Marcin Wiącek podkreślił, że zgodnie z art. 70 Konstytucji prawo do nauki przysługuje każdemu - niezależnie od obywatelstwa, pochodzenia sytuacji i okoliczności w jakich znalazły się w Polsce. Prawo do bezpłatnej nauki w publicznych szkołach przysługuje bowiem każdej osobie, która się znajduje na terytorium Polski. - Przyjmując uchodźców, nasz kraj przyjął na siebie obowiązek zapewnienia im tych praw – zwrócił uwagę rzecznik. W polskim systemie oświaty mamy dzisiaj niemal 200 tys. ukraińskich dzieci, które w ostatnich miesiącach przybyły do Polski. Kolejnych 500 tys. kontynuuje zdalnie naukę w systemie ukraińskim. Przewiduje się, że od września do polskiego systemu dołączy kolejnych 200 tys. dzieci z Ukrainy. To ogromne wyzwanie.

Sprawdź w LEX: Kalendarz zadań dyrektora - Wrzesień 2022 >>>

Obowiązek szczepienia ukraińskich dzieci tylko na papierze>>

Potrzebni ukraińscy nauczyciele

Rzecznik przedstawił obowiązujące rozwiązania prawne, które z docierających do Biura RPO informacji mogą okazać się niewystarczające. Pojawiają się również wątpliwości, czy wprowadzone rozwiązania były należycie skonsultowane ze środowiskiem oświatowym i rodzicami. Tak jak miało to miejsce w przypadku egzaminu ośmioklasisty, do którego ostatecznie przystąpiło ok. 7000 ukraińskich uczniów.

WZORY DOKUMENTÓW w LEX:

 

- Trzeba stworzyć system pozwalający na zaadaptowanie dzieci ukraińskich, które chcą korzystać z polskiego systemu edukacji – podkreślił Marcin Wiącek i zwrócił uwagę na bieżące problemy. Głównie jest to przepełnienie szkół, brak wystarczającej liczby placówek, braki kadrowe. Potrzebni są również ukraińscy nauczyciele. Polska kadra potrzebuje zaś wsparcia w zakresie metodyki pracy z dziećmi dopiero uczącymi się jęz. polskiego. Konieczne jest również zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dzieciom, które zdecydowały się na zdalne kontynuowanie nauki w systemie ukraińskim.

Czytaj też: Zatrudnianie nauczycieli i osób niebędących obywatelami polskimi w związku z kształceniem uczniów przybywających z Ukrainy >>>

- Nie można zapominać również o dzieciach o szczególnych potrzebach edukacyjnych – zwrócił uwagę RPO. - To dzieci z niepełnosprawnościami, dzieci dotknięte traumą, które potrzebują wsparcia psychologicznego czy pedagogicznego. Podkreślił, jak ważne jest stworzenie systemu opartego na współdziałaniu władz centralnych z jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami społecznymi. Wyraził również wdzięczność dla społeczeństwa obywatelskiego i wspólnot lokalnych za to, co dotychczas w pierwszych miesiącach zrobili dla obywateli Ukrainy uciekających przed wojną. Obecnie potrzebny jednak jest kolejny krok – wypracowanie koncepcji systemu na przyszłość.

 

 

Problem migracji jest szerszy. Już teraz przewiduje się, że w przyszłości będziemy mieli do czynienia z kolejnymi falami migracji, której przyczyną może być głód czy zmiany klimatyczne. - Wydaje się, że stworzenie systemu odpowiedniej adaptacji, gdy chodzi o system oświaty dla osób, które będą z różnych powodów potrzebowały pomocy w naszym kraju, jest problemem wykraczającym poza sytuację, z jaką mamy do czynienia obecnie – podkreślił rzecznik.

Czytaj też: Nowe zasady zatrudniania specjalistów w szkołach i przedszkolach od roku szk. 2022/23 >>>

Są przepisy - za zatrudnienie nauczycieli odpowiada dyrektor

W odpowiedzi na wątpliwości RPO wiceminister Tomasz Rzymkowski odpowiedział, że obywateli Ukrainy można zatrudnić w publicznych szkołach lub placówkach w Polsce zgodnie z przepisami ustawy – Karta Nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony. Obywatele Ukrainy mogą być zatrudniani w szkole także na podstawie art. 15 ustawy – Prawo oświatowe. W tym przypadku nie jest wymagane spełnianie przez zatrudnianą osobę wymagań kwalifikacyjnych, a jedynie posiadanie odpowiedniego przygotowania, które ocenia dyrektor szkoły. Dyrektor szkoły może uznać przygotowanie za właściwe nawet w przypadku braku nostryfikacji dyplomu.

Czytaj też: Ocena pracy nauczyciela od 1.09.2022 r. >>>

 

Zgodnie z art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły.

Stanowisko pomocy nauczyciela należy do stanowisk pomocniczych i obsługi w samorządzie. Status prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych. Minimalne wymagania kwalifikacyjne na stanowisku pomocy nauczyciela to wykształcenie podstawowe. W przypadku osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego wymagana jest znajomość języka polskiego. Zgodnie z ustawą z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w latach szkolnych 2021/2022 i 2022/2023, pracę na stanowisku pomocy nauczyciela mogą podjąć osoby niebędące obywatelami polskimi, które posiadają znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, bez konieczności potwierdzenia znajomości języka polskiego wymaganymi dokumentami.

 

Rekrutacja jest organizowana przez dyrektora danej szkoły, który odpowiada za cały proces zatrudniania. Aby wesprzeć ten proces, kuratoria oświaty udostępniły narzędzia służące dotychczas rekrutacji nauczycieli. Każda szkoła, zgodnie z prawem, publikuje ogłoszenia o wolnych godzinach i etatach na stronie internetowej właściwego kuratorium oświaty. Wszyscy zainteresowani mogą zgłaszać się bezpośrednio do danej szkoły.

Czytaj też: Kształcenie uczniów z Ukrainy w roku szkolnym 2022/2023 >>>

Obowiązek szkolny również na Ukrainie

Dzieci z Ukrainy mogą kontynuować naukę w systemie ukraińskim - są objęte przepisami dotyczącymi obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki zgodnie z ustawą – Prawo oświatowe (w przypadku uczniów z Ukrainy nie stosuje się uregulowań związanych z tzw. edukacją domową).

Ministerstwo pozostaje w kontakcie z Ambasadą Ukrainy w Warszawie oraz prowadzi bezpośredni dialog z Ministerstwem Oświaty i Nauki Ukrainy, w tym w ramach rozmów obu Ministrów, spotkań Wiceministrów oraz roboczego kontaktu przedstawicieli obu ministerstw edukacji. W kontaktach z partnerami ukraińskimi minister omawia dalsze wspieranie strony ukraińskiej, w tym pomoc w przeprowadzeniu egzaminu wstępnego na studia dla uczniów ukraińskiej klasy maturalnej, którzy przebywają na terenie naszego kraju.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.