Nauczyciele jako pierwsi przetestowali na własnej skórze nowe przepisy podatkowe - na Polskim Ładzie potracili nawet po kilkaset złotych. Rząd tłumaczył się gęsto - początkowo mówiono o dezinformacji, potem zrzucano to na błąd księgowych, w końcu obiecano zmiany w przepisach i wypłatę wyrównań. Nie naprawiło to jednak wszystkich problemów.
Czytaj: Minister: Wyrównanie pensji nauczycieli w ciągu kilku dni>>
PIT-2 i ulga dla klasy średniej
W styczniu różnice wynikały z braku z braku zastosowania odliczenia kwoty wolnej od podatku. Ulga dotyczy wyłącznie osób osiągających przychody w przedziale od 68 412 do 133 692 zł rocznie (5 700 – 11 140 zł miesięcznie). Chodzi tu o zatrudnionych na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, a także jednoosobowych przedsiębiorców rozliczających się według zasad ogólnych, czyli w oparciu o skalę podatkową.
Czytaj też: Wynagrodzenie nauczycieli za godziny ponadwymiarowe w dniach wolnych od pracy >>>
Czytaj: Ulga dla klasy średniej - zasady obliczania na przykładach >
Wzięcie pod uwagę nowych kwot wolnych od podatku (30 000 zł), to miesięcznie ok. 400 zł wynagrodzenia więcej. Mogą z tego skorzystać wszyscy, ale uwzględnienie przez pracodawcę na etapie wypłaty miesięcznego wynagrodzenia wymaga złożenia odpowiedniego formularza - czyli PIT-2. Okazuje się jednak, że mimo zmian w przepisach nie wszystkie różnice dało się zniwelować - w lutowej pensji pedagodzy stracili na wynagrodzeniach za godziny ponadwymiarowe.
Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 6 pkt 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, dalej KN -, organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw - jest to stawka osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. To organ prowadzący decyduje, co rozumie się przez stawki osobistego zaszeregowania - jeżeli praca nauczyciela następuje w warunkach trudnych, wówczas do stawki wynagrodzenia zasadniczego dolicza się dodatek za warunki pracy. Składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca.
Czytaj: Wynagrodzenie nauczycieli za godziny ponadwymiarowe w dniach wolnych od pracy >
Marek Pleśniar, dyrektor biura Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty tłumaczył wtedy, że strata, jaką poniosą nauczyciele wynika z odliczenia pełnej składki zdrowotnej w wysokości 9 proc. - To, ile nauczyciel traci, zależy też od stopnia awansu zawodowego, ale nawet gdyby było to sto złotych, to przecież przy zarobkach rzędu trzech tysięcy brutto ma to duże znaczenie - oceniał.
![Dyrektor Szkoły - Nr 3/2022 [339]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/31303/1230-9508_371,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 37 zł
|Cena regularna: 37 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 0 zł
Godziny ponadwymiarowe nieopłacalne
Najgorzej nauczyciele wyszli na godzinach ponadwymiarowych - sprawdził to Związek Nauczycielstwa Polskiego. Blisko 40 proc. respondentów wskazało, że straciło na Polskim Ładzie. W przypadku wynagrodzenia za luty (bez godzin ponadwymiarowych) odsetek badanych, których wynagrodzenie uległo zmniejszeniu wyniósł 38,1 proc.
Najgorzej na zmianach wyszli pedagodzy zatrudnieni w więcej niż jednej szkole 77,1 proc. nauczycieli uczestniczących w badaniu – w styczniu otrzymało niższe wynagrodzenie, natomiast w lutym – 58,2 proc. W przypadku wynagrodzenia za jedną godzinę ponadwymiarową 47 proc. otrzymało niższą stawkę. Nauczyciele otrzymali także zmniejszone dodatkowe wynagrodzenie roczne. Połączenie ograniczenia możliwości zmniejszania zaliczki na podatek tylko i wyłącznie do jednego stosunku pracy z pozbawieniem pracowników przez tzw. Polski Ład prawa do odliczenia składki zdrowotnej od podatku zaskutkowało tym, iż wynagrodzenia wypłacone przez szkoły, przedszkola i placówki oświatowe na początku stycznia 2022 r. były niższe od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych miesięcznie w odniesieniu do wynagrodzeń z grudnia 2021 r. Niższe wynagrodzenie otrzymali również ci pracownicy systemu oświaty, którzy w ogóle nie złożyli oświadczenia PIT-2.
Związkowcy podali dwa przykłady pasków wynagrodzeń. - Z jednego wynika, że za 14 godzin ponadwymiarowych nauczycielka powinna otrzymać 755 zł - z tej kwoty potrącono 703 zł, co oznacza 52 zł wynagrodzenia netto. W drugim przypadku, który do nas trafił, nauczyciel za godziny ponadwymiarowe powinien otrzymać 996 zł, ale w wyniku nowego systemu podatkowego potrącono mu 1148 zł. Musi więc dopłacić 162 zł - podkreślali związkowcy. Dodatkowe problemy z wyliczaniem wynagrodzenia może sprawiła "trzynastka". Prawo do dodatkowego wynagrodzenia przyznaje nauczycielom art. 48 Karty Nauczyciela - według tego przepisu pedagogom przysługuje wynagrodzenie na zasadach określonych w ustawie z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej.
Czytaj też: Dodatkowe wynagrodzenie roczne nauczycieli - komentarz praktyczny >>>
Od lipca zmiany w podatkach
Nowa wersja Polskiego Ładu ma być korzystniejsza dla nauczycieli - zakłada obniżenie stawki PIT z 17 do 12 proc. przy zachowaniu 9 proc. składki zdrowotnej oraz likwidacji ulgi dla klasy średniej. Obniżona stawka obejmie dochody z całego 2022 r. , a zaliczki na podatek będą liczone na nowych zasadach od lipca 2022 r. Kwota wolna od podatku nadal będzie wynosić 30 tys. zł - co oznacza, że kwota zmniejszająca podatek będzie wynosić 300 zł miesięcznie. Jak wylicza resort finansów, oznacza to dla nauczycieli wyższe zarobki netto - nie będzie to jednak duży wzrost.
Według przykładowych rozliczeń podanych przez resort - nauczyciel z wynagrodzeniem 3693,46 brutto zyska 22 zł, nauczyciel z wynagrodzeniem 4 099,74 zł brutto - 39 zł. Nauczyciel zarabiający 5318,58 dostanie o 92 zł więcej "na rękę". Wynagrodzenie korzystniejsze ma być też w sytuacji, gdy nauczyciele są zatrudnieni w kilku szkołach - nauczyciel zatrudniony na jeden etat i zarabiający 6795,97 zł brutto i na pół etatu (przy tych samych zarobkach) w innej szkole zarobi o 93 zł więcej.
Choć tu nie jest to takie oczywiste - w przypadku zatrudnienia w jednej szkole pedagog zyska, jeżeli złożył w niej formularz PIT-2. W przypadku kilku umów - u kilku pracodawców - wynagrodzenie może spaść u pracodawcy, który nie stosuje PIT-2, czyli u tego drugiego.
- Możliwy spadek miesięcznego wynagrodzenia wynika z uchylenia przepisu zamrażającego zaliczki na PIT na poziomie z 2021 r. tj. dostosowania kwoty miesięcznych zaliczek do wysokości rocznego podatku - podkreśla resort.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.