy obszerniejsze fragmenty uzasadnienia wyroku. Oto 25 stycznia 2018 r. Rada Pedagogiczna Ośrodka A, działając na podstawie art. 70 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo oświatowe w zw. z § 25 pkt 13 Statutu Technikum B., podjęła uchwałę nr 6/2018 o skreśleniu ucznia z listy uczniów Technikum B. z powodu rażącego i systematycznego niewywiązywania się z obowiązków ucznia określonych w Statucie szkoły oraz przejawiania zachowań ujętych w systemie wewnątrzszkolnego oceniania w ocenie nieodpowiedniej i nagannej.

Następnie dyrektor szkoły decyzją z 16 kwietnia 2018 r. orzekł o skreśleniu pełnoletniego ucznia z listy uczniów Technikum B w Ośrodku A. Uzasadniając wskazał, iż poczynione w sprawie ustalenia faktyczne w sposób bezsporny wykazały, iż skarżący [uczeń] w pierwszym semestrze roku szkolnego 2017/2018 rażąco i systematycznie naruszał obowiązki ucznia zapisane w § 24 Statutu B, w szczególności poprzez stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu własnemu i innych uczniów, samowolne opuszczanie klas/pracowni podczas zajęć szkolnych, terenu szkoły w trakcie przerw międzylekcyjnych, aroganckie i wulgarne zwracanie się do pracowników ośrodka oraz innych uczniów i ich rodziców, jak również niszczenie mienia szkoły.

Odwołujący się od tego rozstrzygnięcia uczeń wniósł o jego uchylenie. Uzasadniając wskazał, iż zdaje sobie sprawę, że niektóre z jego zachowań naruszały postanowienia Statutu Technikum, jednakże stwierdził, iż akt ten nie zawiera konkretnych zapisów, wskazujących powody do skreślenia z listy uczniów, a obowiązek taki wynika wprost z przepisów prawa.

 

Konsekwencje szczegółowo określone

Jak wynika z § 25 ust. 13 Statutu B. w Specjalnym Ośrodku A w przypadkach rażącego i systematycznego naruszania obowiązków (określonych w statucie), rada pedagogiczna może na wniosek wychowawcy lub innego nauczyciela podjąć uchwałę upoważniającą dyrektora do skreślenia ucznia, który ukończył 18 lat. Obowiązki, do których przestrzegania jest zobowiązany uczeń Technikum określa § 24 ust. 2 powołanego Statutu. W przedmiotowej sprawie, jak wynika z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, skarżący w trakcie roku szkolnego 2017/2018 wbrew obowiązującym w szkole zasadom wielokrotnie samowolnie opuszczał budynek ośrodka podczas przerw międzylekcyjnych oraz sale lekcyjne w trakcie trwania zajęć.

 

W myśl § 24 ust. 2 Statutu Technikum B w Ośrodku A uczeń ma obowiązek przestrzegania postanowień zawartych w statucie B, a w szczególności:

  • systematycznie i aktywnie uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych, rewalidacyjnych oraz rzetelnie się do nich przygotowywać,
  • uczestniczyć w zajęciach organizowanych przez Ośrodek,
  • punktualnie przychodzić na zajęcia edukacyjne, wychowawcze i rewalidacyjne,
  • posiadać niezbędne książki, zeszyty i przybory szkolne,
  • informować wychowawcę, innego nauczyciela lub dyrektora o każdorazowym wyjściu z Ośrodka,
  • uczyć się systematycznie i pracować nad własnym rozwojem intelektualnym, społecznym i emocjonalnym,
  • przestrzegać zakazu opuszczania zajęć bez zgody nauczyciela,
  • przestrzegać zakazu wchodzenia do internetu w czasie zajęć edukacyjnych,
  • przestrzegać zakazu samodzielnego oddalania się poza teren Ośrodka w trakcie zajęć,
  • przestrzegać zasad kultury współżycia społecznego, tolerancji i poszanowania godności drugiej osoby w odniesieniu do rówieśników, nauczycieli i innych pracowników Ośrodka,
  • wykonywać polecenia dyrektora, nauczycieli i innych pracowników Ośrodka oraz wywiązywać się ze zobowiązań,
  • dbać o wspólne dobro, ład i porządek w Ośrodku – zostawiać w szatni okrycia wierzchnie i zmieniać obuwie,
  • kulturalnie zachowywać się w Ośrodku i poza nim (nie używać wulgarnych słów),
  • przestrzegać zakazu palenia papierosów,
  • wyłączać i chować do torby telefon komórkowy oraz inny sprzęt elektroniczny (nie dotyczy niezbędnych pomocy dydaktycznych).

 

Sąd zauważył też, że w § 25 ust. 3 statutu szkoły stwierdzono, iż uczeń może otrzymać karę za nieprzestrzeganie obowiązków ucznia wynikających z § 24 ust. 2. Rodzaje kar ustalone zostały w ust. 7 tego paragrafu:

  1. ustne upomnienie udzielone przez nauczyciela/wychowawcę internatu,
  2. pisemne upomnienie udzielone przez wychowawcę klasy z powiadomieniem rodziców,
  3. pisemne upomnienie skutkujące obniżeniem śródrocznej/rocznej oceny zachowania o jeden stopień, udzielone przez dyrektora Ośrodka z powiadomieniem rodziców w przypadku, gdy upomnienie pisemne wychowawcy nie skutkuje,
  4. pisemna nagana skutkująca śródroczną/roczną oceną naganną z zachowania, udzielona przez dyrektora Ośrodka z powiadomieniem rodziców w przypadku, gdy upomnienie pisemne dyrektora nie skutkuje,
  5. poniesienie przez rodziców odpowiedzialności materialnej za zniszczenia spowodowane przez ucznia,
  6. przeniesienie ucznia do innej szkoły.

 

Zgodnie z § 25 ust. 13 statutu w przypadkach rażącego i systematycznego naruszania obowiązków (określonych w statucie), Rada Pedagogiczna może, na wniosek wychowawcy lub innego nauczyciela, podjąć uchwałę upoważniającą dyrektora do skreślenia ucznia, który ukończył 18 lat, z listy uczniów. Rażące i systematyczne naruszanie przez ucznia obowiązków statutowych znalazło potwierdzenie w adnotacjach nauczycieli zamieszczonych w specjalnie założonym dla tego ucznia zeszycie.

Uczeń w okresie od września 2017 r. do kwietnia 2018 r. kilkadziesiąt razy świadomie naruszył nałożone na niego statutowe obowiązki. Uczeń, będąc osobą pełnoletnią, powinien wiedzieć, że korzystając z usług szkoły musi podporządkować się obowiązującym w niej regulacjom wewnętrznym. Powinien także mieć świadomość, iż jego niestosowne i niezgodne ze statutem postępowanie może demoralizować młodszych kolegów. Ponadto częste utrudnianie nauczycielom prowadzenia zajęć lekcyjnych skutkuje obniżeniem poziomu nauczania pozostałych uczniów. W zaistniałej sytuacji kierownictwo szkoły było zobowiązane podjąć zdecydowane działania umożliwiające prowadzenie nauczania w sposób niezakłócony przez ucznia, który notorycznie naruszał zasady określone w statucie szkoły (III SA/Łd 661/18).

 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.